Skógræktarritið - 15.12.1998, Síða 100

III.
Eftir því sem ég best veit hefur
Skógræktarfélag Húsavíkur alltaf
haldið uppi myndarlegri starf-
semi eftir að ég fór þaðan. Eitt
allra myndarlegasta og merkasta
framtak þess er þó það, þegar
hafin var gróðursetning grenitrjáa
í Skálabrekkunni ofan við bæinn
árið 1961 undirstjórn Þóris Frið-
geirssonar. Hún bar ótrúlega
fljótt góðan árangur. Þarna voru
líka margfalt betri skilyrði en
uppi við Botnsvatn, raunar alveg
ósambærileg. Þarna var algjört
skjól fyrir norðaustanáttinni, sem
oft er þrálát á Húsavík. Þarna nýt-
ur sólar nær allan daginn og
þarna er jarðvegurinn frjór í besta
lagi. Það mun líka hafa verið til
stórbóta, að þarna í brekkunni
voru lengi kartöflugarðar áratug-
um saman og í þá jafnan settur
bæði húsdýra- og útlendur
áburður árlega.
Ég segi það hér aðeins til gam-
ans, að þarna hafði ég flest mfn
ár á Húsavík minn eigin kartöflu-
garð, og svo einnig stóran skóla-
garð fyriryngstu börnin, þrjá
yngstu bekki skólans, öllum til
mikillar ánægju.
Já, trén tóku lfka strax afar vel
við sér og eru nú þau elstu orðin
8 metra há. Skálabrekkan, garð-
landið gamla, er nú orðin ein
mesta bæjarprýði Húsavíkur með
þessum glæsilegu, sígrænu
grenitrjám.
Hér fer vel á að geta þess með
mikilli gleði og fögnuði, að Skóg-
ræktarfélag Húsavíkur eignaðist
nýlega æskilegan og stórvirkan
liðsauka við þau friðunar- og
ræktunarstörf, sem það hafði
beitt sér fyrir um næstum því
hálfrar aldar skeið. Á ég þar við
hin þjóðkunnu Húsgullssamtök,
sem þar voru stofnuð af nokkrum
ágætum áhugamönnum fyrir
fimm eða sex árum. Frú Snædís
skrifaði mér þetta nýlega um
Húsgullssamtökin, sem ég leyfi
mér að vitna til hér.
„Nafnið Húsgull er skammstöfun
fyrir gróðurvernd, umhverfi, land-
græðslu og landvernd. Þau eru eins
konar frjáls sjálfboðaliðssamtök
og eru hvorki með félagaskrá eða
önnur formlegheit. Þetta er bara
eitt af þessum ánægjulegu furðu-
fyrirbærum, sem orðið hafa til, og
á fundi mætir fólk með hugmynd-
ir og fær aðra til að vinna með
sér. Nú finnst öllum orðið sjálf-
sagt að gróðursettar séu tugir og
hundruð þúsunda plantna á
hverju sumri. Við erum ekki að
rækta upp tiltekna skógarreiti,
heldur erum einfaldlega að klæða
upp Húsavíkurlandið til þess að
gera það fallegt og skemmtilegt.
Aðalárangur afrakstursins felst í
því, að nú hefur allt Húsavíkur-
landið verið friðað, búið að skipu-
leggja beit fyrir „hobbý"-bændur,
og gróðursettar hafa verið yfir
milljón plöntur í landinu. Ennþá
er þó til staðar mikil eyðimörk,
sem ætlunin er að ráðast gegn.
í upphafi var þetta mikil bar-
átta og skiptar skoðanir um ágæti
þessa, en nú efast ég um að
nokkur sé á móti því."
Þetta er stórkostlegt og aðdá-
unarvert framtak, sem skógrækt-
arfólk á Húsavík hefur ráðist í,
enda þegar vakið þjóðarathygli,
þó að ekki sé eldra. Ég sá líka
glöggt í ferð minni um Húsavík-
urlandið, að plöntunin var víða
farin að bera góðan árangur og
orðin áberandi.
En Húsgullssamtökin hafa ekki
aðeins látið sér nægja að vinna
að þessu gífurlega stóra verkefni
heima. Þau hafa líka nýlega gerst
þátttakendur í raunar ennþá
stærra verkefni, sem er upp-
græðsla Hólasands, en hann er
stór eyðimörk norðan Mývatns,
140 ferkílómetrar að stærð, og í
300-400 metra hæð yfir sjó.
Ég lengi ekki mál mitt með því
að segja hér náið frá þessari miklu
framkvæmd, sem ýmsir fleiri aðil-
ar hafa að sjálfsögðu sameinast
um. Þá frásögn má vfða finna.
Hér skal aðeins þetta sagt:
Árið 1961 var fyrst ráðist til
atlögu við eyðinguna á jörðum
Hólasands með friðun og upp-
græðslu við Þeistareyki. Síðan
voru tvö önnur svæði friðuð, þar
sem sandur gekk hratt inn í gróna
landið.
Ný sókn var svo hafin á síðasta
ári, 1994, þegar Hagkaup úthlut-
aði Húsgullssamtökunum stóru
fjárframlagi, 5 milljónum króna,
til þess að geta hraðað ræktun
lands á Hólasandi. íslandsbanki
á Húsavík veitti einnig Húsgulls-
samtökunum 500.000,-krónur til
þessa sama verkefnis.
Ég nefni aðeins þetta til þess
að sýna, hve þessi frjálsu, nýlegu
samtök skóggræðslu- og ræktun-
armanna á Húsavík hafa fljótt
vakið þjóðarathygli, virðingu og
traust fyrir frábær störf sín, með
þvf að hljóta svo háar fjárhæðir
til frekari starfa. Það leynir sér
ekki að þeim er vel treyst, eru
þannig glæsileg fyrirmynd og
eiga miklar þakkir skilið.
Landgræðslan annast umsjón
með uppgræðslu Hólasands.
f þessu sambandi má ég ekki
að lokum gleyma að geta þess,
að stjórn Skógræktarfélags ís-
lands sýndi Suður-Þingeyingum
þann heiður og sóma að halda
aðalfund sinn á Húsavík sumarið
1993. Var það gert í tilefni af því,
að árið 1943 höfðu flestir hreppar
sýslunnar stofnað skógræktarfé-
lög, og Skógræktarfélag sýslunn-
ar var einnig stofnað það ár. Var
því nákvæmlega hálf öld liðin frá
því að þetta gerðist. Mjög margir
Þingeyingar hafa unnið af mikl-
um áhuga að uppgræðslu- og
skógræktarstörfum á þessum
tíma og náð vfða ágætum ár-
angri, sem fundarmenn skoðuðu
og hrifust af. Voru þeim öllum
fluttar hlýjar þakkir fyrir vel unnin
störf. Auk þess fékk Húsgull sér-
staka viðurkenningu, sem Árni
Sigurjónsson veitti viðtöku fyrir
hönd áhugahópsins.
98
SKÓGRÆKTARRITIÐ 1998