Úrval - 01.10.1966, Qupperneq 35

FRAMÞRÓUN MANNSINS
33
Hollenzki rannsóknarréttardóm-
arinn Titelmann reyndi að losa vit-
skertan villutrúarmann, Bertrand
Le Blas að nafni, við hina illu anda
á eftirfarandi hátt á síðari hluta
16. aldar: Le Blas var dreginn á
markaðstorgið á rimlafleka og
munni hans lokað með járnkefli.
Hægri hönd hans og fótur voru
brennd og snúin af honum með
glóandi járnhlekkjum. Tunga hans
var rifin úr honum allt frá rótum.
Hendur hans og fætur voru bundin
fyrir aftan bak, og þannig var hann
látinn hanga yfir hægum eldi, þang-
að til hann var alveg steiktur. Því
miður hélt vesalings vitskerti mað-
urinn lífi, meðan á pyndingunum
stóð, þannig að hann var steiktur
lifandi yfir eldinum.
HRYLLINGUR TIL SÝNIS
Eftir 1750 tók sú trú manna að
réna, að djöfullinn sjálfur hefði tek-
ið sér bólfestu í vitskertu fólki. En
samt var hægt að segja, að hlut-
skipti hinna vitskertu hafi batnað.
Geðveikrahæli Frakklands og Eng-
lands á 18. öld voru bústaðir ógna
og hryllings, sem voru opnir kvala-
sjúkum lýð honum til skemmtunar.
í Bedlam, vitfirringahæli einu í
Lundúnum, voru órólegir og ofsa-
fengnir sjúklingar stöðugt hlekkj-
aðir í þröngum kössum, sem líktust
líkkistum, eða festir við vegginn
með hálshringjum úr járni. Rottur
og alls konar skorkvikindi ásóttu
þessa vesalinga. Alþýða manna gat
keypt sig inn fyrir eitt penny, og
gestir þessir og verðirnir egndu
vesalingana og kvöldu, þangað til
þeir slepptu sér í magnlausri ofsa-
reiði.
Fyrstu tilraunir til raunverulegr-
ar lækningar sjúklinga þessara ein-
kenndust jafnvel einnig af tölu-
verðri grimmd, þar eð sú hugmynd
var ríkjandi á þeim tíma, að það
væri því aðeins hægt að lækna þá,
að þeir væru hræddir og skelfdir
í svo ríkum mæli, að þeir fengju
vitið aftur.
Sjúklingar, sem sendir voru í
fyrsta sinni á geðveikrahæli í
Þýzkalandi á 19. öld, voru dregnir
yfir málmbrú með hræðilegum há-
vaða, og síðan voru þeir togaðir
með köðlum efst upp í háan turn.
Og úr þessum turni voru þeir
skyndilega látnir falla niður í
dimma gröf. Lækningaaðferð þess-
ari var lýst með eftirfarandi orðum:
„Sé hægt að láta sjúklinginn falla á
þann hátt, að hann lendi á meðal
snáka og höggorma, hefur hann
betra af þessu.“
„Hið óvænta bað“ var ein þess-
ara hryllilegu „Lækningaaðferða".
Stríðri bunu af ísköldu vatni var
beint að neðsta hluta hrygglengj-
unnar, þangað til sjúklingurinn
missti meðvitund. Önnur „vatns-
lækning" var í því fólgin, að hinn
vitskerti var afklæddur og látinn
síga niður í djúpan brunn, og síðan
var vatnsyfirborð brunnsins látið
hækka smátt og smátt, þangað til
sjúklingurinn varð alveg óður af
ótta.
Frumstæð fáfræði og ótti eru
þau öfl, sem ala grimmd með mönn-
um, og þar er ekki fyrr en hinar
illu kenndir, sem upp úr þeim