Skipulagsmál höfuðborgarsvæðisins - 01.11.1982, Síða 16

endurskoðun laganna verði
hlutur sveitarstjórnanna í skipu-
lagsvinnunni gerður meiri en er í
gildandi lögum og frumkvæði
þeirra aukið, en hlutverk ríkisins \
og skipulagsstjórnar yrði einung-
is að vera eftirlits- og samræm-
ingaraðili.
Varðandi meðferð skipulags-
mála yrði greint á milli hvernig
háttað væri eignar- og umráða-
rétli hins skipulagða lands og
notkun þess. T.d. giltu sérstakar
fegar Gestur bað mig að mæta
hét á fundi ykkar og segja fáein
orð um skipulagsmál, datt mér í
hug í stað þess að líta til framtíð-
arinnar eins og skipulags-
mönnum er tamast, að líta eitt
skipulagstímabil, eða ca 20 ár til
baka í stigu skipulagsmála höfuð-
horgarsvæðisins. Enda er það
jafnan talið hygginna manna
háttur að líta öðru hverju um öxl
yfir farinn veg til að sjá hvar mað-
urerstaddur.
F.kki veit ég hver átti kollgátuna
að því, að fulltrúar þeirra 8 sveit-
arfélaga sem nú eru aðilar að
SSH, tóku sig til einn góðan
vcðurdag, fyrir liðlega tuttugu
árum, og hittust til að bera saman
bækur sínar um skipulagsmál, og
hugleiða hvort ekki væri heillaráð
að taka upp einhverskonar
samvinnu á því sviði.
En sennilegt þykir mér að hvat-
inn að fyrsta fundi þessara
sveitarstjórnarmanna hafi verið
sá að borgarstjórn Reykjavíkur
var um þessar mundir að ráða sér
erlendan skipulagsráðgjafa, Pet-
er Bredsdorff prófessor í skipu-
lagsfræðum við listaháskólann í
Kaupmannahöfn, og hafði jafn-
fram ákveðið að gera stórt átak í
skipulagsmálum Reykjavíkur.
Strax á þessum fyrsta fundi,
urðu allir sammmála um að mörg
skipulagsvandamál sveitarfélag-
anna væru svo samtvinnuð hvort
öðru, að sjálfsagt væri að reyna að
leysa þau í sameiningu. Ekki var
bó öllum fulljóst í byrjun hver
reglur um
a) óbyggt land í eigu sveitarfé-
lags,
b) óbyggt land í eigu annarra
en sveitarfélags og
c) um endurskipulagningu
svæðis, þar sem byggingar
og önnur mannvirki eru
fyrir.
Við endurskoðun skipulagslag-
anna þyrfti að taka ákvæði þeirra
um landnotkun og breyttingu á
landnotkun til sérstakrar með-
þessi vandamál væru, utan þeirra
sem lágu í augum uppi, s.s. vega-
kerfi, veitukerfi og þ.h., en þegar
rætt var á fyrsta fundinum um
hve víðfeðmt starfssvið nenfdar-
innar ætti að vera, þótti Sigurður
heitinn Jóhannsson, vegamála-
stjóri hafa hitt naglann á höfuðið,
þegar hann kvað uppúr með það,
að ekkert er snerti skipulag innan
aðildarsveitarfélaganna væri
nefninni óviðkomandi. Hinsveg-
ar voru allir ásáttir með það, að
þessi óformlega samvinnunefnd
væri fyrst og fremst frjáls vett-
vangur til umræðna um hin ýmsu
skipulagsvandamál, og að hún
vari eingöngu ráðgjefandi
nefnd, og skerti því á engan hátt
sjálfsákvörðunarrétt hinna ein-
stöku sveitarfélaga.
Til þess að gefa þeim fulltrúum
sem nú sitja í stjórn hinna 8 aðild-
arfélaga kost á að kynna sér þær
umræður og þau viðfangsefni
sem glímt var við, hefi ég tekið
saman útdrátt af gangi mála á
starfsferli nefndarinnar fram til
1974. Mun ég í eftirfarandi að-
eins stikla á stóru varðandi
framvindu mála á þessu tímabili,
en vísa til yfirlitsútdráttarins sem
verður prentaður sérstaklega.
Raunar er hægt að skipta þessu
tímabili í tvennt, því fyrstu árin
var starfsemi nefndarinnar sem
þá kallaðist svæðisskipulags-
nefnd, frekar laus í reipunum. En
eftir að hin nýju skipulagslög,
sem nefnin átti sinn þátt í að
móta, tóku gildi 1964, og nefndin
ferðar, svo og ákvæði um breytta
notkun bygginga og annarra
mannvirkja, þar sem serstök
notkun hefur verið þáttur í skipu-
lagsákvörðunum. Þá þyrfti í
endurskoðuðum lögum að vera
skilmcrkileg ákvæði um meðferð
mála vegna brota á skipulags-
ákvæðum og skipulagslögum.
Magnús E. Guðjónsson:
SSH
setti sér reglur í samræmi við þau
1965, komst mun fastara form á
nefndarstarfsemina. Voru nú
kosnir tveir fulltrúar frá hverju
sveitarfélagi, og verkefni nefnd-
arinnar, sem hlaut nafnið, sam-
vinnunefnd um skipulagsmál
Reykjavíkur og nágrennis, var
skilgreint þannig að gera skyldi
svæðisskipulag er tæki til höfuð-
borgarsvæðisins, og að því stefnt,
að ljúka því verki fyrir árslok 1968.
Nefndin vann af miklum áhuga
og krafti, enda hafði hún innan
sinna vébanda margt úr-
valsmanna, s.s. Helgu á Blikastöð-
um, Jón á Reykjum, Einar á
Setbergi, Hafsteinn Baldvinsson,
Ólaf G. Einarsson, Gunnlaug
Halldórsson, Eyþór á Eyvindar-
stöðum, Hjálmar Ólafsson, Björg-
vin Sæmundsson, Sigurgeir Sig-
urðsson, Gísla Halldórsson og síð-
ast en ekki síst Gústaf Elí Pálsson,
sem að öllum öðrum ólöstuðum,
var aðaldriffjöðrin í starfi nefndar-
innar meðan hans naut við. Ekki
má heldur gleyma formanni nefnd-
arinnar Sigurði heitnum Jóhanns-
syni, vegamálastjóra, sem
stjórnaði fundum bæði með lægni
og af stjórnsemi.
Helsti starfskraftur nefndarinn-
ar á þessumárum var Hrafnkell
Thorlacius, arkitekt. Aðrir sér-
fræðingar sem nefndin átti mikii
samskifti við voru Einar B. Páls-
son, verkfræðingur, sem var ráðu-
nautur nefndarinnar í vegamálum
og hverskonar umferðamálum,
Þóroddur Th. Sigurðsson, vatns-
ERINDI FLUTT Á AÐALFUNDI
23. OKTÓBER1982
Erindi Zóphaníasar Pálssonar, skipulagsstjóra
ríkisins.