Heimili og skóli - 01.04.1947, Blaðsíða 18

40
HEIMILI OG SKÖLl
Merk bók
Heirnili og skóli er lítið rit, og þótt
það sé ekki ómerkilegur liður í upp-
eldi þjóðarinnar að kenna lienni að
velja og lesa bækur, hefur ritið þó
ekki séð sér fært að verja rúmi sínu til
bókmenntafrétta. Þó að hér sé nú
brugðið út af þeirri venju, og vikið fá-
um orðum að bók einni nýútkominni,
lrer ekki að skoða það sem neinn rit-
dóm og varla bókarfregn, því að þar er
ekki farið að neinum lögum eða venj-
um.
A jólunum var mér gefin bók, sem
mér þótti mikill fengur í, og las ég
hana spjaldanna á milli í jólaleyfinu.
Bók þessi vat Heiðnar hugvekjur og
manna minni eftir Sigurð Ciuðmunds-
son skólameistara. Eftir nafninu að
dæma ætti þetta ekki að vera neinn
jólalestur, en víst mun kristni landsins
þó ekki stafa hætta af þessari bók, því
að hún á ekkert skylt við heiðna efnis-
hyggju, þótt höfundurinn, af óþarflega
þau reiðast eínhverjum, vilja þau deyða
hann, og þegar þau hafa sjálf gert eitthvao
rangt, óttast þau, að þá muni þau deyja. En
eins og þau deyða í huganum, eins uppvekja
þau líka aðra í huganum frá dauða. Fáið
hann til að segja, hvort hann vilji heldur.
Að síðustu ofurlítill eftirtektaverður at-
burður. Móðir nokkur, sem ég kynntist, hag-
aði sér skynsamlega í svipuðu vandamáli.
Þegar hún átti von é að eignast annað barn-
ið, reyndi hún að sauma á það, þegar eldra
barnið svaf, en á daginn saumaði hún föt á
eldra barnið, og þar að auki saumaði hún
„milliverk“ í rúmföt þess. Hún svaraði alltaf,
þegar vinkonur hennar spurðu, hvers vegna
hún gjörði þetta: „Eldra barnið getur glatt
sig við og skilið þetta skraut, en það getur
nýfædda barnið ekki.“
Eiríkur Sigurðsson, þýddi.
miklu yfirlætisleysi, hafi valið henni
þetta nafn.
Um efni bókarinnar er það að segja
í stuttu máli, að hún skiptist í þessa
meginkafla: Bókmenntaþættir —
Manna minni — Manrúnir — Á nem-
enda nroldum —■ Heiðnar hugvekjur
og Eftirmáli.
Sigurður skólameistari er bók-
menntafræðingur að menntun og auk
þess spakur að \ iti. Má því nærri geta,
að þættir þessir, sem fjalla um ýmis
öndvegisskáld þjóðarinnar, eru girni-
legir til fróðleiks.
1 þættinum Manna minni þykir mér
mest koma til greinarinnar, ívar bein-
Iausi endurborinn. Þar er með ósvikn-
um snilldartökum lýst miklum örlög-
um. Og greinina, Við leiði Þórunnar
Ólafsdóttur, las ég oft. Það eru „klass-
isk“ eftirmæli um góða konu.
Annars var tilgangur þessara fáu
orða ekki sá að ræða um efni þessarar
bókar, þótt merkilegt sé, heldur vildi
ég vekja athygli á, að hér er á ferðinni
óvenjttleg bók að málfegurð, þrótt-
miklum stíl og meitluðum, sem unun
er að lesa. ,
Hér er rammíslenzk bók, og það
liggur við, að maður gieymi stundum
sjálfu efninu við að hlusta á hrynjandi
málsins, og er þó enginn hversdags
svipur yfir því.
Fáum er eins nauðsynlegt að temja
sér fagurt málfar og kenntirum. Það er
því hreint og beint sáluhjálparatriði
fyrir þá að lesa góðar bækur og drekka
í sig anda þeirra og stíl. Það er betra en
nokkur skólalærdómur. Þarna voru Is-
lendingasögurnar góður skóli, á meðan
þær voru lesnar. Og nú vil ég ráða öll-
um kennurum til að lesa þessa bók, og