Úrval - 01.10.1973, Side 52

50
Talaðu við lesandann
Hugsaðu þér, að sá, sem á að lesa
bréfið frá þér eða skýrsluna, sitji
á móti þér eða þú sért að tala við
hann í síma.
Talaðu með venjulegri raddbeit-
ingu, og á eðlilegan hátt, með hvers
dagslegum orðum, áherzlum og
framburði.
Segðu ekki: „Vér óskum að til-
kynna yður“ eða „gjörið svo vel
að íhuga“ heldur „svona lítur þetta
út“, „ég skal útskýra þetta“.
Ágætt ráð er að hugsa sér, að les
andinn sitji við sama borð við mál-
tíð. Styttið setningar með því að
bíta í brauðsneið.
Og talaðu svo — talaðu á papp-
írinn. Farðu svo yfir það, sem þú
skrifaðir. Athugaðu vel, hvort það
er eins og eðlilegt tal. Sé ekki svo,
þá verðurðu að breyta, unz svo er
komið.
Notaðu frjálslega styttingar
Mótaðu setningar ákveðnar og
skýrar. Notaðu sem minnst löng og
erfið orð. Umskrifaðu setningar til
að komast hjá að nota þau.
Hugsaðu sem svo, hvernig verður
þetta sagt í sem stytztu máli og á
einfaldastan hátt.
Varastu endurtekningar og orða-
lengingar. Forðastu alla mælgi.
Mundu, að munurinn á mælgi og
mælsku er þessi:
Mælgi er að segja lítið í mörgum
orðum.
Mælska er að segja mikið í fáum
orðum.
Notaðu ekki óþarfa smáorð eins
og það, hér, þar, að og en, nema
ÚRVAL
þess sé þörf. Við sleppum þeim oft
í mæltu máli.
Notaðu beinar spurningar
Venjulegar samræður eru að
mestu leyti spurningar og svör.
Þannig þarf ritað mál einnig að
vera. Nauðsynlegt er því að
smeygja einföldum, stuttum og
beinum spurningum inn í efnið. Það
vekur til hugsunar. Engu þarf að
raska um hugsun og tilgang bréfs
eða ritgerðar, þótt svo sé gjört.
„Hefurðu nokkrar spurningar eða
athugasemdir?" er miklu betra en að
skrifa. „Búizt er við að þér gjörið
athugasemdir og sendið okkur þær
ásamt spurningum.“
Ekkert verkar sterkar á lesanda
en bein spurning.
Notið persónufornöfn
Sumir leitast við að gera setn-
ingar eins ópersónulegar og unnt.
Til dæmis er skrifað:
„Búizt er við, að . . .“ í stað þess
að segja,, Ég vona,“ „við gerum ráð
fyrir.“
„Sýnilegt er“, í stað þess að segja
„mér finnst“ eða „okkur þykir“.
„Rannsókn hefur farið fram“ í
stað þess að segja „við höfum at-
hugað".
Sem sagt, notið fornöfnin „ég, þú
hann, hún“, á eins eðlilegan og sjálf
sagðan hátt og í mæltu máli.
Og bezt er að nota „ég“ í öllum
tilfellum, sem persónuleg skoðun
getur komið til greina.
Betra er að segja: „Mér þykir
leitt* heldur en „leitt er“. „Það
gleður mig“ heldur en ,gleðilegt er‘.
Gerðu ritgerðina, skýrsluna og