Alþýðublaðið - 27.03.1926, Page 2

2
ALÞ.ÝÐUBLAÐID
j |
< kemur út á hverjum virkum degi. ►
< — .-....— -----------------■------ >
5 Afgreiðsia í Alpýðuhúsinu við ►
< Hveifisgötu 8 opin frá kl. 9 árd. ►
< til ki. 7 síðd. í
< Skrifstofa á sama stað opin kl. ►
< 91/,—10'/3 árd. og kl. 8 — 9 siðd. t
< Simar: 988 (afgreiðslan) og 1294 >
< (skrifstofan). í
j Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,00 á ►
< mánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15 ►
< hver mm. eindálka. ►
< Prentsmiðja: Aiþýðuprenísmiðjan ►
< (í sama húsi, sömu símar). J
Afnám Msaieiguiapima.
Frumvarp1 þess efnis iiggur nú,
sem kunnugt er, fyrir alþingi.
Efiaust hafa menn yfirleitt mjög
mismunandi skoðanir á máli
jiessu, og svo mun einnig í þing-
inu. En hvers vegna. er frumvarp
þetta fram komið? Samkvæmt
vilja meiri hluta baejarstjórnar, og
því hljóti jraö að vera vilji meiri
’hluta bæjarbúa, munu sumir segja.
Þessi vilji meiri hluta bæjarstjórn-
ar hefir þó ekki verið meiri en
svo, að einungis 1 atkvæðis meiri
hluli var málinu fylgjandi, en
bo.rgarstjóri greiddi ekki atkvæði,
sem skiljanlegt er eftir aðstæð-
um. En eftir framkomu hans áður
og reynslu hans og áþreifanleg-
um' staðreyndum mætti telja og
eðliiegt þykja, að hann væri
frumvarpi þessu mótfallinn, og
ætti það óneitanlega að vera tals-
vert þungt á metunum. Þeir,
sem vaka eiga yfir almennings-
heill, hvort heidur þuð eru sveita-
stjórnir, bæjastjórnir eða löggjaf-
arþing þjóðarinnar, ættu ætíð að
hafa það hugfast, að ef ekjri yrði
komist hjá því, að einhverjir yrðu
fyrir fjártjóni, þá væru þeir, sem
fýrir því yrðu, sem allra fæ^tir.
En til þess að tryggja það í þessu
efni er ekki annað hægt en fella
áður nefnt frumvarp, og vil ég
víkja að því nokkrum orðum.
Frumvarp þetta mun vera mjög
í þágu Fasteignaeigendafélagsins,
enda nuunu meðlimir þess hugsa
sér nokkra gróðavon, ef það næði
fram að ganga, og efast ég ekki
um, ’ að sumir eða flestir þeirra
notuðu sér allfreklega réttindi
þau, er þeir þættust fengið hafa,-
svo sem með okri á húsnæði sök-
um eftirspurnar og húsabraski,
því að þegar hver húseigandi
mætti, ef vildi, vísa leigjendum
sínum fyrirvaralaust í burt — sem
margir myndu gera, þótt sumir
gerðu það ef til vill ekki —, þá
rnyndu húsnæðisvandræðin verða
svo mikil, að bæjarfélagið neydd-
ist til að byggja í flýti ömerkileg
hús, sem lítil eða engin eign væri
í, og hefir bæjarstjórn eða meiri
hluti hennar þó líkléga til annars
ætlast. Húsnæðisvandræðin stöf-
uðu fyrst og fremst af þvi, að
húsnæði er of lítið í bænum, og
einnig af því, að húseigendur hver
um sig ælluðu sér að velja úr
leigjendum og tækju þá fyrst,
sem þeir héldu að mest gætu
borgað og skilvísastir væru. Hins
vegar leituðu leigjendur fyrir sér,
hvar þeir gætu fengið bezt og ó-
dýrast húsnæði eftir gæðum. Þá
væri og húsum haldið lausum til
sölu i iengstu lög, þangað til ein-
hverjir að lokunt neyddust til að
kaupa jiau, þótt verðið væri langt
úr hófi hátt, því að sennilega
myndi þaö sjaldnast látið nregja,
að selja þau með áhvilandi sknld-
um, þótt háar væru, he'.dur einnig
með talsverðri útborgun. Myndu
margir ekki geta ráðist i húsa-
kaup, þótt þeir gætu vel greitt
sanngjarna leigu skilvíslega. Til
alls þessa myndi líða talsvert
langúr tími, þótt svo kynni að
vera, að fólkið' kæmist einhvers
staðar niður aö lokum, sem ég tel
reyndar víst að yrði ekki/og ýrði
þá bæjaríélagið að sjá þeim fyrir
húsnæði, hvort það vildi eða- ekki.
Áður en lóðaskatturinn komst í
lög, var Fasteignaeigendafélagið
stofnað til að standa á móti fram-
-gangi þeirra laga, sem þó
var rétt hugmynd. Hverjir eiga
að greiða gjöld af eignum, ef
ekki þeir, sem eignirnar eiga, og
auðvitað því meira, sem þær eru
meira virði? Það virðist, sem
stofnun þessa félags sé eins konar
víggirðing um hagsmuni tiltölu-
lega fárra einstakra manna, er
reist sé á nízku og eigingirni,
sljórri réttlætistilfinningu og fjár-
málaheimsku, en engri nauðsyn.
Fastéignaeigendur segja, að lóða-
skatturinn sé óhafandi sökum
þess, að hann komi niður á leigj-
endunum, en þetta er hreinasta
blekking. Á hvaða leigjendum
kæmi skattur af ióð niður, ef t. d.
eigandi lóðarinnar ætti ekki hús-
næði, sem hann gæti selt á leigu
eða að eins byggi sjáifur í? Enda
gæti hver og einn eins náð upp-
hæð lóðarskattsin af leigjendan-
um, þótt engjnn lóðaskattur væri,
ef einungis eftirspurnin er nógu
mikil og óhindruð. Ef lóðaskattur-
inn hyrfi úr sögunni, er ekki hægt
að hugsa annað af viti en það, að
önnur gjöld í- bæjarsjóð hækkuðu,
sem því næmi, og kæmi það þá
auðvitað niður á eignir og tekjur
manna.
Það er ætíð nauðsynlegt að
hindra hvort heldur er eftirsþurn
eða framboð, ef það ætlar að
baka fjölda manna mikið fjártjón.
Ég myndi fyrir mitt leyti ekki
ganga í Fasteignaeigendafélagið
fyrr en lóðaskatturinn færi yfir
10 af þúsundi og framboð á hús-
næði væri orðið óeðlilega mikið,
og þá fyrst til að hefta það, aö
húsaleiga færi niður í ekki neitt,
en þess myndi langt að biða. Það
vi11 nú svo vel til, að ég á bæði
hús og óbyggða lóð, og get ég
því talað fyrir munn allra sann-
gjarnra húsa- og lóða-eigenda.
Þætti mér lóðaskatturinn of hár,
myndi ég koma mér hjá að greiða
hann, því að enginn er lengur
krafinn um skatt af eign en hann
er eigandi hennar.
Kvartanif húseigenda undan að-
haldi því, er þeir telja sig verða
að ]>ola vegna húsaleigulaganna,
eru: Háucldi, ill medferd á hús-
nœdi, óskiluísi leigjenda, og pví,
þótt það sé ekki iátið í ljós, að
húsaíeigan sé o/ lág, og vilja þeir
nota sér eftirspurnina ólnndraðir
til að hækka húsaleiguna. Kvartað
er undan þ.ví að leigja barnafólki
sökum hávaða, sem því fylgi, en
þetta er að mestu að eins viðbára.
Sannleikurinn er sá, að húseig-
éndur vilja heldur leigja barn-
lausu fólki og einhleypum af því,
að þeir þykjast með betri sam-
vizku geta knúið háa húsaleigu
út úr þeim. Ég á bágt með að
skilja, að það sé nokkuö tryggara,
að ekki sé hávaÖi hjá einhleypum.
Kemur það ekki nokkuð oft fyrir,
að hjá þeim er söngur, hl-jóðfæra-
sláttur og ef til vill danz eða
drykkjulæti og umgangur langt
fram yfir þann tíma, sem börn
venjulega eru háttuð? Að öðru
leyti vil ég að minsta kosti ekki
taka mér dómsvald til að dæma á
milli hávaðans í minum börnum