Úrval - 01.10.1973, Blaðsíða 87

BLÓÐUG ÞRÁSKÁK Á NORÐUR-ÍRLANDI
85
inn hai'a lýst því yfir að þeir muni
samþykkja sameiningu ef meiri-
hluti íbúa Norður-írlands eru því
fylgjandi. Ulster er þar að auki
fjárhagslega illa statt hérað. Lon-
don verður árlega að dæla til þess
opinberum styrkjum sem áætlaðir
eru um 350 milljónir dollara, til að
halda uppi samsvarandi lífsgæðum
og í öðrum hlutum samveldisins.
Breskur almenningur er orðinn svo
langþreyttur á ofbeldisverkunum
að nýlegar skoðanakannanir hafa
sýnt að 59% kjósenda vildu að allt
herlið yrði kallað heim þegar í stað.
Bresku stjórninni finnst þó að hún
beri vissa ábyrgð á Norður-írlandi
og með orðum hátt setts embættis-
manns vill ekki „afhenda hluta af
breska samveldinu annarri stjórn,
undir kúgun byssukjafta."
Angist Bretlands, vegna Ulster,
hefur orðið enn meiri vegna þeirrar
staðreyndar að stjórn Ulster hefur
þótt nauðsynlegt að beita aðferðum
sem lykta af einræði lögregluríkis.
Nærri 300 kaþólikkar hafa verið
fangelsaðir, án réttarhalda, af stjórn
völdum Ulster, grunaðir um aðild
að IRA, undir hinum nýju lögum.
Jafnvel kaþólikkar sem eru and-
stæðir IRA hafa verið beittir of-
beldi og fangelsaðir. Stjórnvöld
verja aðgerðirnar sem illa nauðsyn.
Meðlimi IRA er ekki hægt að dæma
fyrir dómstólum vegna þess, eftir
því sem þeir segja, að vitnum er
ógnað með mafíuaðferðum til að
þegja.
Hið ömurlega „írska vandamál“
hefur þjáð bresk stjórnvöld í 800 ár.
Það hófst árið 1155 þegar Adrian
páfi IV. eini Englendingurinn sem
setið hefur á páfastóli, gaf út til-
skipun sem heimilaði Hinriki kon-
ungi 2. að leggja írland undir sig.
Sigursælir herir héldu yfir írlands-
hafið, en það var ekki fyrr en árið
1603 sem þeim tókst að ráða niður-
lögum hinna kaþólsku jarla Ulsters,
sem flýðu þá til meginlandsins.
Skoskum og enskum mótmælendum
var þá afhent land á írlandi í þakk-
lætisskyni fyrir að halda hinni írsku
þjóð á mottunni. Þetta var upphafið
að hinum stjórnmálalegu og efna-
hagslegu yfirburðum mótmælenda
yfir kaþólikkum, sem til eru enn
í dag.
Á næstu 300 árum voru stöðugar
uppreisnir gegn enskum herjum og
mótmælenda-lénsherrum, en allar
voru þær barðar niður. Það var
ekki fyrr en á þessari öld sem írsk
uppreisn náði sér á strik. Uppreisn
í Dublin á annan páskadag árið
1916, varð undanfari frekari ofbeld-
isverka sem jókst að mun eftir
stofnun írska lýðveldishersins árið
1919. Bretland lét loks undan og
lagði til árið 1921 að samkomulag
yrði gert þar sem raunverulegt sjálf
stætt írskt ríki var stofnað í suður-
hlutanum, (það rauf síðar öll tengsl
við England og varð að írska lýð-
veldinu) en Ulster varð áfram
hluti af Bretlandi.
Hinir hóflegri leiðtogar írlands
samþykktu samninginn en IRA
gerði það ekki. IRA hefur skoðað
sig í stríði, ekki aðeins við Breta
heldur einnig stjórnina í Dublin
fyrir að hafa ,,selt“ hluta af írlandi
með því að viðurkenna aðskilnað-
inn,