Klifur : fréttablað Sjálfsbjargar, landssambands fatlaðra - 15.05.2012, Side 15

15
Aðgengi að og upplifun hreyfihamlaðs
fólks af foreldrahlutverkinu
MA-ritgerð Aðalbjargar Gunnarsdóttur
Aðalbjörg Gunnarsdóttir
sem hefur verið virk í starfi
Sjálfsbjargar landsambands
undanfarin ár lauk nýlega
MA gráðu frá Félags- og
mannvísindadeild Háskóla
Íslands MA ritgerð hennar
heitir Aðgengi að og upplifun
hreyfihamlaðs fólks af
foreldrahlutverkinu. Í henni
er gerð grein fyrir upplifun
hreyfihamlaðra foreldra
af foreldrahlutverkinu og
aðgengi hreyfihamlaðs fólks
að foreldrahlutverkinu í
þeim tilfellum þar sem
hreyfihamlaðar konur geta ekki
gengið í gegnum meðgöngu
og fæðingu vegna skerðingar
sinnar. Sérstök áhersla er á
aðgengi að foreldrahlutverkinu
í gegnum ættleiðingakerfið
og löggjöf sem snýr að
ættleiðingu barna erlendis frá.
Um eigindlega rannsókn er
að ræða sem byggir á greiningu
opinberra gagna og opinna viðtala við
ellefu hreyfihamlaða einstaklinga, átta
foreldra og þrjá barnlausa einstaklinga.
Þá var tekið viðtal við starfsmann sem
vinnur í ættleiðingakerfinu.
Helstu niðurstöður sýna að
aðgengi hreyfihamlaðs fólks sem ekki
getur átt börn að foreldrahlutverkinu í
gegnum ættleiðingar er takmarkað. Til
að möguleiki þeirra verði meiri, það
er að draumur þeirra um barn rætist
og að þeir fái tækifæri til að upplifa
foreldrahlutverkið, þarf að eiga sér stað
viðhorfsbreyting í garð hreyfihamlaðs
fólks varðandi foreldrahlutverkið. Einnig
þyrfti að koma til breyting á löggjöf
um ættleiðingar, bæði hérlendis og
erlendis, því erlendu ríkin hafa hvert
um sig sínar reglur.
Líf og aðstæður
hreyfihamlaðra foreldra

Aðalbjörg hóf haustið 2005 BA
nám í félagsráðgjöf við Háskóla
Íslands og útskrifaðist hún með BA
gráðu í félagsráðgjöf vorið 2010. Í BA
ritgerð sinni sem heitir Hvað gerir gott
foreldri fjallaði hún um hreyfihamlaðar
konur og viðhorf þeirra til barneigna
og gerði í því samhengi eigindlega
rannsókn. Haustið 2010 byrjaði hún
síðan í fötlunarfræði við Háskóla
Íslands þar sem hún lauk MA náminu.
„Ég var fljótt ákveðin meðan ég var í BA
náminu að taka fyrir foreldrahlutverkið
í MA ritgerðinni minni enda hafði ekki
verið skrifuð nema ein ritgerð um
sama efni og hún fjallaði eingöngu um
fatlaða feður.
Mér fannst afar mikilvægt að
skoða líf og aðstæður hreyfihamlaðra
foreldra og hreyfihamlaðs fólks í
barneignarhugleiðingum. Að skoða
aðgengi þeirra að foreldrahlutverkinu
sem og hvernig foreldrahlutverkið
gengur. Það er mikilvægt að koma
upplifun og reynslu þessa hóps á
framfæri í samfélaginu, þar sem
þessi hópur hefur ekki verið sýnilegur
hérlendis. Með þessari rannsókn
eykst þekking og skilningur á aðgengi
hreyfihamlaðra einstaklinga sem ekki
geta átt börn að foreldrahlutverkinu
og upplifun og reynsla hreyfihamlaðra
foreldra af foreldrahlutverkinu. Fræði-
legt gildi rannsóknarinnar felst í
þeirri innsýn sem rannsóknin veitir í
líf fólks sem lítið er vitað um hér á
landi. Ósk mín er sú að hagnýtt gildi
rannsóknarinnar liggi í þeirri þekkingu
sem fagfólk og stuðningsaðilar geta
öðlast og muni nýtast þeim í starfi
með hreyfihömluðum foreldrum sem
og verðandi foreldrum. Þá vona ég
að niðurstöður rannsóknarinnar geti
nýst til kennslu innan fötlunarfræða,
félagsráðgjafar og fleiri greina. Það er
von mín að öll skrif um fatlað fólk verði
til þess að fordómar og fáfræði minnki
og að rannsóknin verði hreyfihömluðu
fólki til góðs, bæði þeirra sem eru í
barneignarhugleiðingum sem og þeirra
sem nú þegar eru foreldrar.“
Ekki erfitt að fá fólk í
rannsóknina
„Ástæðan fyrir því að ég valdi þetta
efni er þríþætt. Í fyrsta lagi er ég sjálf
hreyfihömluð frá fæðingu og efnið
snertir mig persónulega þar sem ég
er ung kona á barneignaraldri og á
mér þann draum að verða móðir í
framtíðinni. Í öðru lagi hef ég mikinn
áhuga á málefnum hreyfihamlaðs fólks
og réttindabaráttu þess. Þá hef ég
mikinn áhuga á Samningi Sameinuðu
þjóðanna um réttindi fólks með fötlun
og þeim mannréttindum sem fjallað er
um þar og tryggja eiga fötluðu fólki,
meðal annars réttinn til fjölskyldulífs. Í
þriðja lagi skrifaði ég BA ritgerð mína í
félagsráðgjöf um viðhorf hreyfihamlaðra
kvenna til barneigna þar sem ég tók
eigindleg viðtöl við hreyfihamlaðar
konur sem ekki áttu börn. Sú vinna
varð til þess að vekja áhuga minn á
því að skoða aðgengi hreyfihamlaðs
„Ósk mín er sú að
hagnýtt gildi rann-
sóknarinnar liggi í þeirri
þekkingu sem fagfólk
og stuðningsaðilar
geta öðlast og muni
nýtast þeim í starfi
með hreyfihömluðum
foreldrum sem og
verðandi foreldrum. Þá
vona ég að niðurstöður
rannsóknarinnar
geti nýst til kennslu
innan fötlunarfræða,
félagsráðgjafar og fleiri
greina.“