Læknaneminn - 01.03.1976, Blaðsíða 26

Aöferðir voru fundnar til þess að gufusæfa (sólt-
hreinsa) áhöld, lín og umbúðir.
Upp úr aldamótum hófst hér blómaskeið skurð-
lækninga og urðu æ fleiri íslenskir læknar til þess
að tileinka sér þessa nýju list.
„Frá því að innlend læknakennsla hófst áttu lækn-
ar að loknu námi hér kost á framhaldsnámi í Kaup-
mannahöfn, enda gátu (þeir) fengið til þess nokk-
urn fjárstyrk.
Árið 1871 var íslenzkum læknum gert að skyldu
að dveljast nokkurn tíma i fæðingarstofnuninni í
Kaupmannahöfn, áður en þeir teldust fullgildir
læknar, og út úr landinu urðu þeir að sækja þessa
fræðslu unz Landspítalinn hafði tekið til starfa.
Jafnframt því, sem kandidatarnir sóttu fæðingar-
stofnunina, kynntu þeir sér að meira eða minna leyti
störf á öðrum sjúkrahúsum og hafa vafalaust haft af
því drjúg not.
Er hér upphafið að því, að íslenzkir læknar hafa
mjög líðkað námsferðir út úr landinu. Auk þess sem
læknakandidatar voru jafnan styrktir til dvalar á
fæðingarstofnunum, hófst það 1908, að ýtt var undir
héraðslækna að bregða sér út úr landinu til að kynna
sér nýjungar í fræðum sínum með því að veita þeim
nokkurn utanfararstyrk í þessu skyni.“ (3).
Læknar þeir, sem þessa þjálfun hlutu, stunduðu er
heim kom jöfnum höndum almennar lækningar
(heimilislækningar) og störf á sjúkrahúsum, Jjar á
meðal skurðlækningar.
„Eftir 1905 fara embættislausir læknar að setjast
að störfum, fyrst aðallega í Reykjavík, og stunda
þar lækningar, þar á meðal fleiri og fleiri sérfræði-
læknisstörf.“ (4).
Jafnframt voru mikil umsvif í byggingu almennra
sjúkrahúsa og sjúkraskýla.
St. Jósefsspítali á Landakoti var reistur 1902 og
árið 1904 voru hér 6 sjúkrahús með um 170 rúm
eða 1 fyrir hverja 470 íbúa. 1918 eru þau 19 með
400 rúmum, 1 rúm á hverja 230 íbúa.
Árið 1930 bætist Landspítalinn í hópinn og þá eru
sjúkrahús og sjúkraskýli talin 36 með um 1000 rúm-
um, eða 1 rúm á hverja 110 menn í landinu. Eru
þá talin með sjúkraskýli, en þau voru mörg í sam-
bandi við bústaði héraðslækna, sem nú var „mjög
farið að tíðkast, að héruðin komi sér upp með styrk
úr ríkissjóði . ..“ (5).
frá 1940 otf síðan
Heimsstyrjöldin síðari olli straumhvörfum í heil-
brigðismálum, sem og öðrum þáttum þjóðlífsins.
I fyrsta lagi ollu breyttir atvinnuhættir því, að
kippt var fótunum undan rekstri sjúkraskýla, rekstur
þeirra varð sífellt umfangsminni og mörg hættu
alveg að taka á móti sjúklingum.
I 'óSru lagi lokaðist Evrópa, en Jtangað höfðu
læknar bæði sótt þjálfun að því marki, sem lýst var
áður, almennir læknar sem stunduðu heimilislækn-
ingar og sjúkrahússtörf og einnig Jieir, sem sérhæfðu
sig í ákveðnum greinum.
Leið þeirra, sem í framhaldsnám fóru, lá vestur
um haf.
Sérhæfing innan læknisfræðinnar hafði byrjað
að marki fyrir stríð, en jókst nú um allan helming,
samfara aukinni þekkingu og tækni. Sérgreinar urðu
sífellt fleiri og fleiri og greindust jafnframt í undir-
greinar.
Fœðingarhjálp í Rómaveldi forna. Konan er bundin á borð
og fjað síðan hrist svo að barnið gangi belur niður.
20
LÆKNANEMINN