Leikhúsmál - 01.03.1963, Blaðsíða 16

Til þess að komast að raun um, hvernig fyrirmyndargagnrýnandi œtti helzt að vera, höfum við
leitað ólits nokkurra valinna manna og kvenna, sem að leikhúsmólum standa, um þau mól. Betur sjó
augu en auga. Gengum við á fund þessa fólks og lögðum fyrir það eftirfarandi 10 spurningar um
gagnrýni og lögðum áherzlu á, að þeim yrði svarað samstundis til þess að reyna að fá fram þau
álitamál, sem efst vœru í huga hvers og eins. Brugðust allir hinna aðspurðu vel við, og kunnum við
þeim beztu þakkir fyrir ágœtar undirtektir. Birtast nú spurningarnar og svörin. í lokin munum við
reyna að draga saman niðurstöðurnar að einhverju leyti og þjappa í einn allsherjar fyrirmyndargagn-
rýnanda að áliti hinna aðspurðu. Ætti það að geta orðið nokkuð athyglisvert og sennilega lœrdóms-
ríkast fyrir okkur sjálfa, sem geysumst nú inná rit- og gagnrýnisvöllinn.
Hvernig á gagnrýnandi að vera?
1. Finnst yður algjörlega nauðsynlegt, cð gagnrýnandi sé þeim kostum búinn, að þér getið tekið
meira tillit til hans en venjulegs áhorfanda?
2. Finnst yður, að gagnrýnandi eigi umfram allt að rita leikdóm sinn sem sá, er meira veit um
leikhús, eða á hann að rita frá sjónarmiði venjulegs áhorfanda?
3. Ætti gagnrýnandi að lesa þau leikrit, sem hann ritar um, og sjá fleiri en eina sýningu á því
áður, eða jafnvel að hafa fylgzt með œfingum?
4.. Hvort finnst yður, að gagnrýnendur œttu að taka meira tillit til í dómum sínum: leikrœns eða
bókmenntalegs gildis sýningarinnar?
5. Hvaða tilgangi á gagnrýni umfram allt að þjóna?
6. Má gagnrýnandi láta persónulega vild eða óvild, stjórnmálalegar skoðanir og annað þess
háttar hafa áhrif á dóma sína? Alítið þér, að hœgt sé að forðast það í svona litlu þjóðfélagi?
7. Ætti gagnrýnandi að reyna að komast í samband við leikara og aðra, sem við leikhús vinna,
til þess að eiga samrœður við þá um vandamál leikhússins og viðfangsefni? Gera hérlendir gagnrýn-
endur of mikið eða of lítið af þessu?
8. A gagnrýnandi að hafa aflað sér ,,praktískrar" eða ,,teoretískrar" þekkingar á leiklist?
9. Finnst yður leikgagnrýni hér á landi of ströng eða of lin? Á hún að gera jafnstrangar kröfur til
íslenzkrar leikritunar og leiks og erlendrar?
10. Er eitthvað, sem þér vilduð sérstaklega láta í Ijós í sambandi við skoðun yðar á því, hvernig
gagnrýni og gagnrýnandi á að vera?
12