Alþýðublaðið - 06.11.1925, Blaðsíða 12

12
alÞýðublaðið
standn cru þeir taldir heilagir
inetm og eru í hávegum haföir
af lýðnum. En ef lærisveinn
skaddast á fótum, hefir hann
ekki staðist vigsluna. Það er
talið vitni þess, að hann hafi
ekki gert nógu strangar kröfur
111 sjálfs sín. Og hann hefir i
það sinn mist af þeirri sæmd
að kornast í tölu helgra manna.
Dr. Jón Stefánssoo segist eitt
sinn hafa sjálfur horft á vígslu-
athöfn þessa. I það sinn minnir
hann að 9 lærisveinar gengju
randir vígslu, og stóðust hana
allir.
Um þessa menn má með
sanni segja, að þeir taki trúar-
torögðin alvarlega. Þeir myndu
aldrei skemta áheyrendum sínum
með svo óskemtilegu gaspri
ínnantómra orða að fara að
tala við þá um blómiu á ei-
Mfðarenginu, fylling náðarinnar,
blóð lambsins og Jesúbarnið í
hjartanu í stað þess að »leiða
þá til Iífsins«, eins og Knud
Zimsen myndi orða það. Slíkar
heimatrúboðsromsur myndu láta
afkáraíega í eyrum þeirra. Þess
i stað kryfja þeir til mergjar
ihið innra eðii þeirra eilífu sann-
inda, sem mannkynsfræðarar
allra alda hafa verið að reyna
að komp mannkyninu í skiín-
ing um. Þeir ganga rækilega til
verks. Þeir lifa nákvæmlega eftir
þessum sannindum, prófa þau
á sjálfum sér með reglubundn-
um, vísÍDdalegum æfingum ár-
um og áratugum saman, þar til
Irúarkenningin er orðin þeim
áþreifanleg reynsluvísindi. Þá er
trúin orðin þekking, og með
valdi þessarar heilögu þekldng-
ar eru þeir færir um að drottua
yfir starfsemi líkama og sálar
og geta jafnvel látið höfuð-
skepnurnar hlýða boði sínu og
banni.
En hvað haldtð þér að séra
Árni Sigurðsson, Magnús dósent
Jónsson og Jón biskup Helga-
son myndu sviðna langt upp
eftir, ef þeir væru látnir út-
standa þvílíka eldraun tií dýrð-
ar og eflingar heilagri guðs
kristni? Ætli Jón biskup yrði
ekki að minsta kosti tindilfætt-
ur á spóaleggjunum áður en
yfir um kæmi? Ætli þeir þyrftu
ekki að vitna á nokkrum barna-
guðsþjónustum með Knud Zim-
sen í K. F. U. M. eða fara fá-
einar pílagrímsferðir á presta-
fundi úti í Sórey og éta nokkur
svínalæri og gæsarassa með
heimatrúboðinu danska, áðuren
brahmaklerkunum á eynni Mau-
ritius fyndist þeir húsum hæfir
í tölu helgra manna?
XIV.
Á öndverðum dögum kristn-
innar blómgaðist kristin trú
sjálfkrafa í sálum mannanna
eins og trén í skóginum og
liljur vallarins. En er fram
liðn stundir, þvarr trúarorkan,
og trúarsetningum og fræði-
kenningum skaut óðfluga upp á
akri kristindómsins eins og ill-
gresi meðal hveitis. Og illgresiö
kæfði hveitið. Þá hélt efnis-
hyggjan innreið sína í kirkju
Krists. Og efnishyggjan óx og
dafnaði dag frá degi; fræði-
kenningunum fjölgaði, og trúar-
setningarnar urðu æ þungskyldari.
Og svo kom að lokum, að eng-
inn kunni grein á, hvað rétt
yar eða hvað var rangl í hin-
um kristilegu fræðuni, og þoirri
mannfólksins týndi sálra ainni
og vissi engin skil á skapara
sinum. Þá hófst gujtlöld auð-
valdsins.
Prestar og prelátar kirkjunn-
ar sáu, að svo búið mátti ekki
lengur standa. Og til þess að
bjarga við heiðri kirkju sinnar
tóku þeir að koma á fót margs
konar féiagsskap og efla tii
samtaka innan kristindómsins.
Og leikmenn komu og söfnuðu
um sig.alls kyns sértrúarflokk-
um til sáluhjálpar vantrúaðri
og hórsamri öld. Og kristin-
dómurinn kvíslaðist í margvís-
legar trúargreinir, sem allar
þóttust háfa rétt fyrir sér og
lágu i þrotiausuro erjtim og 111-
deilum.
En alt kom þetta samt fyrir
ekkert. Trúarorka kristindómsins
fjaraði út hægt og hægt eins
og dagur, sem er að kvöldi
kominn. Og nú er svo farið, að
kristin tru er orðin að kirkju-
legum skoðunum, og truarorkan
er stirðnnð í frœðilegum getgát-
um, sem enginn botnar upp
eða niður í. Nýir trúarstraumar
hafa að vísu til'vor seytlað nú
á siðustu árum. En þeir eru
annarar náttúru, og kirkjan kost-
ar kapps um að bægja þeim á
brauí.
Óviða mun kristindómurinn
hafa hlotið hraklegri'hordauða
en einmitt í landi Passíusálm-
anna og Jónsbókar. Prestarnir
eru meira að segja farnir að
renna grun í það. Peir eru teknir
að skrifa langar ritgerðir um
hnignun trúarlífsins. Þeir hafa
bundist samtökum til að endur-
lífga kirkjugöngur og heimilis-
guðrækni. Og þeir hafa fundið
ráð. Það er að láta prenta end-
urbætta útgáfu af sálmabókinni
og gefa út nýjar húspostillur,
auðvitað enn þá loönari, óskilj-
anlegri og leiðinlegri en gömlu
postillurnar. Þetta hyggja þeir
að færi fólkinu aftur trú á leynd-
ardóma löngu týndra trúarsann-
inda.
Ég virði þessa viðleitni. En
samt er hún grátlegur misskiln-
ingur. Kristnir prestar eru alt af
eins. Þeir hafa skilið alt nema
kristindóminn. Þeir botna auð-
sæilega ekkert í, bvað það er»
sem nú er að gerast. Það, sem
nú er að gerast, er í stuttu máli
þetta: Kristindómurmn er þegar
orðinn dauður bókstafur. Krist-
in trú er stirðnuð í kirkjuleg-
um skoðunum. Hinn blóð-
þrungni æfidagur kristindómsins,
er að kvöldi kominn. Mér þykir
leiðinlegt að verða ^að segja
þetta. En ef ég segði annað, væri
ég hræsnari. Leiðara þykir mér
þó að þuría að segja prestunum,
að þess séu engin dæmi í trúar-
sögu mannkynsins, að dauð
trúarbrögð hafi verið vakin upp
með húspostillum. Það væri
eins og að reyna að draga sjálf-
an sig á hárinu upp úr sortu-
pytti. Prestunum væri miklu
nær að verja þessu postillu- og
sálmabókar-fé í nýjan trúboðs-
leiðangur til Kína, til þess að
þjóðin sjái ekki, hve viðleitni
þeirra er íánýt og vanhugsuð.
Þeir gætu kanski líka keypt
fyrir það nokkur hlutabréf í
togara.
Hingað til hefi ég ekkert lagt
tií þessara mála. En nú dirfist
ég að stinga upp á nýrri tillögu
ti) endurreisnar kristninnar í
landinu. Tillaga mín er ofur-
einföld. Og að mestu leyti er
hún hákristileg. Og hún er eina
tillagan, sem fram hefir veriö