Læknaneminn - 01.03.1976, Side 28

OrðiS heilsugæzla getur raunar haft víðari merk-
ingu.
Sjúkrahús hafa þar einnig mikið hlutverk:
„Sjúkrahúsið er ómissandi hluti þess heilbrigðis-
kerfis, sem ætlað er að veita borgurunum alhliða
þjónustu, bæði á sviði lækninga og sjúkdóma-
varna.“ (6).
I samræmi við þetta er í lögunum, grein 14.2.,
kveðið svo á að „þar sem aðstæður leyfa, skal
heilsugæzlustöð vera í starfstengslum við sjúkrahús
og þá ávallt rekin sem hluti af því og í sömu bygg-
ingu sé þess kostur“.
II. EFLING HEILSUGÆZLU
Samkvæmt lögunum merkir heilsugæzla allt lækn-
ingastarf og heilsuvernd, sem veitt er heilbrigðum
og sjúkum, sem ekki dveljast í sjúkrahúsum.
Athygli skal vakin á því, að síðar í erindi þessu
nota ég jöfnum höndum heitin heimilislæknir og
heilsugæzlulæknir, þar sem heilsugæzlulæknar eru
allir heimilislæknar, en hafa auk þess öðrum skyld-
um að gegna.
Eins og lögin bera með sér er heilsugæzlustöðvum
ætlað mikið hlutverk.
Til þess að vel takist og þetta þjónustuform upp-
fylli þær vonir, sem við það eru bundnar, þarf að
koma á skipulegu hópstarfi þeirra heilbrigðisstétta,
sem starfa í stöðvunum.
Með því að taka upp nútímaleg vinnubrögð, verð-
ur hægt að bæta úr ágöllum núverandi kerfis og
leggja meiri áherzlu á sjúkdómavarnir, en nú er
gert.
Reynt verður að haga starfseminni þannig, að
sem mest af rannsóknum og meðferð fari fram utan
sjúkrahúsa og að sjúkum, lasburða og öldnum verði
gert kleift að dvelja sem lengst heima fyrir.
Með góðri vörzlu upplýsinga um rannsóknir og
meðferð er hægt að fylgjast náið með gangi sjúk-
dóma og með reglulegu eftirliti og reglubundnu
sambandi við þá sjúku, er hægt að gera viðeigandi
ráðstafanir í tíma, í stað þess að bíða eftir því, að
hinir sjúku leiti þjónustunnar þegar þeir sjálfir
telja að kominn sé tími til slíks eða ástand hefur
versnað svo, að nauðsyn er á, að vista viðkomandi
í sjúkrahúsi.
Við slíkar aðstæður er hægt að gefa meiri gaum
félagslegum aðstæðum einstaklingsins.
Þörfum hans fyrir heilbrigðisþjónustu verður
bezt svarað, þegar heimilislæknirinn og samstarfs-
fólk hans, sjúkrahús og sérfræðingar, rannsókna- og
félagsstofnanir taka höndum saman um að viðhalda
félagslegri, andlegri og líkamlegri vellíðan hans og
firra hann sjúkdómum. (7).
Hlutverk heilbrigðisstétta í heilsugæzlustöðvum
er, að vísa hinum sjúku leiðina um völundarhús
heilbrigðisþjónustunnar og halda hinum heilbrigðu
utan hennar, (7).
Með tilkomu nýrra heilbrigðisstétta og auknum
fjölcla í hverri stétt, hafa opnazt möguleikar til auk-
innar og bættrar þjónustu. Þessar stéttir hafa fært
með sér aukna og sérhæfða þekkingu og skapað þörf
fyrir aukið húsrými, ekki sízt vegna aukins tækni-
búnaðar, sem nauðsynlegur er, til þess að þekking
og hæfni þessa fólks komi að notum.
Oskir hafa því eðlilega komið fram um aukinn
tækjabúnað og og bætt húsakynni fyrir heilbrigðis-
starfsemi.
Vert er að hafa í huga, að víða úti um landsbyggð-
ina hefur um Iangan tíma verið veitt afbragðs þjón-
usta í þröngu og óhentugu húsnæði og miklir salir
og litríkir eru í sjálfu sét' ekki nein trygging fyrir
betri þjónustu.
Með lögum frá Alþingi nr. 56/1973 hefur hlutur
ríkissjóðs í greiðslu kostnaðar við byggingu og bún-
að sjúkrahúsa og heilsugæzlustöðva verið ákveðinn
85% og hefur þegar verið veitt miklu fé í þessu
skyni.
Er nú af opinberri hálfu verið að gera stórátak til
þess, að búa heilsugæzlulæknum hliðstæð vinnuskil-
yrði og sjúkrahúslæknar hafa.
En heilsugœzlustöðvarnar eru aðeins umgerð um
þjónustuna.
I stöðvarnar þarf á næstu árum að koma ný stétt:
læknar, sem sérþjálfun hafa hlotið í lausn þeirra
verkefna, sem þar bíða og hafa auk þess innsýn í
stjórnun og fjármál og jafnframt þarf að veita eldri
læknum, sem nú eru við störf, tækifæri til viðhalds-
menntunar.
A vegum Læknafélags Islands, læknadeildar Há-
skóla Islands, ráðuneyta Heilbrigðis- og Mennta-
mála, starfar nú nefnd, sem undirbýr framhalds-
22
LÆKNANEMINN