Leikskrár Þjóðleikhússins - 20.04.1950, Page 22

húsameistari stundaði námið í Danmörku, stóð hann fyrir bygg-
ingu tveggja stórbygginga í lteykjavík, Eimskipafélagshússins
og Lyfjabúðar Reykjavíkur. A þrjátíu árum hefur hann staðið
fyrir mörgum hundruðum bygginga og þeim næsta breytilegum,
en Þjóðleikhúsið eitt hefur skapað húsameistaranum eins mik-
ið erfiði og tylft minni og einfaldari bygginga. Því meir sem
síðari kynslóðii' athuga leikhúsbygginguna, því meir munu
menn undrast sköpunarmátt þess rnanns, sem leysti þetta stór-
virki af höndum samhliða óteljandi öðrum verkefnum. Tvennt
varð honum til mestrar hjálpar við forstöðu leikhússins. Annars
vegar sú frumlega hugsjón, að láta leikhúsið vera nokkurs konar
álfaborg, með íslenzku hraunsvipmóti, en hið innra með salar-
kynnum, sem rninna á álfahallir ævintýranna í þjóðsögunum.
Hins vegar kom Guðjóni Samúelssyni að liði víðtæk reynsla
hans. Um hann má segja, að honum er ekkert framandi í
íslenzkum byggingarmálum. Þegar leikhúsið stóð fokhelt, en
svipt sjóði sínurn 1932, uppgötvaði húsameistari aðferðina tií
þess að steina steypuhús mcð litsterkum og fögrum innlendum
bergtegundum. Sú uppgötvun færði íslenzka kaupstaði í list-
ræn sumarklæði. Mesta stórhýsi Guðjóns Samúelssonar húsa-
meistara, Þjóðleikhúsið, varð, í tötrum sínum, fyrst allra bygg-
inga hér á landi aðnjótandi þessa þjóðlega tignarskrúða.
Það var mikil gifta fyrir íslenzku þjóðina, að Jón Magnússon
fékk slíkan verkamann í víngarðinn. Hér þurfti alls staðar að
byggja, og hér hefur verið mikið byggt. Enginn húsameistari á
Islandi mun nokkurn tíma fá sambærileg verkefni. Hér eftir
munu tylftir húsameistara standa fyrir nýbyggðinni á hverjum
tíma. En Guðjón Samúelsson hefur skapað heilt tímabil í húsa-
gerðarsögu landsins. Hann er brautryðjandinn í sinni listgrein
eins og Einar Jónsson, Ríkarður, Ásgrímur og Kjarval hafa
rutt leiðir annarra listamanna. Síðari kynslóðir standa í mik-
illi þakkarskuld við þessa brautryðjendur, sem hafa gert hug-
sjónir aldamóta tímabilsins að veruleika í listasögu þjóðarinnar.
[ 20 ]