Peningamál - 23.11.2022, Blaðsíða 14

PENINGAMÁL 2022 / 4 14
um í byrjun október sl. Mikil hækkun á verði jarðgass
hefur einnig leitt til minni samdráttar olíueftirspurnar
en ella hefði orðið sem dregur úr verðlækkun olíu. Þá
kann fyrirhugað bann Evrópusambandsins (ESB) á inn-
flutning á olíu frá Rússlandi að hafa stutt við olíuverð.
Brent-hráolíuverð var um 94 Bandaríkjadalir að meðaltali
í október eða 20% lægra en í júní sl. Verðið var þó enn
hátt í fimmtungi hærra en í upphafi þessa árs og 12%
hærra en í október 2021 (mynd I-18).
Þótt verð í framvirkum samningum bendi til þess
að olíuverð muni lækka á spátímanum og að það verði
lægra á honum öllum en byggt var á í ágústspánni er
óvissa um þróunina mikil. Fyrirhugaðar viðskiptaþving-
anir Vesturlanda á olíuútflutning Rússlands, sem eiga að
koma til framkvæmda á næstu mánuðum og fela m.a. í
sér innflutningsbann, verðþak og hömlur á sjóflutning,
gætu t.d. valdið auknum framboðstruflunum á olíumark-
aði með tilheyrandi verðhækkunum. Á móti gæti fram-
leiðsla í Bandaríkjunum hins vegar orðið meiri en búist
er við eða olíuútflutningur frá Íran aukist komi til þess að
Bandaríkjastjórn dragi úr viðskiptaþvingunum sínum.
… og verð á jarðgasi í Evrópu hefur lækkað eftir mikla
hækkun í sumar
Áhyggjur af orkuframboði í Evrópu hafa aukist verulega í
kjölfar stríðsátakanna í Úkraínu eins og fjallað var um fyrr
í þessum kafla. Verð á jarðgasi fór stighækkandi í sumar í
takt við skert gasflæði frá Rússlandi til álfunnar og aukna
óvissu um framboðshorfur í vetur. Náði verðið sögulegu
hámarki seint í ágúst þegar það mældist um 315 evrur á
megavattstund (mynd I-17). Aukin eftirspurn eftir jarð-
gasi í sumar stuðlaði einnig að verðhækkun, bæði vegna
minni framleiðslu á öðrum orkugjöfum og birgðasöfnun-
ar Evrópuríkja til notkunar yfir vetrarmánuðina. Á sama
tíma jókst orkunotkun í álfunni vegna óvenjuhás hitastigs
í sumar. Heimsmarkaðsverð á kolum hefur að sama skapi
hækkað mikið undanfarið í ljósi aukinnar eftirspurnar
vegna skorts á öðrum orkugjöfum, framleiðslutruflunum
og innflutningsbanns ESB og G7-ríkja á rússneskum
kolum.
Verð á jarðgasi í Evrópu hefur hins vegar lækkað
hratt á ný síðan í ágúst og var meðalverðið í október
orðið svipað og í byrjun júní sl. Lækkunina má m.a. rekja
til minni orkunotkunar sakir milds veðurfars í haust og
byrjun vetrar, aukins orkusparnaðar, góðrar birgðastöðu
og aukins innflutnings frá öðrum ríkjum, einkum á fljót-
andi jarðgasi frá Bandaríkjunum. Þrátt fyrir það eru horfur
um verð jarðgass í Evrópu afar óvissar um þessar mundir
og háðar mörgum þáttum, einkum veðurfari í vetur og
framboði frá öðrum ríkjum (sjá umfjöllun í rammagrein
1). Samkvæmt framvirku verði er búist við að verð á jarð-
Alþjóðlegt olíuverð
Janúar 2010 - desember 2025
Heimildir: Refinitiv, Seðlabanki Íslands.
Hráolíuverð (Brent)
Framvirkt verð PM 2022/3
Framvirkt verð PM 2022/4
USD á tunnu
Mynd I-18
0
20
40
60
80
100
120
140
‘22‘20‘18‘16‘14‘12‘10 ‘24‘23‘21‘19‘17‘15‘13‘11 ‘25
Verð á jarðgasi í Evrópu
Janúar 2016 - desember 2025
Heimild: Refinitiv.
Heildsöluverð á jarðgasi
Framvirkt verð um miðjan ágúst ‘22
Framvirkt verð um miðjan nóv. ‘22
EUR á megavattstund
Mynd I-19
0
50
100
150
200
250
‘22‘20‘18‘16 ‘24‘23‘21‘19‘17 ‘25