Úrval - 01.02.1949, Side 119

ÚR MINNISBLÖÐUM HINS BRÁÐLYNDA
117
Anton Tjekhov er talinn í fremstu röð smásagna-
höfunda heimsins. Hann fæddist árið 1860, og lagði
stund á læknisfræði. Á þrítugsaldri byrjaði hann
að skrifa smásögur fyrir blöðin til að afla sér
fjár, sjálfum sér og ættingjum sínum til fram-
dráttar, og kom þá brátt í ljós, hve frábærum rit-
höfundahæfleikum hann var gæddur. Sögur hans
fjalla einkúm um millistéttafólk, sem lifir við-
burðasnauðu hversdagslífi, en þegar Tjekhov varp-
ar ljósi á atvik og sérkenni í sálarlífi þess, vek-
ur það samstundis áhuga og athygli lesandans,
hann fær innsýn i sálarlíf þess og jafnframt
skilning á hegðun þess. Tjekhov er ekki prédikari í sögum sínum,
heldur læknir, mikill mannþekkjari, gæddur öruggri dómgreind, ríkri
samúð, en jafnframt auðugri kímnigáfu. Þó að smásögurnar muni vafa-
laust halda nafni hans lengst á lofti, nutu leikrit hans á sínum tíma
mikillar hylli í Moskva. Hann kvæntist einni helztu leikkonu Rúss-
lands á þeim tímum, Olgu Knipper. Tjekhov var ekki heilsuhraustur,
þjáðist af brjóstveiki, en þrátt fyrir það var hann gleðimaður og jafn-
framt mikill starfsmaður. Hann stundaði læknisstörf samhliða ritstörf-
i.num og lagði hart að sér að hjálpa rússneskum bændum, þegar farsóttir
og hungursneyð herjuðu. Árið 1890 ferðaðist hann yfir þvera Síberíu til
Sakhalin til að rannsaka kjör fanganna. Afstöðu hans til hins tvíþætta
æíistarfs, ritstarfanna og læknisstarfanna, má nokkuð marka af ummælum,
sem höfð eru eftir honum sjálfum: „Læknisfræðin er eiginkona mín, en
skáldskapurinn unnustan." — Tjekhov dó árið 1904.
gæfu. Þegar ég var á kvöld-
göngu í gær, tapaði ég nisti af
armbandinu mínu.“
Síðan les ég enn einu sinni
yfir byrjunina á ritgerðinni
minni, laga krók á bókstafnum
„Z“, og er í þann veginn að
halda áfram, en stelpan fyrir
neðan er ekki af baki dottin.
„Nikolai Andrejitsj,“ segir
hún, „verið nú svo góður að
fylgja mér heim. Það er svo
voðalega stór hundur hjá
Karelinsfólkinu, að ég þori
bara alls ekki ein fram hjá hús-
inu.“
Hvað átti ég kannske að
gera? Ég legg frá mér penn-
ann og fer niður. Nadjenka eða
Warjenka grípur handlegg minn
og við höldum af stað heim
til hennar.
Þegar ég kemst í að leiða
einhverja frú eða ungfrú við