Alþýðublaðið - 20.01.1920, Side 1

Alþýðublaðið
Grefið iit af Alþýðuflokknum.
1920
Þriðjudaginn 19. janúar
12. tölubl.
^igur varRamanna
i CnglanéL
' Eins og kunnugt er, vinnur al-
býðan á við kosningar í Englandi.
Af 17 aukakosningum, sem fram
hafa farið, hefir alþýðan unnið 12
'þingsæti. f Chester-le-Street fékk
álþýðufulltrúinn 12,500 atkv. meiri-
bluta. ,Times“ segir um þessa
kosningasigra, að af þeim megi
úraga þá ályktun, að flokkur verka-
Qianna muni innan skamms verða
sterkasti flokkur þingsins. Pess
öer að gæta, að auðvaldsflokkarnir
standa nær allir sameinaðir gegn
honum, og því glæsilegri verður
!>á sigurinn. Baráttan eykst úti í
heimi. Alþýðan er að vakna. Yerka-
haönnum er að skiljast, að sjálfra
þeirra mönnum er bezt treystandi
til þess, að fara með mál þeirra
•á þingi.
cTra PýzRalanéi.
íslendingur, sem dvalið hefir í
^ýskalandi í vetur, skrifar kunn-
’Qgja sínuin hér. Bréfið er dag-
8ett 4. janúar. Þar segir meðal
ánnars: „Þýzkaland er orðið annað
^ýzkaland, en það var. Verð á
ðHum vörum hækkar óðfluga, og
®ámhliða koma lög og skipanir
frá stjórninni um nýjar álögur og
^ítirlit, svo alt gengur svo seint
stirt. Annars kann eg mjög
Vel við mig hér, — þó eg sé að
visu sama sem mállaus, kemst
hiaður þó furðanlega áfram til
^versdagsþarfa. Mér finst fólkið
sárlega alúðlegt. Skemtanir eru
miklar og margbreyttar, og
®r er ekki dýrara að lifa með
oiikar peninga (íslenzka) en ann-
aístaðar, og nógur matur fyrir þá,
Setó geta borgað.
Jón flak.
yfuðvalðið i Grikkianði
jorna.
Auðvaldið er ekki nýtt f sögu
þjóðanna. í Róm var fjársöfnun á
einstakra manna hendur orðin gíf-
urleg og alt hið opinbera líf ger-
spilt. En þó segir sagan að auð-
söfnunin og spillingin hafi hvergi
náð að jafnast á við Kfna f forn-
öld. t Grikklandi átti þetta sér
einnig stað, enda þótt Grikkir
ættu Iöggjafa sem Sólon og Lf-
kurg.
Demosþenos segir á einum stað:
„Til forna var lýðveldið sjálft
auðugt, án þess þó að einstakir
menn hefðu safnað auði. Að menn
vita nú hvernig heimilishögum
manna eins og Þemistoklesar, Ar-
istedesar og Miltiadesar var hátt-
að, er ekki sökum þess að þeir
væri ríkari og ætti skrautlegri
hús en meðborgarar þeirra. Þá
bygði enginn hallir nema ríkið
En nú er ríkið orðið fátækt, en
einstaka menn orðnir stórauðugir.
Þeir hafa keypt alla jörðina og
byggja nú hallir, sem eru miklu
fegurri og stærri en hallir ríkisins.
En mestur hluti meðborgara
þeirra á málungi matar.*1 Þannig
var ástandið á tfmum Demosþen-
esar. Menn höfðu smátt og smátt
felt lög Sólons úr gildi vegna þess
að þeim þótti þau óheppileg auð-
mönnunum.
Lög Sólons settu takmörk fyrir
því hve mikið einn borgari mætti
eiga til, og lögðu refsingu við þvf
að lifa eingöngu af rentum eða
tekjum af eign. Þeim mönnum
mátti refsa fyrir iðjuleysi. Enn-
fremur skyldu hinir fátæku eigi
borga neina skatta, en afiur á
móti voru háir stígandi eigna-
skattar. Löggjöf Sólons gekk því
í stuttu máli í þá átt að halda
við því fjárhagslega jafnvægi og
varna fátæktinni að ryðja sér til
rúms. Þetta jafnréttisástand virðist
hafa verið um langan tíma. En
síðar tók þjóðarauðurinn smátt og
smátt að færast yfir á einstakra
manna hendur. Lftið f fyrstu, svo
menn tóku ekki eftir, en strax er
nokkrir voru orðnir ríkir veitti
auðurinn þeim völd, en þeim beittu
þeir oft til þess að upphefja gömlu
jafnréttislögin og létta af þeim
byrðum er áður hvíldu á auð-
mönnunum. En með þvf jukust
byrðarnar á þeim, sem minna áttu,
og auðurinn fékk meira og meira
vald.
Við vaxandi auðsöfnun steig
verðið á lífsnauðsynjunum — pen-
ingarnir féllu f verði — en það
jók fátæktina hjá þeim sem minna.
áttu, og svo fór að þeir urðu hver
af öðrum að selja óðalssetur sfn
og tóku að lifa á þvf að selja
öðrum vinnu sína.
Og svo voru ýmsir orðnir fá-
tækir á tfmum Períklesar að út-
býta varð peningum meðal manna
svo þeir gætu goldið þann vissa
skatt er menn urðu að gjalda til
að fá að taka þátt f hinum venju-
legu opinberu hátfðahöldum og
leikjum. Síðar varð þetta nokkurs-
konar fátækrastyrkur og brátt
gerðust þeir margir er eingöngu
lifðu á styrk þessum. Og árið 338
f. Kr. kvartar rithöfundur einn
grfskur yfir þvf, að þá væri fleiri
ölmusumenn en velstæðir borgarar.
Á tfmum Alexandeis mikla varð
auðsöfnun einstakra manna meiri
en hún hafði nokkru sinni áður
verið. Hann komst yfir mikið gull
og silfur f Austurlöndum (sérstakl.
Persíu). Féll auður þessi að miklu
í hendur herforíngja hans. Gull
þetta og silfur var f stöngum, en
þeir létu mynta það og setja síð-
an í umferð f Grikklandi og Asíu,
Eins og eðlilegt var söfnuðust
peningarnir mest á hendur þeim
er mest áttu fyrir, en alt steig i
verði og gerði næstum ómögulegt
fyrir hina fátækari að afla sér lífs-
viðurværis.
Og svo var komið þegar Ánti-
pater, eftir dauða Alexanders
mikla, skipaði svo fyrir að þeir