Verkalýðsfélagið Baldur 30 ára 1916-1946 - 01.04.1946, Blaðsíða 36

30
AFMÆLISRIT BALDURS
Helgi Jónsson frá Súðavík:
Kúffiskveiðar.
Ég fiefi verið beðinn að lýsa dálítið kúf-
fiskveiðum hér á Vestfjörðum, eins og þær
tíðkast enn í dag. Jafnframt ætla ég að gefa
almenningi svolitla hugmynd um það, hvernig
kúffiskurinn var veiddur i gamla daga.
Þegar ég var á 17da ári, árið 1896, fór ég
til róðra, hingað að Djúpi og reri fyrst á 4ra
manna fari úr Höfnum hér innan við Arnar-
nesið. Þar voru þá 10 bátar og 5 menn á
hverjum. Beitt var að mestu leyti hrognkels-
um framan af vorinu, en svo kúffiski. Þá var
plægt á landi, sem kallað var. Var þá notað
spil, eins og hífðir voru á smábátar, kallað
„strandvinda“. Var þá hafður 1 plógur, og
var báturinn við fremri enda strengsins. Þegar
liæfilega langt var komið frá landi var plóg-
urinn látinn út úr bátnum, og byrjað að hífa.
Voru hífðir 15—20 faðmar af strengnum. Svo
var plógurinn dreginn upp i bátinn á vindu,
og losaður pokinn, sem festur var á plóginn að
aftan. Var hann svo fluttur út aftur, og svo
koll af kolli, og var oft haldið á í sólarhring,
án þess að sofa. Var svo haldið heim aftur
til Hafna, og varð maður þá feginn hvildinni.
Þá var það vorið eftir, að Kolheinn í Dal
fann upp vindu til að plægja með á floti.
Var þá vindan i hálsrúmi á bátnum og um
tveggja álna langar vindur. Var möndullinn
úr tré og járnás í gegnum hann. Slá var fest
á keipana við hálsmenið, og lék möndullinn
framan á honum í skoru og járnhespa. fyr-
ir. Fjórir menn sátu á borðstokknum við
hvern enda vindanna, og gripu með hægri
hendi í hana, en ýttu henni frá sér með
vinstri hendi og tók hver við af öðrum og
undu strenginn upp á spilið, unz drátturinn
var búinn. Fram af bátnum var annar streng-
ur forstrengur og stærri plógur í endanum, og
mátti hann ekki dragast, því þá fékkst ekki
nein veiði. Dufl var liaft uppi yfir forplógn-
Helgi Jónsson
frú SúSavík
um, svo léttara væri að ná honum lir botnin-
um, þegar hætt var að plægja.
Verkfæri þessi reyndust vel, og svo höfðu
þau þann kost, að hægt var að plægja hvar
sem var fyrir framan landhelgi og sleppa
þannig við að greiða landshlut, sem greiða
varð, ef fest var i landi. Það var bæði erfitt
verk og votsamt að plægja og mikil níðsla á
skinnklæðum og vettlingum. Kúffiskur var á-
gæt beita., og var vís fiskur á hann, væri
hann til, þar sem lagt var. Var ég með því að
púnshlaða bátinn á kúffisk á sama stað og
við fengum 10 fiska á hrognkelsi.
Kúffisktekja á mótorbát.
Voi’ið 1926 fór ég nokkrar kúffiskferðir á
mb. „Æsu“ frá Flateyri. Formaður á henni
var Daníel Benediktsson, j)á bóndi á Kirkju-
bóli i Valþjófsdal í önundarfirði, og um
skeið sundkennari i Reykjanesi við ísafjörð.
Hásetar voru: Jóhannes Jónsson, bróðir
Gríms í Súðavík, og sá, er þetta ritar.
Kl. 10 að kvöldi 26. júní vorum við lagstir
undir plóg fram af Ingjaldssandi. Veður var
ágætt. Skal ég nú lýsa útbúnaði bátsins, þó
eftir minni, og bið ég velvirðingar á, ef lýs-
ingin er villandi, því minnið er orðið slæmt.