Alþýðublaðið - 20.02.1926, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐxD
Kauplð
og „Morgunblaðið“.
Eins og asninn er auðþektur á
eyrunum, þannig er og hugarþel
íhaldsliðsins til verkamanna auð-
ráðið af afstöðu stærsta málgagns
þess hér á landi, „Morgunblaðs-
ins“, til verkakaupsins. Það hefir
ekki nú fremur en vant er staðið
á því blaði til að predika kaup-
lækkun og reyna að villa þeim,
sem kynnu að glæpast á að trúa
því, sjónar í kaupmálinu. Það fer
um það mörgum orðum í gær,
að búreikningsvísitala Hagstof-
unnar hefir lítið eitt lækkað, en
til árgæzkunnar vill það ekkert
tillit taka. Atvinnurekendur einir
eiga eftir því að fá alt hagræði
hennar í sinn hlut. „Mrgbl.“ held-
ur raunar e. t. v., að það sé þeim
að þakka, líkt eins og Jón Magn-
ússon, þegar hann þakkaði kon-
unginum fyrir góða veðrið hérna
um árið. Það væri svo sem eftir
„drengjunum“ þess.
Þess er enn fremur að gæta,
að í búreikningi Hagstofunnar er
húsaleigan reiknuð eftir bygging-
arkostnaði, en elcki raunverulegri
leigu, sem er einn af allra þyngstu
útgjaldaliðum flestra verkamanna
hér í bænum.
Til þess samt sem áður að
verkamaður geti náð þeim árs-
tekjum, sem Hagstofan reiknar út
að þurfi handa 5 manna fjöl-
skyldu eftir vöruverðinu í októ-
ber í haust, — þ. e. kr. 5087,90 —,
þarf verkakaupið að vera — ekki
1,25, eins og atvinnurekendur hafa
boðið, og ekki 1,40, eins og það
er nú, heldur — 1,69 % um kl.st.
í 10 stundir á dag eða kr. 16,96 á
dag / 300 virka daga á ári. Nú
hefir reynslan sýnt, að þegar
meira hefir verið um vinnu en
nú er, þá hafa verkamenn al-
ment að eins haft 200 vinnudaga
á árinu. Það er með nú gildandi
— kr. 1,40 — kaupi 2800 kr. á
ári með 10 stunda vinnu á dag.
Eins og atvinnuleysið er mikið
nú, er nóg í lagt, að reikna ann-
an hvern virkan dag í árinu
vinnudag eða 150 daga á ári,
sem með 140 aura kaupi um kl.st.
í 10 stundir á dag eru alls kr.
2 100 á árinu.
Vitringum „Morgunblaðsins“
finst það fullvel boðið, að verka-
menn fái 1,25 um kl.st. Þó að
vér gerðum ráð fyrir því, sem
engum kunnugum manni getur þó
komið í hug að búast við, að
verkamenn fengju alment vinnu
hvern virkan dag eða í 300 daga
á ári, þá yrðu árslaunin með 12,50
á dag fyrir 10 stunda vinnu að
eins kr. 3750,00, en ekki kr.
6428,00, eins og „Morgunblaðið“
segir. Mismuninum, 2678 kr., mun
það ætla verkamönnum að vinna
fyrir á helgidögum. Með tilsvar-
andi lækkun á helgidagakaupinu
eins og þeir vilja láta verða á
dagkaupinu, — þ. e. kr. 2,24 um
kl.st,, í stað kr. 2,50 —, yrði þá
hver verkamaður að vinna 1190
st. á ári á helgum dögum., Vér
skulum ætla, að honum væri leyfð
hvíld á stórhátíðunum, en í 52
sunnudaga ársins yrði hann að
vinna næni 23 stundir á hverjum
sólarhring.
íhaldinu hefir löngum verið ant
um friðun helgidagsins(!).
Til þess hins vegar að ná þess-
um kr. 6428,00, sem „Mrgbl.“ tal-
ar um, þyrfti kaupið að vera kr.
20,76 á dag með 300 daga vinnu
á ári eða kr. 2,07 3/B um kl.st.
— Vill það mæla með því kaupi ?
Ekki hefir það gert það hingað
til. —
„Morgunblaðið“ hefir eftir fylstu
getu reynt að fylgja háðráði þjóð-
skáldsins: „Láttu þá ríku ríða þér,
en ríddu sjálfur þeim vesall er.“
Nú er að sýna „Mrgbl.“, hvort
verkamenn eru svo vesalir og auð-
trúa, sem aðstandendur þess
hyggja þá vera.
Verkamenn! Nú kemur til ykkar
kasta. Fjölsækið fundinn ykkar í
Bárunni á morgun, og látið ekkert
veikja samtök ykkar og einingir!
Munið sannmælið forna, sem á-
valt er nýtt: „Sameinaðir stönd-
um vér, en sundraðir föllum vér.“
Finnur Jónsson póstmeistari,
einn af leiðtogum verkamanna á
ísafirði, bar þeim það vitni, að
aldrei hefðu samtökin verið svo
ágæt þar fyrr eins og í kaupdeil-
unni um daginn. Oft hafa þau
þó verið góð þar. Með samtök-
unum unnu þeir það, að fá 10
til 15 aurum hærra kaup á hverri
kl.st. í dagvinnu, heldur en. þeir
atvinnurekendurnir, sem þar stóðu
fyrir kauplækkunartilrauninni, ætl-
uðu sér að greiða, og enn meira
á eftirvinnukaupinu. Af þessu
geta verkamenn hér og annars
staðar séð, hve miklu það skiftir,
að samtök þeirra séu öflug og
trygg.
Verkamenn og verkakonur! Lát-
ið ekki ræna frá ykkur ávöxtum
árgæzkunnar! Guð hefir sannar-
lega ætlast til, að þið fengjuð
að njóta þeirra engu síður en út-
gerðarmennirnir.
Álit oa tillöífur björgunarmála-
nefndar Fiskifélagsins.
ii.
Um byggingu og kaup nýrra
skipa.
Um þennan lið kemst nefndin
svo að orði:
„Þetta atriði hefir nefndinni
þótt ástæða til að taka til yfir-
vegunar, þar sem það hefir sýnt
sig í nokkrum tilfellum, sem
nefndinni er beinlínis kunnugt um,
'og gera má ráð fyrir miklu fleir-
um, sem henni er ókunnugt um,
að hérlendir menn, sem samið
hafa' um byggingu skipa á er-
lendum skipasmiðastöðvum, hafa
annað hvort af þekkingarleysi eða
kæruleysi fengið skip byggð langt
undir þeim „Veritas“-reglum, sem
gilt hafa í því landi eða löndum,
sem byggingin hefir farið fram
í. Hefir afleiðingin af þessu ráð-
leysi orðið sú, að þar, sem skipa-'
skoðunarreglunum er strangast og
bezt fram fylgt hér á landi (sem
líklega er þó bara í Reykjavík),
hefir orðið að taka þessi skip hér
strax til endurbyggingar eða ný
hleyptum af stokkunum í öðru
landi. . . .“
„Vegna mótorskipanna má þetta
ekki lengur svo til ganga. Verður
að semja reglur um þetía, og
væri þá hyggilegast, að þær regl-
ur næðu yfir öll vélskip eða dekk-
skip þau, sem nú eru notuð og
að líkindum verða notuð í land-
inu framvegis, auðvitað miðað við
stærð þeirra og gæði.
Því yill nefndin leggja til í
þessu máli:
Að hver sá hérlendur maður
eða félag, sem lœtur smiða sliip
erlendis, er œtlað er til fiskiveiða
eða flutnings við Ísland — að
eða frá landinu, — skuli skgldur
til að fglgja peirri reglu, að skip