Úrval - 01.04.1953, Side 6

4
ÚRVAL
og grunnfæmi, því að það held-
ur lífinu í hinu gamla skipulagi.
Og eftir því, sem þeir megna,
reyna þeir að koma fólki á þá
skoðun, að þeir, sem aðhafast
eitthvað raunhæft, annaðhvort
til umbóta eða til að afstýra
hörmungum, séu siðlausir menn.
Það er ekki hægt að bjarga
heiminum, sem við lifum í, með
því að láta reka á reiðanum.
Honum verður aðeins bjargað
með því að sameina athöfn og
vit. Það er gömul fullyrðing, að
fólk geti ekki verið hamingju-
samt án fomra trúarsetninga.
Þessi fullyrðing á ekki við neitt
að styðjast, eins og glöggt má
sjá á Norðurlöndum. En þeir
menn, sem skapa nútímamönn-
um skilyrði til hamingju, eiga
ekki upp á pallborðið hjá gamal-
dags siðameisturum. Þeir líta til
dæmis svo á, að skárra sé að
takmarka bamsfæðingar, en að
halda heilli þjóð í fullkominni
ánauð. Sikileyjarstúlkan, sem
könnuðimir völdu, fordæmdi
slíkar skoðanir algerlega, og
endurspeglar þar boðorð kenn-
ara sinna. Sumt af því, sem
spurt var um, hefði ég álitið
sjálfsagða hluti, ef ekki hefði
komið skýrt í ljós hið gagnstæða.
Eitt af því er, að breytni manna
eða trúarviðhorf skuli teljast
góð, ef þau stuðla að mannlegri
hamingju, en fordæmd ef þau
verka öfugt. Þeir, sem í alvöru
trúa þessu, komast ekki hjá að
álykta, að sumt af því, sem tal-
ið hefur verið rétt, sé rangt, og
smnt rétt, sem rangt var talið.
Ég býst við, að hver sá, sem
les þessa pistla og spyr sjálfan
sig 1 hreinskilni, hvað af þessu
fólki sé gagnlegt, hvað af því
sé hamingjusamt, og hvað af því
stuðli að hamingju annarra,
hann muni sjá, að það era ekki
formælendur hins gamla við-
horfs, sem ljá hönd að því að
gera lífið viðunanlegt.
Eitt af því, sem kemur mjög
skýrt fram í þessum pistlum,
er hve margir jafnvel enn í dag,
ef til vill flestir, láta sig vanda-
mál heimsins afar litlu skipta.
Þó að fiskimaðurinn í Norður-
Noregi hafi hugmynd um þau
og einhverjar óljósar stjóm-
málaskoðanir, þá er hann alltof
önnum kafinn við að veiða fisk
og þurrka sjóklæðin, til þess
að geta gefið sig að nokkra örðu.
Smábóndinn, sem ræktar vín-
garðinn sinn hjá Loire, fetar
í fótspor forfeðra sinna og
stundar starf, sem hernám Þjóð-
verja traflaði mjög lítið, því að
Þjóðverjar vildu drekka vín
engu síður en aðrir. Heimsstyrj-
öldin hafði engin áhrif á Liberíu.
Jafnvel þar, sem áhrifa heims-
viðburða hefur gætt mest, hafa
þeir furðu lítið verkað á ungu
kynslóðina. Þýzka stúlkan, sem
varð fyrir valinu, virðist hafa
áhuga á því einu að komst á-
fram. Sýrlenzki pilturinn, sem
er vel gefinn, leggur stund á
verkfræði af metnaðarsökum og
álítur án efa með réttu, að auk-
in menntun geri hann þarfari