Alþýðublaðið - 29.01.1920, Side 1

Alþýðublaðið
Greíið tit aí Alþýðuílokknum.
1920
Pimtudaginn 29. janúar
20. tölubl.
JSarkií sex anrar!
Sollar sex krönnr!
Khöfn 27. jan.
MarkiS er nú í 6 aurum en
dollar 6 kr. 7 aur.
€rzberger skotinn!
Khöfn 27. jan.
Prá Berlín er símaö, að þegar
Srzberger hafi í gær komið úr
réttarhaldinu í Helfferich-málinu,
bafi stúdent einn skotið á hann
og hitt hann í öxlina. Orsökin
Pólitísk æsing.
Svarti dauði.
Pyrir fáum dögum kom fregn
úm það, að pest geysaði í nokkr-
úm borgum á Balkanskaganum,
°g í gær um það að pestin hafi
eihnig gert vart við sig í Búss-
landi, hafi rússneska ráðstjómin
ÖUtt frá Moskva sökum pestar-
innar.
Þessi pest er sama veikin og
er heimsótti okkur íslendinga
drið 1402 og var þá kölluð Svarti
^uði. Hér varð hún gífurlega
^uannskæð, og er álitið að hún
bafi drepið nær þriðjung allra
^ndsmanna.
^estin er ekki neitt nýnæmi
týrir Austurlandaþjóðirnar. Má
Segja að hún hafi geisað þar frá
a^da öðli, hafa menn sagnir af
benni hér um bil 100 árum f. Kr.
®ún er landlæg í Austurlöndum,
0n gýs við og við upp, og nær
bá oft til suðurhluta Austur-Ev-
rópu og stundum lengra vestur og
norður á bóginn, svo sem á 14.
öld. Þá komst hún alla leið til
Grænlands. Er talið að úr henni
hafi dáið um 25 milj. manna hér
í álfu á árunum 1346—52. Síðan
hefir hún nokkrum sinnum gert
vart við sig hér í álfu, og þá
venjulega fyrst í Konstantínópel
eða einhverri af borgunum á Balk-
anskaganum. Aðalheimkynni henn
ar halda menn að sé í Mið-Asíu
og Mið-Afríku.
Pest þessi orsakast af sótt-
kveikju og er mjög „smittandi*.
Berst sóttkveikjan á ýmsan hátt,
svo sem með rottum. Rotturnar
síkjast nefnilega líka af pestinni
og berst sóttkveikjan svo með
flóm, sem liía á rottunum, yfir á
menn, því samskonar flær lifa á
rottum og mönnum. Tíðast sýkj-
ast menn við það, að þeir fá
sóttkveikjuna í rispur eða sár á
húðinni. Er minni hætta á að
sóttkveikjurnar sýki, þótt þær t.
d. komist niður í lungu. Með
vaxandi hreinlæti og heilbrigðis-
gæzlu, hefir sýkingarhættunni að
miklu verið afstýrt hér í Evrópu.
Þegar pestin geysaði í Hong-Kong
1894, fann franskur maður að,
nafni Yersin, sóttkveikjuna. Eftir
að sóttkveikjan var fundin, tókst
mönnum einnig að finna ráð til
þess að lækna hana með „serum*
væri það gert í tæka tíð. Einnig
hefir tekist að bólusetja gegn
henni með góðum árangri.
Menn veikjast venjulega 2—5
dögum eftir að þeir hafa sýkst og
byrjar veikin með köldu og megnri
hitasótt. Venjulega er sjúklingur-
inn úr allri hættu á níunda degi,
en sé pestin skæð drepur hún oft
á fyrsta sólarhringnum. Skæðust
og tíðust er pest þessi í Indlandi
og Kina. Hefir hún aldrei verið
mannskæð hér í álfu upp á sið-
kastið, og vonandi tekst einnig
að stemma stigu fyrir útbreiðslu
hennar á Balkan og í Rússlandi,
enda herma skeytin eigi að hún
sé mjög skæð. X
Professor 6ooðe
um ástandið í Sovjet-Rússiandi.
(Niðurl.).
Með því að fullnuma sig í frí-
stundum sínum, getur verkamað-
urinn hækkað úr einum launa-
flokki í annan. Prof. Goode segir
það muni hafa kostað afskaplegt
erfiði, að semja þessa flokka.
í verksmiðjunum eru menn
löngu hættir því, að láta verka-
mennina sjálfa stjórna. öll stjórn
hvílir nú á framkvæmdarstjórum
og verkfræðingum.
Foringjarnir og stefnnr þeirra.
Að síðustu heldur próf. Goode
því fram, að ekki megi álíta for-
ingjana menn, sem eingðngu láta
stjórnast af valdafíkn. „Þeir eru
hugsjónamenn, og hafa sleitulaust
unnið að þvi, að koma hugsjón-
um sinum í framkvæmd*. Hug-
sjón þeirra er Marx-socialisminn,
„menn geta næstum því sagt, að
Karl Marx sé guð þeirra".
Þeir eru afburðamenn, og stjórn
þeirra er hin afkastamesta, sem
Rússar hafa haft, síðan keisaran-
um var steypt úr stóli, en hug-
sjónir þeirra eru þeim fyrir öllu.
Hann segir, að bolsivíkarnir séu
ekki í algerðum meiri hluta al-
staðar, en þeim fjölgar með degi
hverjum. En það, sem hefir gefið
þeim mestan kraft, er fjandskapur
Bandamanna.
Gagnrýning á sognsogn
próf. Goode’s.
Enskur maður, Paul Dukes,
sem dvalið hefir í Rússlandi nær
hálfa stjórnartíð bolsivíkanna, hefir
skrifað gagmýningu á lýsingu
Goode’s. Hann segir, að hann hafi
aðeins athugað eina hlið. „Hefði
Goode dvalið lengur í Rússlandi,
og talað rússnesku, myndi hann
hafa komist að því, að flestir
kennarar eru andstæðir bolsivík-
unum“.