Verkalýðsfélagið Baldur 30 ára 1916-1946 - 01.04.1946, Blaðsíða 27

AFMÆLISRIT BALDURS
21
leg afkoma er undirstaða þess, að menn geti
lifað nokkru menningarlífi, er barátta fyrir
auknu kaupgjaldi ekki það eina, sem verka-
lýðsfélög þurfa að skipta sér af og hafa látið
til sín taka. Allt, sem viðkemur bættum lífs-
kjörum og menningu alþýðu manna, er eðli-
legt að verklýðsfélögin geri að baráttumálum
sínum. Svo hefir það einnig verið. I verka-
lýðsfélögunum hefir fyrst verið rætt, og fyrst
hafin barátta fyrir ýmsum menninga.rmálum
alþýðunnar, auknum þjóðfélagsréttindum,
bættum húsakynnum, tryggðu öryggi, aukinni
fræðslu o. s. frv. Þýðing verkalýðsfélaganna
hefir því verið margvísleg í menningarlegri
þróun seinustu áratuga. Og ég bygg, að þjóðin
megi í beild vera verkalýðsfélögunum þakk-
lát fyrir það, að félagar þeirra hafa átt stolt
til þess að upphefja rétt sinn og gildi i bar-
áttunni fyrir réttindum alþýðunnar. Þeirri
baráttu er það ekki sízt að þakka, a.ð enn
eigum við þróttmikla og mannaða alþýðu-
stétt.
Nú er svo komið, að enginn talar lengur
upphátt um það að berja þurfi verkalýðsfélög-
in niður. Þau hafa fyrir löngu myndað fé-
lagasambaiul og eru orðin að sterkri samtaka-
beild, sem ógerningur er að líta framhjá eða
borfa niður á. Þeir, sem áour börðust mest
gegn þeim, segjast nú elska þau og sækjast
eftir að verða vinir þeirra, eftir því sem yfir-
lýsingar þeirra bljóða. Enginn gerist nú svo
ógætinn að segja, að verkalýðsfélög eigi ekki
rétt á sér. En það heyrist stundum stunið
undan ofurvaldi þeirra og hvíslað um, að þau
séu orðin ríki í ríkinu — þau haldi uppi óeðli-
lega báu kaupgjaldi, dýrtíð í landinu og þau
beri nú ábyrgð á, bvernig atvinnuvegunum
reiði af.
Rétt er það, að samtakaheild verklýðsfé-
laganna, er sterkt vígi og vald þeirra mikið,
en miklu valdi fylgir ávallt ábyrgð. En ég
bygg, að það sé ríkt í eðli íslenzkrar alþýðu
að beita dómgreind og sanngirni í baráttu
sinni, sé ckki vélt um fyrir henni. Sigrar
verkalýðsfélaganna hafa hingað til byggzt á
sleitulausri baráttu — jafnri þróun til bættra
aðstæðna.. öðruvísi hefðu þau ekki náð sigrum
sínum. Og meðan þau ekki láta blekkjast til
ævintýralegra og fjarstæðukenndra átaka,
hygg ég, að ekki þurfi að óttast, að þau beiti
valdi sínu til niðurrifs í stað uppbyggingar.
En fajri svo, að þau geri baráttu sína að ýkju-
kenndum hamförum, hafa þau sjálf skilið
við þá þróun, sem gaf þeim valdið, og gefið
andstæðingum sínum þann höggstað, sem þeir
hafa beðið eftir.
Verkalýðsfélagið Baldur, sem nú minnist
þrjátíu ára starfsemi sinnar, hefir sjálfsagt
oft þótt harðskeytt í kröfum sínum um kaup-
gjald og bætta aðbúð fyrir verkafólkið hér i
kaupstaðnum. Ég hygg þó, að allir nema for-
blindaðir andstæðingar þess viðurkenni, að
félag þetta hafi þrátt fyrir allt aldrei i'arið
með hávaðakröfur einar, heldur það eitt, sem
sýnt var, að hægt var að framkvæma. Félag-
ar Baldurs bera sjálfsagt.á þessum afmælis-
dcgi nokkurt stolt 1 brjósti yfir þessu félagi
sínu, sem fyrir þrjátíu árum barðist af ýtr-
ustu kröftum fyrir tilverurétti sínum við
harðskeytta og miskunnarlausa andstæðinga,
en hefir síðan tekizt að vinna ómetanlega
sigra fyrir bættri afkomu og aukinni menn-
ingu vinnandi fólks í kaupstaðnum, auk þess
sem það hefur verið hvatning og til fyrir-
myndar í baráttu verkafólks í nálægum kaup-
túnum. En barátta verkalýðsfélagsins Bald-
urs hefur alltaf borið einkenni þess, að það
hugði á jafna sókn til efnalegra og menn-
ingarlega sigra fyrir verkafólkið, en hugðist
aldrei með heljarstökki að ná framtíðarmark-
inu og lokasigri, sem reyndar er aldrci fyrir
hendi, meðan einhver þróun á sér stað. Haldi
félagið svo áfram starfi sínu og baráttu, hygg
ég, að hvorki þurfi að kvíða ofurvaldi þess
né aðgerðaleysi.
Þórleifur Bjarnason.