Úrval - 01.01.1982, Qupperneq 28

26
ÚRVAL
Indverski herinn kom Austur-
Pakistan til hjálpar og gjörsigraði
hinn tiltölulega litla her Vestur-
Pakistan. Austur-Pakistan lýsti yflr
sjálfstæði og kallaði landið Bangla-
desh.
Eftir þessa niðurlægingu lét
pakistanski herinn af stjórn og
óbreyttir borgarar tóku við völdum.
Niðurbrotin þjóðin sótti nýjan styrk í
pakistanska þjóðarflokkinn. Slagorð
hans, Roti, Kapra, Makan! (matur,
klæði, skjól), náði sterkum ítökum í
hugum meirihlutans sem að mestu
leyti voru jarðnæðislausir bændur,
verkamenn og lágtekjufólk með
innan við 900 ísl. kr. í árslaun.
Mest áhrif hafði þó leiðtogi
flokksins — fyrrverandi utanríkisráð-
herra Ajúb Kahns, Súlfíkar Alí
Búttó, einhver litríkasti stjórnmála-
maður sem fram hefur komið í
þessum hluta Asíu. Búttó, sem var
sonur velmetins lögfræðings, tók við
forsetaembætti í desember 1971.
Eftir hálfan mánuð hafði hann
þegar þjóðnýtt tíu stórfyrirtæki og
fyrsta júní 1974 voru allir innlendir
bankar og tryggingafélög, nokkur
flutningafyrirtæki og 32 verksmiðjur í
eigu ríkisins. Stefna hans í land-
búnaðarmálum var sú að skipta stóru
jarðeignunum niður í smærri
einingar, minnka áhrif stórbændanna
í stjórnmálum og gefa smá-
bændunum eigin landsvæði eða
hagstæða leigusamninga.
Búttó samdi frið við Indverja og
Bangladesh, fékk því framgengt að
93.000 stríðsfangar sneru aftur frá
báðum þessum löndum og rak nærri
1.400 herforingja vegna getuleysis í
starfi eða ábyrgðar á missi
Bangladesh.
Þessar breytingar vom afar vinsælar
en sjálfur var hann gagnrýndur fyrir
stjórnsemi sína. Fullkomin tryggð við
Búttó var forsenda þess að hægt væri
að fá stöðuhækkun eða starf hjá ríkis-
fyrirtækjum. Ef hann mætti einhverri
andstöðu var hann fljótur að hefna
sín, svo sem þegar vopnaðir menn
réðust á bifreið Ahmeds Rasa Kahns,
leiðtoga stjórnarandstöðunnar, í
Lahore 1974. Kahn slapp ómeiddur
en faðir hans, sem var með honum,
týndi lífl. Fjöldskylda hins látna lýsti
því opinberlega yflr að Búttó væri
viðriðinn árásina en lögreglan
afskrifaði málið eftir yflrborðskennda
rannsókn.
Þegar Búttó lýsti yfir kosningunum
árið 1977 kvað hann „eflingu raun-
hæfs varnarliðs” hafa verið eitt af
stærstu afrekum ríkisstjórnarinnar.
Forsætisráðherrann hafði skipað
Múhammad Sla úl-Hak fyrmm hers-
höfðingja yfirmann hersins þó að
aðrir herforingjar hefðu lengri og
merkari starfsferil að baki. Ástæðan
fyrir þessari stöðuhækkun var tví-
mælalaus tryggð hans við Búttó. Sía
hafði stjórnað réttarhöldunum yflr
þeim yfirmönnum hersins sem reynt
höfðu samsæri gegn Búttó 1973.
Raunar virðist sem herinn í heild hafi
þó verið Búttó hliðhollur.
En fyrirtækjum ríkisins var illa