Börn og menning - 2024, Blaðsíða 13

11
b&m
HVER SKILUR
norrænar
BARNABÆKUR?
Helga Ferdinandsdóttir
Heimur okkar er að breytast og það þurfa barna-
bókmenntirnar líka að gera ef þær eiga að ná til
næstu kynslóða. Þarfir lesenda barnabóka hafa alltaf
verið á skriði en allt bendir til þess að fram undan
séu samfélagslegar breytingar á stærri skala en áður
vegna margslunginna tækni- og umhverfisáhrifa.
Þau málefni sem næstu kynslóðir standa frammi
fyrir munu krefjast mikilla breytinga í átt að efna-
hagslegri, umhverfislegi og félagslegri sjálfbærni.
Þetta er óhjákvæmilegur hluti af hnattvæðingunni
og nánari sambúð margra menningarheima. Ekkert
bendir þó til annars en að barnabækur haldi mikil-
vægi sínu – í hvaða formi sem þær munu birtast les-
endum sínum.
Tungumálaskilningi fer hrakandi
Undirstaða norræna tungumála- og menningar-
svæðisins er náin tengsl þjóðanna, og barnabókin
hefur lengi verið einn af grunnþáttunum í menn-
ingarsamskiptum Norðurlanda. Nú á dögum er enn
mikilvægara en áður að norrænar barnabækur séu
þýddar og gefnar út á hinum norrænu tungumál-
unum, því að rannsóknir hafa sýnt að gagnkvæmum
tungumálaskilningi fari hrakandi á Norðurlöndum
(Skjold Frøshaug og Stende, 2021).
Barnabækur geta farið víða í leit að lesendum, en
barnabókaarfurinn er í eðli sínu alþjóðlegur og því
opinn öllum sem áhuga hafa. Þó þarf að greiða bók-
unum leið milli tungumála og á nýjar lesendalendur
með þýðingum. Þetta er mikilvægt, ekki bara fyrir
unga lesendur og höfunda sem gleðjast yfir hverri
nýrri þýðingu, heldur einnig fyrir fræðin, því ef
bækur eru ekki til í þýðingum eru þær ekki lesnar
og rannsakaðar í norrænu samhengi.
Selurinn Snorri eftir Norðmanninn Frithjof Sælen
birtist fyrst á íslensku árið 1950.