Úrval - 01.01.1979, Blaðsíða 107

HELJARTAK
105
Tilvonandi flóttamaður
Útlitið hafði alitaf verið dökkt fyrir
Andy. Þegar hann fæddist, 12.
janúar 1962, töldu læknarnir hann
dauðvona. Hann kom handleggjalaus
í heiminn, axlir hans voru eins og
hendleggirnir hefðu verið teknir af og
snyrtilega saumað fyrir, svo litli
búkurinn rann um greipar þeirra eins
og nýfæddur selskópur. Hann hafði
enga fætur, en í þeirra stað tvo hreifa
— sambland af tám og sundfit — og
þessir óvenjulegu limir komu út
undan mjöðmum hans til beggja
hliða. I vinstri augnatóftinni var
aðeins stór, ófrýnileg blaðra. Nefið
var flatt út; minnti helst á lítinn
hnakk, sem lagður hefði verið milli
kinnanna.
En það var fleira en þessi
vansköpun, sem gerði fæðingu Andys
lítið fagnaðarefni. Hann var kanil-
brúnn á hörund með svart, hrokkið
hár, augljóslega af blönduðum litar-
hætti. Maðurinn, sem kann að hafa
verið faðir hans, neitaði að gangast
við honum. Móðir hans, einstæð og
óttaslegin, gat ekki hugsað sér að
þurfa að sjá þetta afkvæmi sitt aftur.
I sjö mánuði var Andy á spítalanum,
þar sem hann fæddist. Síðan var hann
fluttur á sérstakt sjúkrahús fyrir
vanheil börn í Sussex. Þar dvaldi
hann fyrstu sex ár ævinnar.
Andy var eitt allra vanskapaðasta
barnið sem hlaust af lyfjaslysinu
mikla, einn af þeim hörmulega og
fjölmenna hópi útlimalausra barna,
sem komu í þennan heim eftir að
lyfið thalidomide var sett á
markaðinn. Það var þýskt lyf, sem
átti að draga úr kvlða, svefnleysi,
þunglyndi og morgunógleði á
meðgöngutímanum. Það var talið
fyllilega ömggt til notkunar ófrískum
konum. En þremur og hálfu ári eftir
að það var sett á markaðinn, 1961,
sannaðist að faraldur hrikalega
vanskapaðra barna var lyfinu að
kenna, og í nóvember það ár var sala
á því bönnuð. I Bretlandi einu saman
voru yfir 400 fórnarlömb, sem
vantaði allt frá einum fingri upp 1 alla
útlimi, og stundum fylgdi heyrnar-
leysi og/eða fávitaháttur.
„Heimili” Andys, spítalinn, var
sólríkt og málað björtum litum. En
það leyndi sér ekki, að það var
stofnun, þar sem mörg börn dvöldu.
Þar var lítið svigrúm til að þróa hæfi-
leika og smekk hvers einstakllings.
Eftir því sem árunum fjölgaði, varð
líflegur og viljasterkur hugur Andýs
útlimaleysinu og vondum örlögum
yfirsterkari. í hans augum urðu
bjartir veggir spítalans fangelsis-
veggir. Hann vissi, að eitthvað betra
var til, og hann var staðráðinn í að
eignast það.
Eftir að hann var kominn í bólið á
kvöldin stytti hann sér iðulega
stundir með því að skipuleggja flótta
sinn. Hann var stríðsfangi, og hann
vék sér undan kúlnahríðinni meðan
hann renndi sér niður hnýtt lökin úr
kastalaklefa sínum. Hann var Andy
hinn ósigrandi, leiðtogi uppreisnar-
mannanna, sem kom sprengiefni fyrir