Fréttablaðið - 11.01.2023, Blaðsíða 27

Mér fannst áhugavert
að blanda saman
staðreyndum og ein-
hverju sem ég bjó til,
sem sagt að búa til eins
konar „gervivísindi“
Þegar ég var í MH
upplifði ég óútskýrt
svefnleysi þegar ég svaf
ekki í þrjá mánuði.
Arndís Lóa Magnúsdóttir
skrifar um stúlku sem lendir
í heilaskaða í ljóðabókinni
Skurn. Henni finnst áhuga-
vert að blanda saman stað-
reyndum og skáldskap í
skrifum sínum.
tsh@frettabladid.is
Ljóðskáldið Arndís Lóa Magnús-
dóttir hefur sent frá sér sína aðra
ljóðabók sem ber heitið Skurn.
Bókinni hefur verið lýst sem ljóð-
sögu á mörkum skáldsögu og ljóða
en spurð um hvernig hún myndi
sjálf lýsa bókinni segir Arndís:
„Já, bókinni hefur verið lýst sem
ljóðsögu af því að hún er mitt á milli
ljóðabókar og skáldsögu. Sjálf kýs
ég kannski frekar að líta á hana sem
ljóðræna og svolítið skrítna stutta
skáldsögu.“
Ég heyrði einhvers staðar að bókin
hefði upphaflega átt að vera skáld-
saga, hvernig og af hverju umbreytt-
ist hún í ljóðabók?
„Mig langaði til að fara aðeins
meira út í tilraunir með formið
heldur en í ljóðabókinni minni,
Taugaboð á háspennulínu, sem
kom út fyrir tveimur
árum. Ég er ung og enn
að prófa mig áfram og
læra og mig langaði
til að skrifa bók sem
væri á mörkum hins
hefðbundna forms
skáldsögu og gæti
jafnvel fallið í f leiri
en eina kategóríu. Að
endingu fannst mér
knappara form henta
bókinni betur. Þetta er
svolítið erfitt efni, til-
finningalega séð, því
tvíburasystir sögu-
manns lendir í slysi
og hlýtur heilaskaða
og mér fannst efnið
komast betur til skila
í færri orðum. Mér
finnst sjálfri oft það
áhugaverðasta í skáld-
skap felast í hinu ósagða.“
Staðreyndir og gervivísindi
Skurn segir frá tvíburasystrum og er
sögumaðurinn stelpa sem segir sögu
systur sinnar sem lendir í alvarlegu
slysi og hlýtur heilaskaða.
Fórstu í einhverja rannsóknar-
vinnu þegar þú varst að skrifa bók-
ina?
„Ég get ekki beinlínis sagt að ég
hafi eytt miklum tíma í rannsóknar-
vinnu en þó einhverjum. Maður vill
auðvitað vera trúr viðfangsefni sínu
og fjalla um það af virðingu. Ég las
mér svolítið til um heilann og áhrif
höfuðkúpubrots áður en ég fór að
stað með skrifin. En þótt sumt virki
vísindalegt eða læknisfræðilegt er
það oft uppspuni og í raun bara mitt
ímyndunarafl. Mér fannst áhuga-
vert að blanda saman staðreyndum
og einhverju sem ég bjó til, sem sagt
að búa til eins konar „gervivísindi“.“
Svaf ekki í þrjá mánuði
Í einum kaf la Skurnar þar sem
fjallað er um snertingu horfir sögu-
hetjan á tvíburasystur sína í gegnum
gler á gjörgæslu, þá minnist Arndís
á tvær vísindakonur sem aldrei hafa
verið til og eru hreinn tilbúningur.
„Önnu Bombus sem sögð er hafa
annast fólk eftir kjarnorkuslys og
ekki mátti snerta það vegna geisla-
virkni og stjarnfræðinginn Lunu
Auer sem segir að það erfiðasta við
geimferðir hafi verið snertingar-
leysið, að geta ekki faðmað aðra
manneskju. Í öðrum kafla þar sem
ég tala um svefnleysi söguhetju
minnist ég á að svefnleysi hafi hrjáð
ýmsar frægar manneskjur, eins og
Thomas Edison og Isaac Newton.
Ég þekki líka svefnleysi af eigin raun
því þegar ég var í MH upplifði ég óút-
skýrt svefnleysi þegar ég svaf ekki í
þrjá mánuði. Það má kannski líta á
það sem eins konar heimildavinnu
að nýta sér þá reynslu sem innblást-
ur til að skrifa þessa bók,“ segir hún.
Þetta hlýtur að hafa haft mikil
áhrif á þig, fékkstu einhvern tíma
skýringu á svefnleysinu?
„Já, þetta hafði töluverð áhrif á
mig og á fjölskylduna og ég var eig-
inlega utanskóla eitt misseri í MH.
Það fannst í raun aldrei nein hald-
bær skýring á þessu önnur en sú að
þetta hefði verið eitthvað taugalíf-
eðlisfræðilegt sem er á læknamáli
næsti bær við eitthvað guðlegt.
Mig hefur alltaf langað til að gera
eitthvað við þessa lífsreynslu en
ekki fundið henni farveg fyrr en í
Skurn.“
Skáld og þýðandi
Arndís starfar einnig sem þýðandi
og í fyrra kom út þýðing hennar á
skáldsögunni Ru eftir Kim Thúy. Þá
fjalla sum ljóða hennar í Skurn um
merkingu og inntak orða.
Veitir tungumálið sjálft þér inn-
blástur fyrir skrifin?
„Já, ég held að það sé óhjákvæmi-
legt þegar maður starfar bæði sem
þýðandi og skáld annað en að fá
gífurlegan innblástur frá tungumál-
inu sjálfu. Þegar maður strandar á
orði í þýðingu fer maður ósjálfrátt
að hugsa hvers vegna sambærilegt
orð sé ekki til í hinu málinu. Maður
fær einnig mikinn innblástur bara
við það að þýða. Það er nefnilega
mjög skapandi ferli að koma sögu
til skila yfir á eigið móðurmál. Sem
þýðanda finnst mér ég líka eiga
örlitla hlutdeild í verkinu sjálfu.“
Spurð um hvað sé næst á döfinni
hjá henni segist Arndís vera komin
með einhverjar hugmyndir en
kveðst ekki vita hvaða form þau
skrif muni taka.
„Ég held að ég sé að fikra mig
hægt og rólega upp í að skrifa lengri
prósa. En ég hef ekki hugmynd
um í hvaða formi það verður. Eins
og ég sagði þá byrjaði ég að skrifa
Skurn með allt annað form í huga
en raunin varð svo. Nú er ég hins
vegar að þýða dálítið heimspekilega
barnabók. Það er öðruvísi að þýða
fyrir börn en fullorðna, það er eins
og maður finni til meiri ábyrgðar-
kenndar, bæði gagnvart tungumál-
inu og lesandanum. Tungumálið
þarf að vera einfalt og skýrt en samt
verður maður að gæta þess að van-
meta ekki börn og náttúrulega alls
ekki að tala niður til þeirra.“ n
Innblásin af tungumálinu
Bækur
Drepsvart hraun
Lilja Sigurðardóttir
Útgefandi: JPV
Fjöldi síðna: 297
Brynhildur Björnsdóttir
Lilja Sigurðardóttir hefur fyrir löngu
skipað sér á bekk með Arnaldi og
Yrsu sem einstaklega góður glæpa-
sagnahöfundur. Hún er þó ólík
þeim að því leyti að bækur hennar
hafa léttara yfirbragð og sverja sig
ekki svo glatt inn í norrænu dimm-
una sem á ensku kallast Nordic
noir. Bækur hennar ganga frekar
út á skemmtilegar f léttur, spennu
og áhugaverðar persónur en sam-
félagslegar krufningar og minna
þannig frekar á Agöthu Christie en
sænska rithöfundaparið Sjöwahl og
Wahlöö sem má telja foreldra fyrr-
nefndrar dimmu.
Rígheldur allt til enda
Í þessari fjórðu bók um fjármagns-
spæjarann og líkamsræktarjaxlinn
Áróru og prúða lögreglumanninn
Daníel er hvergi slegið af lifandi og
léttri frásagnargleði, skemmtilegum
fléttum og plottsnúningum. Áróru
kynntumst við fyrst í bókinni Hel-
köld sól þegar hún kemur til Íslands
eftir margra ára dvöl á Englandi til
að leita systur sinnar sem er horfin.
Þessi leit er eins konar leiðarstef
gegnum bækurnar fjórar og því
dregur til tíðinda í þessari bók þegar
þriggja ára stúlka segist vera systirin
endurfædd og virðist búa yfir upp-
lýsingum sem koma skriði á málið.
Á meðan á Daníel í sálarstríði því
leigjandi hans og vinur, hin geð-
þekka dragdrottning Lafði Gúgúlú,
segir allt í einu upp leigunni og
hverfur eins og dögg fyrir sólu. Í
kjölfarið koma ógnvekjandi aðilar
og krefjast upplýsinga um lafðina
með dólgslegum hætti. Þessir þræð-
ir f lækjast síðan sundur og saman
um víðan völl áður en greiðist úr
þeim í lokin í spennandi og grípandi
sögu sem rígheldur allt til enda.
Daðrar við James Bond
Stundum trompar frásagnargleðin
raunveruleikatenginguna eins og
þegar maður á f lótta undan ógn-
vænlegum óvinum eygir þann kost
vænstan að fara Þrengslin á hest-
baki til að komast á Selfoss, tiltölu-
lega óvanur útreiðum og lítt kunnur
hestinum, eða hversu auðvelt Áróra
á með að tengja sig inn á tölvur hjá
jafnvel vernduðustu kerfum, en það
er bara svo skemmtilega sagt frá og
sagan í svo léttum dúr að það skiptir
engu máli, ljær
f r á sög n i n n i í
mesta lagi örlít-
inn James Bond
blæ sem er ekki
leitt að líkjast.
Þá er endu r-
holdgunarhluti
sögunnar einn-
ig nokkuð fjar-
stæðukenndur
en líka áhuga-
verður og fer
söguheiminum
vel.
Skemmtileg-
asti snúningurinn í sögunni
er kynningin á baksögu dragdrottn-
ingarinnar djörfu Lafði Gúgúlú
sem sannarlega kemur á óvart á
mörgum plönum og daðrar við vís-
indaskáldskap á tímabili. Hinsegin
persónur hafa alltaf leikið stórt
hlutverk í bókum Lilju og
margfalt líf lafði Gúgúlú
sem fram að þessu hefur
verið grínaktug aukaper-
sóna í bókaflokknum er
mjög skemmtilega útfært.
Eins og áður sagði eru
komnar út fjórar bækur
um Áróru og leit hennar að
systur sinni. Þó mörg kurl
komi til grafar í þessari
bók er ekki alveg loku fyrir
það skotið að ein bók í við-
bót leynist í frjóu og leik-
glöðu hugskoti Lilju Sig-
urðardóttur, aðdáendum
þeirra beggja til ómældrar
gleði. n
Niðurstaða: Skemmtileg og
leikandi glæpasaga sem daðrar
bæði við vísindaskáldskap og
James Bond.
Leyndarmál Lafði Gúgúlú
Arndís Lóa Magnúsdóttir starfar bæði sem skáld og þýðandi. FréttabLaðið/anton brink
MIÐVIKUDAGUR 11. janúar 2023 Menning 15FréttabLaðIð