AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.08.1997, Blaðsíða 51

MIÐHA
ÍNEUL ISLANDS
:ðisskipujag 2015
Náttúru'
UoCjilull
I answVull
Ský ringar
OtMKiVIK
auölind sem er vert aö vernda.
Fullvíst má telja aö ómengaö íslenskt vatn geti í
framtíðinni oröið mikilvæg útflutningsvara. í þessu
samhengi er hálendið í lykilhlutverki sem helsta
ákomusvæði og fjarsvæöi vatnsbóla. Vatnsvernd-
arsvæöi Miðhálendisins ná til gjöfulustu linda-
svæöa og grannsvæöa þeirra. Markaðar veröi
reglur um umgengni og verndun þessara svæða á
sambærilegan hátt og um vatnsverndarsvæöi í
byggö.
1.4 Þjóöminjasvæöi - merkarfornminjar. Fornleifa-
skráning á Miöhálendi íslands er forsenda fyrir
verndun og kynningu menningarminja á svæöinu.
Helstu flokkar fornminja eru búsetuminjar, gangna-
minjar, minjar um útilegumannabyggö og sam-
gönguminjar, s.s. gamlar þjóðleiðir. Margar gömlu
leiöanna eru endurvaktar sem reiöleiöir og/eöa
gönguleiöir. Á annað þúsund fornminjastaöir hafa
verið skilgreindir og er um þriðjungur þeirra talinn í
flokki meö merkum fornminjum sem eru auð-
greindar á skipulagsuppdrætti.
2. Hefðbundnar nytjar
Undir samheitinu heföbundnar nytjar er fjallað um
þá nýtingu Miðhálendisins sem á sér lengsta hefð,
þ.e. beitar- og veiðinytjar. Frá fornu fari gilda um
þessa þætti lög og reglur sem hafa verið aðlagaö-
ar breyttum aöstæöum á hverjum tíma. í skipu-
lagstillögunni er af þeim sökum ekki afmörkuö sér-
stök svæöi, hvorki til beitar né veiða, heldur sett
fram í greinargerðum almenn stefnumörkun sem
byggð er á fyrirliggjandi aðstæðum. Hinsvegar er
gerð grein fyrir landgræðslusvæðum og svæðum
sem eru beitarfriðuð og í umsjá Landgræðslu rík-
isins og/eða annarra aðila. Stærsta svæðið af
þessu tagi er fyrirhugað friðunarsvæði á Mývatns-
öræfum og í Ódáðahrauni allt suður að Vatnajökli.
3. Mannvirkjasvæði og byggingarmál
Byggingarsvæðin eru af þrennum toga: orku-
vinnslusvæði, samgöngumannvirki, einkum vegir
og loks þjónustusvæði ferðamanna.
3.1 Orkuvinnsla. Miklir möguleikar eru á orku-
vinnslu á Miðhálendinu, einkum virkjun vatnsafls til
raforkuframleiðslu. Talið er að nýtanleg og hag-
kvæm vatnsorka ennþá ónýtt á landinu öllu sé um
35 Twh/ári, hugsanlega 24-25 Twh/ári að teknu til-
liti til umhverfissjónarmiða. Um 55-60% af þessari
49