Læknaneminn - 01.03.1976, Side 46

Ef Iungnasjúklingur fær kvef eykst slímið í lung-
um hans, og er þá hætta á, aS bronchitis gjósi upp
aftur eða hann fái endurteknar bronchopneumoniur.
En meS því að nota hóstatækni vel og oft á dag, get-
ur hann komiS í veg fyrir þetta.
Kanh
Bank er taktföst percussion á thorax og er gefiS í
þeim tilgangi að losa slim. Bank er gefið fyrst, en
síðan er hóstatækni og vibrasjónir notuð (sjá hér að
neðan) til að ná slíminu, sem hefur losnað við
bankið, upp í hilus. BankiS eitt nægir ekki til að
hreinsa lungu sjúklingsins.
I ndicationir:
Aukin slímmyndun í lungum, sérstaklega þegar
slímiS situr svo fast, að sjúklingurinn getur ekki
„rúllað“ eða hóstað því upp.
Contra-indication:
Bank getur verið contraindicerað fyrir sjúklinga
með hæmoptysis, herkla eða morhus cordis. Sjúkra-
þjálfarar gefa þessum sjúklingum ekki bank nema
með sérstöku leyfi læknis. Sjúkraþjálfarar meta sjúk-
linginn og ákveða hvort nauðsynlegt er að banka
hann eða hvort tímanum sé betur varið í öndunar-
æfingar og hóstatækni. Gagnrýnislaus notkun banks
er út í hött, t. d. liggur í augum uppi, að gagnslaust
er að banka sjúkling með pleuritis og aðra sjúkdóma
í pleura.
Vibrationir
\fibrationir eru taktfastur tíður þrýstingur á
thorax, sem sjúkraþjálfarinn framkvæmir meðan
sjúklingurinn andar út. Þrýstingurinn er ör en lítill
í einu og verður bezt lýst sem hristingi. Hristingur
þessi er gefinn með banki til að losa slím og um
leið og hóstatækni er beitt lil þess að lijálpa sjúk-
lingnum að ná slíminu upp. Auk þess eru vibrationir
notaðar fyrir sjúklinga, sem þola ekki bank, eöa er
ekki hægt að leggja í stöðu, sem hægt er að banka.
Indication:
Aukin slímmyndun.
Contra-indication:
Sársauki í brjóslkassaveggnum vegna rifbrots eða
bólgu (t. d. peurit).
Fráveitustellingar
Fráveitustellingar eru stöður, sem sjúklingurinn
er settur í, til þess að slímið færist vegna þyngdar-
aflsins í átt að hilus. Þess vegna á sá hluti berkju-
kerfisins, sem slímið er í, að vera hæst og berkjan,
sem leiðir frá þeim lobus, á að vera sem mest lóð-
rétt. Fráveitustellingar eru margar og mismunandi
eins og eðlilegt er, þegar anatomisk uppbygging
berkjukerfisins er höfð í huga (sjá mynd 1).
Indication:
Fráveitustellingum er beitt, þegar slím situr fast í
lungum, hvort sem það hefur leitt til diffus infiltra-
tionar, bronchiectasais, atelectasis (á segmenti, lobus
eða heilu lunga) eða abcess með caviteti. Á meðan
sjúklingurinn liggur í fráveitustellingum er oft gefið
bank, vibrationir, öndunaræfingar og hóstatækni.
Röntgenmyndir gefa upplýsingar um, hvort um er
að ræða infiltrat, atelectasis eða abcess og auk þess
um staðsetningu, en það er mjög mikilvægt að vita
staðsetningu, ef velja á rétta fráveitustellingu og yf-
irleitt meðhöndla sjúklinginn með árangri.
Contra-indication:
Morbus cordis. I vafatilfellum er læknirinn spurð-
ur eða sjúkraþjálfarinn lætur sér nægja að setja
sjúklinginn í modificeraðar fráveitustellingar (fóta-
gaflinn ekki hækkaður upp). Sjúklingar með hyper-
lensio þola illa fráveitustellingar, sömuleiðis sjúk-
lingar, sem nýlega hafa verið skornir magaskurði og
sömuleiðis pneumonectomiu sjúklingar. Suma er
ekki hægt að setja í fráveitustellingar af praktiskum
ástæðum t. d. orthopediska sjúklinga í strekki.
Kay-squ eezintf
Bag-squeezing er aðferð til að framkalla maximal
expansion lungnanna. Hún er notuð með stöðubreyt-
ingum og vibrationum í þeim tilgangi að fjarlægja
slím með því að líkja eftir hósta. Bag-squeezing er
aðeins hægt að nota fyrir sjúklinga með endotracheal
36
LÆKNANEMINN