Úrval - 01.10.1966, Side 17

BARDAGAHVÖT DÝRANNA
15
hendinni þéttingsfast ofan á bak
honum.
Þegar dýr verður fyrir ertingu,
sem örvar árásarhneigð þess, tekur
blóðið að streyma örar til vöðva
þess, hjartað slær örar, adrealins-
streymið eykst. Við ofsafengna
líkamsáreynslu, annaðhvort bar-
daga eða flótta, Verður líkamsstarf-
semin eðlileg að nýju. En hvað ger-
ist, ef ekki er unnt að framkalla
þannig eðlilegt líkamsástand að
nýju?
Það er vitað, að verði maðurinn
að bæla niður árásarhneigð sína
um langan tíma, framkallar slíkt
ýmsa líkamskvilla, svo sem hjarta-
sjúkdóma, asthma og magasár. Við
þessar rannsóknir sínar hafa sál-
fræðingar því skapað þannig að-
stæður, að dýrunum er ekki unnt
að fá útrás fyrir þessa hvöt sína.
Allmörgum karl- og kvenmúsum
var komið fyrir inni í litlu búri.
Þær voru hræddar hvað eftir annað
og gerðar áhyggjufullar með sí-
endurteknum ógnunum. Afleiðing-
arnar urðu þær, að margar þeirra
dóu úr þreytu, en sumar horuðust
aftur á móti mjög mikið. Hin miklu
þrengsli höfðu þau áhrif, að mæð-
urnar hættu að mjólka eins mikið
og afkvæmin urðu því minni.
En hvaða þýðingu hafa þessar
rannsóknir á árásarhvöt dýranna
fyrir okkur mennina? Ég fékk svar
við þeirri spurningu minni nýlega,
þegar ég gekk eftir sjávarströnd-
inni með einum vini mínum, sem er
sálfræðingur. Ég tók upp skel, sem
lá þar í sandinum. Inni í henni
var skelfiskur. „Þarna er skepna,
sem ekki er haldin neinni árásar-
hneigð,“ sagði ég. Hann leit á mig
og svaraði: „Skelfiskur þessi hefur
engin vopn til þess að berjast með.
En hefði hann tönn eða hönd,
mundi hann einnig nota það vopn
fyrr eða síðar. Því er nú þannig
farið, að vopn eru fyrr eða síðar
notuð.“
Ég varð hljóður við, er mér varð
hugsað til þeirra vopna, sem við
mennirnir höfum í fórum okkar.
Ungi vísindamaðurinn kastaði skel-
inni minni út í sjóinn. „Það er ein-
mitt þess vegna, sem við erum
að rannsaka eðli árásar- og bar-
dagahvatarinnar. Þegar við höfum
komizt að hinu raunverulega eðli
hennar og ástæðunum fyrir henni,
getum við kannske gert eitthvað til
þess að hemja hana . . áður en það
er orðið of seint“.
Kona nokkur kom út úr snyrtistofu með nýja, glæsilega hárgreiðslu
og hitti nágrannakonuna þar rétt fyrir utan.
„Nei, Betty,“ sagði nágrannakonan, „hvað hefurðu eiginlega látið
gðera við hárið á þér? Það lítur út eins og hárkolla.“
„Þetta er hárkolla,“ svaraði Betty.
„Ja, hérna,“ svaraði nágrannakonan, „ég hefði bara alls ekki getað
séð það.“