Úrval - 01.05.1953, Síða 39

GEÐRÆN VANDAMÁL HVERSDAGSLlFSINS
37
sálrænu vandamál og kvíða-
stundir — heldur hin ofboðslega
ákefð og umhyggja, sem mað-
ur leggur í verkið þannig að
ekkert annað í lífinu kemst að
... það er þetta, sem bendir til
að við séum altekin af einhverju
vandamáli.
Við skulum taka frú Önnu G.
sem dæmi. Hún er 28 ára, hef-
ur verið gift í sex ár og á 4
ára son. Hún býr í tveggja her-
bergja íbúð sem hún gerir sér
ástríðufullt far um að halda
hreinni. Flestar konur „taka í
gegn“ íbúðir sínar einu sinni í
viku, en frú Anna gerir það á
hverjum degi. Frá morgni til
kvölds stritar hún við að þvo
og þurrka, ryksjúga, fægja og
bóna. Hún er hreykin af tandur-
hreinum veggjunum, skínandi
silfurmununum og ábreiðunum,
sem aldrei sést á eitt einasta fis-
kom. Sonur hennar er bezt hirta
barnið á leikvellinum. Maðurinn
hennar heldur að öskubakkinn
sé til að leggja á hann sígarettu-
stubba. og allt kvöldið er frú
Anna á ferðinni með öskubakka
sem þarf að tæma.
Frú Anna er þeirrar skoðun-
ar, að hún sé alveg heilbrigð og
að allar aðrar húsmæður séu
sóðar. Hún hefur ekki hugmynd
um að hún er kerfisbundið að
brjóta niður allt sem hún vildi
helzt byggja upp. Ef maður spyr
frú Önnu hvert takmark henn-
ar í lífinu sé, svarar hún: „Þægi-
legt heimilislíf með manni og
syni.“ En hreinlætisæði hennar
gerir það ómögulegt. Það hefur
spillt mjög sambúðinni viðmann-
inn, og jafnframt er það hemill
á persónuþroska drengsins.
Frú Anna er haldin þráhyggju
(fiks idé). Slíkt fólk gerir sér
hreinlæti, böð eða annað að
helgisið, til þess með því móti
að létta af sér sálarstríði, sem
það getur ekki borið. Ef það
hleypur yfir einhvern lið í helgi-
siðunum, eða lendir á einhvern
hátt út af sporinu, verður það
kvíðafullt og órólegt. Flestir geð-
læknar eru á einu máli um það,
að slík þráhyggja eigi rætur sín-
ar í djúpstæðum vandamálum,
sem ekki eiga neitt skylt við
hlutaðeigandi „helgisiði11. Mað-
ur sem þjáist af óljósri ótta-
tilfinningu, getur t. d. einbeitt
þeirra óttatilfinningu að óhrein-
indum eða bakteríum. En það
hefur í för með sér þráhyggju:
„Það eru allsstaðar óhreinindi
og bakteríur”. Og þá er ekki
langsótt ályktunin: „Ég verð að
baða mig á hverjum klukkutíma
til að vernda mig gegn hætt-
unni.“
Athugum mál Herberts R„
sem er 25 ára gamall, ókvæntur
og duglegur auglýsingateiknari.
Hann er góðum hæfileikum
gæddur, geðfelldur í útliti og
hefur næma kímnigáfu, en samt
verður honum ekki mikið ágengt
í starfi sínu. í einkalífi sínu
þjáist hann mjög af einmana-
kennd. Iiarin segist gjarnan vilja
kvænast og eignast heimili, en
þó hann umgangist margar ung-