Alþýðublaðið - 06.11.1925, Blaðsíða 9

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
9
aldrei heíi ég beðið guð mn vel
kristna verkamenn, sem geri sig
ánægða með þann lifrarhlut,
sem Thor Jensen úthlutar þeim.
Og ég er ekki heldur biskup.
XI.
Þér ætlið, að ekki tjái að gera
þá kröfu til nokkurs dauðlegs
manns, að hann feti i fótspor
Jesu Krists. Ég er yður sam-
mála. Ég hefi aldrei gert þá
kröfu til nokkurs dauðlegs manns.
Ég hefi jafnvel aldrei krafist
neins annars af andlegum leið-
togum en að þeir ástundi hvers-
dagslegustu siðareglur. TiL þeirra,
sém takast á hendur að pre-
dika trú og skoðanir, hefi ég
gert þá einu kröfu, að þeir hefðu
sjálfir trú og skoðanir og þyrðu
að sýna hvort tveggja í verkum
sínum. Og ég hefi talið það frá-
munalegt siðleysi, að prelátar
kirkju og kristindóms væruhlut-
hafar í gróðafélögum. Það er
alt og sumt. En kaliið þér það
að feta í fótspor Jesú Krists, að
rnaður hefir trúarsannfæringu,
þorir að segja meiningu sína og
getur neitað sér um að hrifsa
eilífð og drápu hanu síðan. Og peir
skutu Lincoln, Jean Jaurés, Ra-
tkenau, Liebknecht og Rósu Luxem-
burg. Petta eru að eius örfá sýnis-
horn af ofsóknum og spámanna-
slátrun íhaldsins, en pannig mætti
telja óendaniega. Alt er fólk petta
meðal voldugasta og tignasta aðals
í andans ríki, sem nokkurn tíma
hefir stigið fótum sínum í duft
pessarar jarðar. Alt kom pað hing-
að til pess að brjóta fjötra íhalds-
ins, — til pess að gera mannheim
vitrari, fegurri og göfugri. Alt var
pað myrt eða ofsótt af íhaldinu.
Og alt var pað myrt eða ofsótt
vegna pess, að höfuðóvinur íhalds-
ins er og hefir alt af verið aukin
vizka, vaxandi fegurð og meiri
manngöfgi.
Kennið pér ekki í brjósti um
sjálfan yður, pegar pér minnist
pess, að pér hafið gerst pjónn og
skoðanabróðir peirra andans höfð-
ingja, sem hafa grýtt og ofsótt spá-
mennina? Finst yður pað ekki of
berstrípað dómgreindarleysi, að pér,
lítill karl, skulið hafa gerst siöa-
meistari pólitískra andstæðinga
yðar, meðan pér sjálfur eruð skoð-
anabróðir og talsmaður peirra
manna og peirrar lífsskoðunar, sem
ofsækja, myrða, drepa og tortima
vitsmuna- og siðferðis-öflum mann-
kynsins?
Vér íslendingar höfum ekki átt
marga spámenn eða spekinga. En
til sín arðinn af vinnu annara?
Kristur hefir að minsta kosti
íagt þeim margfalt þyngri skyld-
ur á herðar, sem vilji íylgja
dæmi hans. /
Þér iielnið Leo Tolstoj sem
fagurt dæmi kristilegrar fyrir-
myndar. Þó hafi hann, þessi
andlegi skörungur, fundið sár-
an til þess, að honum tækist
ekki að lifa eftir kenningum
kristindómsms. Þetta dæmi er
ekki hyggilega valiö hjá yður.
Ég ber ekki brigður á, að Leo
Tolstoj hafi fundið sorglega til
þess, að hann skorti mikið átil
að geta fullnægt siðferðiskröf-
um Jesú Krists. En svo langt
virðist hann þó hafa komist í
kristilegu líferni, að þorri presta
og preláta kirkjunnar eru sann-
kallaðir steinaldarsiðleysingjar
í samanburði við Leo Tol-
stoj.
Leo Tolstoj var aftignumað-
alsættum og maður vellauðugur.
Frá blautu barnsbeini hafði hann
Iifað við gnótt veraldlegra gæða
og haldið sig ríkmannlega að
tiginna manna sið. Hann var
stórgáfaður, dáður og virtur af
oss hafa samt fæðst merkilegir
menn, sem voru ofsóttir, sveltir eöa
fyrirlitnir af íhaldi og wsómamönn-
um« samtíðar sinnar. Jón Guð-
mundsson hinn lærði var eítur eins
og óargadýr landshornanna millum
af afturhaldsklerkum og íhaldsemb-
ættismönnum peirra tírna.
Skúli fógeti var ofsóltur af íhaldi
sinna tíma, einokunarkaupmöonum
og pröngsýnum embættislýð. Nú
hefir einhver álíka pröngsýnn í-
haldsmaður kunnað svo illa að sjá
sóma sínum borgið, að hann hefir
skírt einn togarann sinn eftir Skúla
fógeta.
Norðlenzkt íhald fór svo mynd-
arlega að ráði sínu við Daða Ní-
elsson hinn fróða, að hann beió að
lokum bana af eftir langvinna og
pjáningarfulla baráttu við myrkur,
kulda og örbirgð.
Bólu-Hjálmar svelti skagfirzkt i-
hald í fjárhúskofa og lét grafa hann
sem »sveitarlim«. Nú hælir íhaldið
pessu ódæma kraftaskáldi á hvert
reipi og skreytir bókaskápa sína
með ljóðmælum haus í gyltu bandi.
Sigurður Breiðfjörð svalt í hel
hjá íhaldsburgeisunum í Reykjavík.
Gísli Konráðsson flýði undan
ihaldsómenskunni í Skagatiröi.
fhaldsmenn á Alpingi hafa verið
að reyna að plokka pessai; 600 kr.
af veslings Sighvati Borgtirðingi,
sem honura voru eitt sinn veittar
til merkilegra visindaiðkana.
öllum, sem til hans þektu, og
hafði hlotið glæsilega heims-
frægð fyrir skáldrit sín. En um
fimtugsaldur tekur hann gagn-
gerðum sinnaskiftum og fyllisfc
hrolli og viðbjóði á fortíð sinni.
Upp frá þeirri stundu kostar
hann kapps um að fylgja dæmi
Jesú Krists. Hann klæðist eins
og óbreyttur verkamaður, hefir
eina herbergiskompu til íbúðar,
vinnur að skósmiði, leggur nið-
ur öll heimboð og veizluhöld,
etur ekki kjöt, drekkur ekki
kaffi og neitar sér urn hvers
konar heimslegar nautnir. Allar
eignir sínar vill hann gefa fá-
tækum. En hann fekk því ekki
ráðið fyrir ofriki konu sinnar,
og það fanst honum jafnan
mest á skorta, að hann fylgdi
dæmi meistarans. Leo Tolstoj
setur ekki eigur sínar í togara-
útgerð til þess að fá tvo pen-
inga íyrir einn. Hann leiöir ekki
fátækan mannræfil fyrir lög og
dóm, þó að hann steli skóhlíf-
um úr torstofunni hans, Og Leo
Tolstoj hefði aldrei dottið í hug
að vinna fyrir sér með kristin-
dómssnakki, sem hvorki hefði
Þröngsýnir íhaldshjátrúarseggir
siguðu hundum á Eirík frá Brúuum
og úthýstu honum og oísóttu hann
á allar lundir.
Jónas Hallgrímsson var svo litils
metinn af ihaldsskríl samtíðar sinn-
ar, að »betri borgurum« í Reykja-
vík pótti »ófínt« að láta sjá sig með
honum á götu. Sextíu árum síðar
hreykja peir upp líkneski af pess'-
um fyrirlitna bolsivíka fyrir allra
augum í sjálfum miðbænum alpjóð
til andlegrar fyrirmyndar, og nú á
petta að hafa verið ódæma geni og
snillingur, segjaíhaldsmennirnir oss.
Magnús Eiríksson var hataður,
fyrirlitinn ogofsóttur af íhaldspjón-
um sinnar tíðar. En nú hafa peir
rétt einu sinni eflt til samskota og
tylt upp brjóstlíkneski af honum.
Gestur Pálsson var hataður og
sveltur af betri borgurum í Reykja-
vik.
Það lá við, að peir rækju séra
Matthías Jochumsson frá prestsemb-
ætti, af pvi að hanu var maður
víðsýnn og langt á undan íhalds-
mönnum peirrar tiðar í trúmála-
skoðunum.
Þorsteinn Erlingsson, eitthvert
snjallasta skáldgení, sem uppi hefir
verið, létu peir grotna niður heilsu-
lausan við erflða og illa launaða
timakehslu, og ihaldsmenn á Alpingi
voru auðvitað leigðir til að greiða
atkvæði með skáldastyrk handa
pessum »ástmög« pjóðarinnar (eins