Úrval - 01.05.1967, Qupperneq 115

MADAME SARAIi
113
riti, er bar heitið ,,Fedora“, neitaði
höfundurinn algerlega að ráða
Damala. Sarah leigði þá sérstakt
leikhús handa eiginmanni sínum til
þess að friða hann. Blaðamennirn-
ir voru að vísu ósköp gæfir, jafnvel
góðviljaðir, þegar hann kom þar
fram í fyrsta aðalhlutverki sínu. En
velgengni hennar varpaði tafarlaust
skugga á frammistöðu hans. Damala
reiddist svo ofsalega vegna sigurs
Söru í leikritinu „Fedora“, að nokkr-
um kvöldum eftir frumsýninguna
stofnaði hann til rifrildis við hana.
Hann ásakaði konu sína um allar
vammir og skammir. Hann sagði,
að hún hefði blekkt hann og svikið
í þeim tilgangi að eyðileggja leik-
feril hans, og svo æddi hann burt af
heimilinu. Og næsta morgun lagði
hann af stað til Afríku án þess að
skilja eftir nokkur skilaboð til henn-
ar. Hann skildi Söru eftir með tómt
leikhús, sem hún hafði leigt handa
honum, og geysilegt fjárhagslegt tap.
En þau voru síður en svo skilin
að skiptum. Nokkrum mánuðum síð-
ar var hann kominn aftur til París-
ar og var nú orðinn forfallinn mor-
fínneytandi. Sarah gerði allt, sem
í hennar valdi stóð, til þess að fá
hann til þess að hætta eiturlyfja-
neyzlunni. Hún grannskoðaði her-
bergið hans æ ofan í æ„ kastaði burt
öllum hylkjunum, sem hún fann, og
hótaði lyfsala þeim, sem útvegaði
honum eiturlyfin, öllu illu, ef hann
hætti því ekki. En ekkert stoðaði,
og að lokum gat Sarah ekki þolað
framkomu eiginmanns síns lengur.
Hún gerði ráðstafanir til þess, að
hann kæmist á hæli, og svo fékk
hún löglegan aðskilnað frá borði og
sæng. Hún var kaþólsk og því hvarfl-
aði alger hjónaskilnaður ekki að
henni.
Eftir þetta reikaði Damala um
eins og stjórnlaust rekald á valdi
eiturlyfjanna. Hann sökk dýpra og
dýpra. Og nokkrum árum síðar hafð-
ist upp á honum, þar sem hann dró
fram lífið með mestu harmkvælum
í ömurlegu leiguherbergi. Þegar
Sarah frétti um hið vonlausa ástand
hans, flýtti hún sér að sjúkrabeði
hans og lét flytja hann heim til sín.
Þar hjúkraði hún honum sjálf, en
þrátt fyrir tilraunir hennar dró brátt
úr honum allan mátt, og það varð
að senda hann í sjúkrahús, þar sem
hann dó svo að lokum.
Sarah lét senda líkama hans til
Grikklands. Og hvenær sem hún
kom síðar við í Aþenu á leikferða-
lögum sínum, fór hún í pílagrímsför
að gröf hans. Hún klæddist sorgar-
klæðnaði í nokkra mánuði og undir-
ritaði þá öll skjöl sem „Sarah Bern-
hardt Damala, ekkja“.
LÍKKISTA, VIRKI
OG DÝRAGARÐUR
„Sé nokkuð furðulegra en að horfa
á Söru leika,“ sagði Victorien Sardou
eitt sinn, en hann skrifaði mörg af
vinsælustu leikritum hennar, „þá
er það að horfa á hana lifa!“
Ekkert viðfangsefni fannst henni
óviðráðanlegt. Hún lagði hönd á
margt á sinni eirðarlausu ævi. Hún
bjó til höggmyndir (sumar af mynd-
um hennar hlutu verðlaun), hún
málaði, hún lék á píanó, hún æfði
skotfimi, hún veiddi fisk og fór á
krókódílaveiðar. Eitt sinn lék hún
Hamlet á frönsku fyrir leikhúsgesti