Alþýðublaðið - 24.12.1925, Qupperneq 10

10
ALÞÝÐUBLAÐID
Perlur.
rósin í allri veröldinni. Þú skalt
bera hana í kvöld við hjarta þitt,
og þegar við dönzum saman, mun
hún segja þér, hve heitt ég elska
Þig-“
En stúlkan hleypti brúnum.
„Ég er hrædd um, að hún fari
ekki vel við kjólinn minn,“ svar-
aði hún, „og auk þess hefir frændi
herbergisstjóra konungsins sent
mér nokkra gimsteina, og það vita
allir, að gimsteinar eru meira
virði en blóm.“
„Þú ert svei mér vanþakklát,
kalla ég,“ sagði stúdentinn
reiður, og hann þeytti rösinni í
götuna, en hún féll í ræsið, og
vagnhjól valt yfir hana.
„Vanbakklát!" sagði stúlkan.
„Ég skal segja þér, — þú ert frá-
munalega ókurteis. Og þegar á
/ alt er litið, hvað ertu þá? Stúd-
ent; það er alt. Og ég efast um,
að þú eigir silfurspengur á skóna
þína eins og frændi herbergis-
stjórans, hvað þá heldur meira,“
og hún stóð upp af stólnum og
gekk inn.
„En hvað ástin er auövirðileg!“
sagði stúdentinn, er hann gekk
i burtu. „Hún er hvergi nærri eins
nytsöm og rökfræðin, því að
hún rannsakar aldrei neitt og er
alt af að segja mönnum frá því,
sem aldrei verður, og telja mönn-
um trú um það, sem ekki er satt.
Já; hún er óhagsýn, en nú á tím-
um ríður á að vera hagsýnn í
hvívetna. Ég hverf aftur að heim-
spekinni og lestri háspekinnar."
Og hann hélt aftur heim til sín,
tók fram stóra, rykuga bók og
fór að lesa.
Slgurdur Grímsson
þýddi.
Oscar Wilde var Englendingur.
Hann dó um síðustu aldamót.
Hann var afburðamaður um gáf-
ur og listfengi. Hann var og
glæsimenni mikið og eftirlæti
allra í samkvæmislífi Lundúna-
borgar. En síðar sneri gæfan baki
við honum. Hann varð fyrir á-
kæru, er leiddi til þess, að hann
var settur í fangelsi. Hann dó
nokkrum árum eftir að hann kom
úr fangelsinu, að eins 48 ára
Wilde var eindreginn jafnaðar-
maður, enda bera rit hans það
með sér. Þektustu skáldrit hans
eru „Salome“, leikrit, „De pro-
fundis“ og „Ballade of the Rea-
ding goal“.
* -/
Stuðlamál er kver eitt nefnt. Er
það vísnasafn eftir alþýðuskáld.
Kverið er gefið út á Akureyri,
Bókaverzlun Þorst. M. Jónsson-
ar, 1925.
Margeir Jónsson hefir, safnað
og búið undir prentun. Myndir
eru af flestum höfundunum.
Gott er að fá vísnasafn, en svo
vel þarf að vanda, að úrvals-
vísur einar séu birtar.
Þvílíkur vandi er að kveða full-
komnar ferskeytlur eða aðrar
stökur, að fátítt er að rekast á
þær, jafnvel hjá beztu rímsnill-
ingum. En það kallast fullkomin
ferskeytla, þegar sál hennar er
fleyg, vandað mál, hugsun ó-
brjáluð, áherzlur réttar og kveð-
andi nákvæmlega gallalaus. Þetta
er hámark.
Ungir rithöfundai' ættu að meta
formfegurð réttilega. Formleys-
ingjar afvegaleiða upprennandi
kynslóð. Rímsnillingar vísa réttan
veg.
Skáldjöfur vor, Matthías Joch-
umsson, kvað þannig:
„Gefðu mér þín Ijúflingsljóð,
litli hörpuslagi!
Lagið völdu við þinn óð
Vanadís og Bragi."
Þetta er gullfögur vísa, en þrátt
fyrir það er hún þrígölluð;
1. hún er ekki hástuðluð; 2. Ijód
og ód er ekki nákvæmt rím, þótt
algengt sé;3. hið samaerað segja
umslagi og Brrcgi. Hefðihöfundr
sett orðið uöldu á undan lagið,
þá var seinni hluti vísunnar há-
stuðlun:
Völdu lagið við þinn óð
Vanadís og Bragi.
En svo mikil er skáldfegurð í
stöku þessari, svo tigin er sál
hennar, að smálýtin hverfa, þeg-
ar farið er með hana.
Hér er dæmi upp á gallalausa
vísu. Hún er eftir Jón Þórðarson
Thoroddsen, hinn frábæra mál-
bótamann,
Vísur þessar eru ólíkar hvor
annari; yrkisefnið veldur nokkuru
um muninn. Ver kveðna vísan er
glæsilegri. En fari saman hin á-
gætasta rímsnild og innri skáld-
fegurð vísunnar, þá er fullkomn-
uninni náð.
Velkveðnar vísur einar eru þess
virði, að þeim sé haldið á lofti
og þær birtar.
En svo gaman þykir íslenzkri
alþýðu að hafa yfir vísur, að hún
kann og kveður hið aumasta bull,
fult af áherzluskekkjum, ruglaðri
hugsun, lélegu efni og rímgöll-
um.
Þetta spillir fegurðartilfinningu.
Auðvitað eru margar undantekn-
ingar frá þessu, því að nokk-
urir hafa að eins nautn af að
lesa og læra fagrar vísur bæði
að efni, máli og formi.
Gallalausar, gallalitlar, stórgall-
aðar og ómerkilegar vísur eru í
kveri þessu.
Skulu nú nefndar nokkurar stök-
ur, sem vert var að birta og
gallalitlar eru.
Benedikt Jónsson:
Hagkveðlingaháttur.
Valdsins gróða gæðingar
gerast bróðurmorðingjar.
Hetjur þjóða þegnskyldar
þvo í blóði hendurnar.
Kemur lesandinn þá að Ó-
línu Andrésdóttur. Hún á margar
góðar stökur.
Hringhenda, hástuðlun.
Isaspöng af andans hyl
íslands söngvar þíða.
Kalt er öngvum, komnum til
Kvæða-lönguhlíða.
Þriðji maður í röðinni er Ein-
ar prestur Friðgeirsson. Ein hin
fegursta vísa hans er sú, sem
hér fer á eftir. Kveðandi er göll-
uð:
Sama er um margan mann,
sem mæðu geymir dulda;
þegar enginn elskar hann,
andar hann frá sér kulda.
Þessi er aftur á móti alt að
því rétt kveðin:
Bráðum lægir lífsins hrönn.
Líttu á hann, garminn!
Nú er að eins eftir spönn
út á grafarbarminn.
Kemur nú að Jóhannesi Jónas-
syni. Þessi vísa hans er rétt kveð-
in, en minnir á vísu Sigurðar
Breiðfjörðs:
„Dýrin víða vaknað fá.“