Ársskýrsla Kvennasögusafns Íslands ... - 31.12.1975, Blaðsíða 45
42
1921 í lögum um lífeyrissjóð barnakennara (22/1921) og lxfeyrissjóð
embættismanna. (Konur í hópi embættismanna þá voru aðallega
starfsmenn landssímans og Málleysingjaskólans).
1923 Fyrsta kröfuganga verkafólks á íslandi fór fram í Reykjavík 1. maí
1923. í þriggja manna undirbuningsnefnd var Þuríöur Friðriksdóttir.
(Ár og dagar).
1926 Sögulegasta verkfall verkakvenna í Reykjavík var í febr./mars 1926.
(50 ára afmælisrit Verkakvennafelagsins Framsóknar, 1964).
Verkakvennafálagið Framtíðin á Eskifirði náði í samningum (í sam-
vinnu við verkamannafélagið) þeim árangri, að konur skyldu fá
sama kaup og karlar, ef þær ynnu nokkuð það, sem almennt teldist
karlmannsverk. (Vinnan, 4-5, 1955 og 1966, Áv og dagar).
1928 Ný hjúalög ganga í gildi, nr. 22 7. maí 1928. Hjúalög frá 1866
afnumin, en margt er lítið breytt. Nýtt er t.d. að "ekki er hjúi
skylt að sofa í rúmi með öðrum." Það á rétt á að fá hreint í rúm
sitt einu sinni í mánuði og hreint handklæði einu sinni í viku.
Vísa má barnshafandi konu úr vist, en "aldrei með minna en mán-
aðar fjrrirvara."
1930 "Garnaslagurinn" í desember 1930. Verkakonur sviknar á kaupi skv.
taxta, Dagsbrún gerir samúðarverkfall. Átök við lögregluna.
(Öldin okkar).
1933 Verkakvennafélagið Framtíðin í Hafnarfirði setur á stofn dagheim-
ili fyrir börn, sem starfar sumarmánuðina. Árið 1935 reisti fél-
agið dagheimili á Hörðuvöllum. (Alþýðublað Hafnarfjarðar 4. tbl.
júní 1975).
Verkakvennafélög og kvenfélög í Reykjavík og í öðrum kaupstöðum
setja á stofn sumarheimili og dagheimili á þessum árum. (Félags-
mál, bls. 183-198 - SÍmon Jóh. Ág.).
1935 8 stunda vinnudagur hjá verksmiðjufólki í Iðju. (Áður höfðu prent-
arar haft 8 klt. vinnudag um 20 ára skeið, og einhverjir fleiri).
(Félagsmál, bls. 241).
1938 Lög um stéttarfélög og vinnudeilur, nr. 80 11. júní 1938.
1942 Bandalag starfsmanna ríkis og bæja stofnað.
1943 Lög um orlof, nr. 16 26. febr. 1943. Það er orlof fyrir allt fólk
sem starfar í þjónustu annarra. Lögin voru endurskoðuð 1971.
1944 Landsfundur Kvenréttindafélags íslands gerir kröfur um 3 mánaða
fæðingarorlof með launum fyrir allar konur í atvinnulífinu, og
einnig um að konur, sem eru eina fyrirvinna heimilis síns, fái
ríkisstyrk til þess að geta haldið heimilinu saman. (Fátækra-
flutningar áttu að vera afnumdir 1935). (Landsfundargerð K.R.F.I.
1944, Melkorka, I. árg., 2. hefti 1944).
1945 Lög um laun starfsmanna ríkisins, nr. 60, 12. mars 1945. -
36. gr.: "Við skipun í starfsflokka og flutning milli launaflokka
skulu konur að öðru jöfnu hafa sama rétt og karlar." - 1. launa-
flokkur var hæstur og 16. lægstur. Ritarar III. fl. eru í 15. fl.,
í 16. fl. eru aðeins iönkonur hjá tóbakseinkasölunni, eftir 4 ára
starf áður, byrjunarlaun og hámarkslaun í 16. fl. eru jöfn -
kr. 3600,00 á ári. Forstjórinn kr. 11.100,00.
1946 Nót, félag sveinafélags netagerðarmanna (áður netavinnufólks) fær
með samningi 19. apríl 1946, eftir 6 vikna verkfall, jöfn laun
fyrir konur og karla. Hækkun kvennakaups var 63,5%, en karlakaups
24%. (Vinnan, 6. tbl. 1946, - 19. júní 1953, bls. 32-33).
í lögum um alm. tryggingar nr. 50 7. maí 1946, 34. gr. eru ákvæði
um fæðingastyrk 80 kr. við hverja fæðingu, en mæður sem stunda
atvinnu eiga að fá að auki 140 kr. mánaðarlega í 3 mánuði. Gift
kona fær þessar bætur því aðeins, að maður hennar geti ekki séð
henni farborða. Konur sem ekki stunda vinnu, fá auk 80 kr. greiddar
120 kr. upp í þann kostnað, sem fæðingin hefir í för með sér.