Læknaneminn - 01.03.1976, Side 15

OnæmisaSgerð meS allogenískum æxlisfrumum ætti
emungis aS reyna, þegar þær og æxliS, sem með-
ferðin beinist gegn, hafa sameiginlega, sérkennandi
fflótefnavaka. Tilraunir benda til þess, að mörg æxli
1 mönnum af svipuðum vefrænum uppruna, hafi
sameiginlega æxliseinkennandi mótefnavaka.
3) Viðhald eða aukning á virkni mótefnavaka.
Meðhöndlun æxlisfrumna, eSa ófrumubundinna mót-
efnavaka, sem notaðir eru, þarf að viðhalda, eða
jafnvel auka virkni þessara þátta til ónæmisörvunar.
4) Æxlisfrumur án „hindrunar“ efna. Yfirborð
sexlisfrumnanna þarf að vera laust við öll mótefni,
eða mótefna-mótefnavakasambönd, sem geta hindr-
að eða truflað örvun ónæmissvörunarinnar.
5) Forðast ber inngjöf lifandi œxlisfmmna. Inn-
gjöf lifandi æxlisfrumna úr eigin líkama getur leitt
til gróðursetningar þeirra, eða frekari útbreiðslu á
hinum illkynja vexti. Þótt hættan sé minni þegar
frumur úr öðrum líkama sömu tegundar eru notaðar,
vegna HL-A mótefnavakanna, geta þær líka vaxið
í krabbameinssjúklingi. Þetta á einkum við um þá
sjúklinga, sem hafa skerta ónæmissvörun vegna æxl-
is, eða fyrri meðferðar.
6l Onœmishœfni. Sjúklingurinn verður að vera
ónæmislega fær um að svara þeirri örvun, sem með-
ferðin veldur. Mælikvarði á þessa hæfni eru m. a.
húðpróf með algengum vökum og sérkennandi æxl-
ismótefnavökum, auk svörun eitilfrumna við örvök-
um (mitogenum) in vitro. Virk, ósérhæf ónæmisað-
gerð beinist að því, að örva almenna ónæmishæfni.
Hefðbundnar aðgerðir gegn æxlum, svo sem skurð-
aðgerð, lyfjagjafir og geislun, hafa allar í för með
sér nokkra ónæmisbælni. Bata ónæmiskerfisins er
hægt að fylgjast meS in vitro, með eitilfrumuörvun
og er það ein leið til að ákveða, hvenær bezt henti
að hefja ónæmismeðferð. Einnig er hægt að byrja
ónæmismeðferð, áður en sjúklingurinn hlýtur ónæm-
isletjandi meðferð, og halda henni síðan áfram þegar
ónæmiskerfið hefur náð sér. Þar sem annað ónæm-
issvar hefur meiri mótstöðu gegn ónæmisletjun en
fyrsta, má á þennan hátt flýta fyrir ónæmissvörun
eftir ónæmisletjandi aðgerð.
7) Litlar œxlisleifar. Fengin reynsla í ónæmis-
meðferð bendir eindregið til þess, að varnarmáttur
ónæmiskerfisins sé lítill, gagnvart útbreiddum æxlis-
vexti. Þótt eitt aðalhltverk ónæmiskerfisins sé senni-
lega eftirlit og útrýming á illkynja frumum, virðist
aukning á ónæmi til lækninga eingöngu áhrifarík,
ef fyrst er létt álaginu á ónæmiskerfinu, með út-
rýmingu mest alls æxlisvefs á hefðbundinn hátt.
8) Hámarksónæmisörvun. Vaxandi æxli virðist
hafa letjandi áhrif á ónæmiskerfið. Ef ónæmismeð-
ferð á að vera áhrifarík, þarf að framkvæma hana í
ríkum mæli, hvort sem er með beinni ónæmisaðgerð,
eða ónæmisflutningi.
9) Aukning frumulœgs ónœmis, minnkun mót-
efnamyndunar. Hinir tveir meginþættir ónæmiskerf-
isins virðast stundum vinna hvor á móti öðrum. Þar
til fullnægjandi vitneskja fæst um þetta, beinast
flestar aðgerðir í þá átt, að auka frumulægt ónæmi,
en jafnframt að draga úr mótefnamyndun.
10) Mat á ónœmissvórun in vitro. Góður klíniskur
árangur er of sjaldgæfur, til að hægt sé að nota
hann eingöngu sem mælikvaröa á árangur af ónæm-
ismeðferð. Því þarf að fylgjast með hinum ýmsu ó-
næmissvörunum, sem hægt er að hafa áhrif á, með
sérstökum rannsóknaraðferðum. Aðferðir við ó-
næmismeðferð í framtíðinni munu m. a. byggja á
niöurstööum rannsókna, sem nú eru geröar á ónæm-
issvörun þeirra sjúklinga, sem meöhöndlaðir eru
með ónæmisaðgerðum.
AÐFERÐIR TIL ÖNÆMISMEÐFERÐAR
#•' i/ri rh;;f;t/jmuli ónwinisaðyerð
(Mynd 1).
Lokatakmark ónæmisaðgerðar er að koma í veg
fyrir sjúkdóm. Til þess þarf mótefnavaki viðkomandi
æxlis að vera þekktur, tiltækur og hættulaus til ó-
næmisörvunar og beita verður honum, áður en æxl-
isvöxtur nær fótfestu. Nokkur æxli í mönnum, af
sams konar vefrænum uppruna, virðast hafa sameig-
inlega mótefnavaka. Stungið hefur verið upp á
mögulegum vírusuppruna sumra þessara æxla. Fyr-
irbyggjandi ónæmisaðgerðir gegn slíkum æxlaflokk-
um með sameiginlega mótefnavaka og e. t. v. sama
orsakavald eru vænlegar til árangurs. ÓnæmisaS-
gerðinni er hægt að beita gegn tveimur mismunandi
mótefnavökum. I fyrsta lagi geta mótefnavakar í
hjúp æxlisvaldandi vírusa valdið ónæmissvörun og
þannig er möguleiki á fyrirbyggjandi ónæmismynd-
LÆKNANEMINN
9