Alþýðublaðið - 12.04.1926, Blaðsíða 2

ALÞÝÐUBLAÐID
rt
ÍÆLUÝÐUBLAÐIÐ
: keffiur ut á hvétjum virkum degi.
Afgreiðsla í Alf)ýðuhúsinu við
Hveriisgötu 8 opin Srá kl. 9 árd.
til kl. 7 síðd.
Skrifstofa á sama stað opin kl.
9 >/2 —10 '/.j árd. og kl. 8 —9 síðd.
Simar: 988 (afgreiðslan) og 1294
i (skrifstofan).
í Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,00 á
rnánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15
hver mm. eindálka.
Prentsmiðja: Alþýðuprentsmiðjan
(í sama húsi, söniu símar).
Alþingl.
Neðri deild.
F járl agaumræð ur.
Á föstudaginn var komu fjár-
ögin til 3. umr. í n. d. Stóð hún
>á til kl. 11,15 um nóttina, en í
yrrakvöid iauk fyrra hluta henn-
r. Sá síðari er á dagskrá í dag.
If atkv.gr. skal þess getið, að
járhagsnefnd hafði lagt til, að
kólagjöld væru aftekin, en meiri
iluti deildarinnar var ekki á því
ið leyfa tolllausa mentun, og féll
ú till. með 16 atkv. gegn 11.
- Viö 2. umr. hafði verið sam-,
>yktur lokastyrkur til byggingar
júkrahússins á ísafirði, að Upp-1
tæð 10 þús. kr., en nú urðu 17
;egn 10 með því að iækka hann
7724 kr. eftir till. fjárveitingan.
3annig hafa nokkrir þingmenn
ireytt atkvæðagreiðslu sinni um
iann frá því, sem var við 2. umr.
Fyrirspurnir.
Viö fjárlagaumræðuna bar Jón
3aldv. fram á föstudaginn þess-
:r fyrirspurnir til stjórnarinnar:
Hvers vegna hefir Islandsbanki
kki lækkað útlánsvexti í sama
nark og Landsbankinn, en tek-
ír 0,5 a. h. bærri vexti? — Síðan
íkið hljóp undir bagga með hon-
nn, og ríkisstjórnin skipar meiri
duía bankastjóranna, er hann að
vo miklu leyti undir stjórn rík-
3ins, að rétt er að leggja þessa
yrirspurn fyrir hana. — 2. Hefir
tjórnin i hyggju að reyna að
á enska láninu breytt í annað
'.agkvæmara lán ? Raunuerulegir
•extir af enska láninu munu vera
•m 9 a. h. — Hér mætti læra
f datmi Dana, — þ. e. jafnaðar-
uannastjórnarinnar þar. — 3. Með
hvaða verði var gullið, sem
Landsbankinn keypti í haust af
Islandsbanka?— 4. Þá spurði
hann um framkvæmd ]>ess laga-
ákvæðis, að iíma miða með orð-
unum „Tollur greiddur" á alt tó-
bak, seni flutt er inn í landið,
og hver kostnaður hefði orðið viö
framkvæmd þess ákvæðis (t. d.
hér í Reykjavík). — 5. Þá endur-
tók hann fyrirspurn sína til J. Þ.
um, hvort nokkurt samband væri
á milli ullartollsins í Ameríku og
oiíusamningsins, og þá hvernig á
því sambandi stæði og af hvers
völdum það hefði orðið. — 6.
Með hvaða lagaheimild hefir
stjórnin skattlagt öll víðvarps-
tæki, svo sem hún hefir gert í
reglugerð um „útvarp", í stað
þess að ákveða ad eins einfalt
stofngjald, svo sem ráð cr fyrir
gert í lögunum.og með hvaða
heimild hefir hún veitt einstök-
um mönnum söluleyfi á útvarps-
tækjum ?
Daginn eftir lofaði Jón ÞorL
þingheimi, að hann skyldi svara
þeim fyrirspurnanna, sem til sín
væri beint, þá er rætt yrði um
síðari kafla fjárlaganna, og verð-
ur gaman að heyra, hvernig hann
reynir að bræða saman ullartoll-
inn og olíusamninginn; en M.
Guöm. vildi mega sleppa með að
svara 6. íyrirspurninni undir fjög-
ur augu, en það tók Jón Baldv.
auðvitað ekki gilt, því að stjórnar-
verk eiga að vera opinber þing-
heimi og almenningi. E. t. v. verð-
ur að neyða M. G. til opinbers
svars með sérstakri fyrirspurn, ef
hann treystir sér ekki nú til að
verja víðboðstækjaskattiagning-
una.
Þingspegill.
Við fjárlagaumræðuna vítti
Magnús Torfason, hve lengi 1.
umc. járnbrautarfrv. hefði verið
söltuð, en kvað verið geta, ,,að
afturgöngurnar í Tobbukoti hefðu
ruglað suma.“ Þá hló Ben. Sv. —
M. T. kvaðst búast við, að ef afli
brygðist tii lengdar í sjóþorpun-
um, þá myndi fólkið þyrpast út
úr Iandinu, ef því væri ekki hjálp-
að til að notfæra sér landgæði
sveitanna með þvi m. a. að bæta
samgöngurnar i þær, en það yrði
á langbeztan hátt gert með járn-
brautmni. — Aðstaða lians til
gengismálsins var hins vegar með
meira tvískinningi. Hann vítti
hækkun krónunnar s. 1. haust, en
jafnframt kvaðst hann hafa sagt
við Árnesinga: Þið fáið ekki, járn-
braut fyrr en krónan kemst upp í
gullgildi. Loks kvaðst hann vera
andstæður gengissveiflum, en lág-
gengismaður væri hann alls ekki.
— En hvort er hann þá ánægður
með að bíða eftir gullgengi —
og j)á þar með járnbraut — svo
lengi, sem verða myndi, ef krónan
þokaðist að eins upp um svo sem
0,5—1 gulleyri á ári? —
Jón Baldv. sagði, að úr því
að fjármálaráðherrann (J. Þorl.)
setti sig upp á móti því, að létt
væri á skattabyrði almennings, þá
yröi-þingið að ráða því, að fénu
verði varið til verklegra fram-
kvæmda. Hins vegar kvaðst M.
Guðm. verða á móti flestum
hækkunartillögum, sem nú væru
bornar fram við 13. gr„ þ. e.
auknum framkværndum til sam-
göngubóta, og Þórarinn sneri máii
sínu til „háttvirtra járnbrautar-
burgeisa“ og talaði á milli þátta
á móti járnbrautarlagningu. Ein
af rökum hans gegn járnbraut
voru þau, aó Frakkar væru nú í
þann veginn að breyta eim-járn-
brautum sínum í rafmagnsreknar
járnbrautir. Hins vegar fór hann
ekki fram á, að alþingi færi að
dæmi þeirrá og undirbyggi raf-
magnsrekna járnbraut.
Björn Lindal komst í mótsögn
við sjálfan sig. Kvartaði hann um,
að tollar væru ekki aínumdir, en
hafði fyrir nokkrum vikum greitt
atjw. gegn afnámi gengisviðauka
á kaffi- og sykur-tolli, og ekki er
kunnugt um, að hann hafi lagt
sig fram til að fá aðra tolla lækk-
aða, þá, er á almenningi hvíla. Á
þetta ósamræmi benti Jón Baldv.
honum, og eins hitt úr sömu ræðu
Bjarnar, að hann lofaði stjórn-
ina, en sagði um leið, að hún
hefði samið mjög „óvarleg fjár-
lög“, en það væri þung ásökun á
hendur henni. — Björn vildi þá
gera lítið úr því, að hann hefði
fundið að við stjórnina sína, og
sló út í aðra sálma. Hélt hann af
því tilefni magnaða barlómsræðu
fyrir útgerðarmenn. — .1. A. J.
hafði upp verkbannahótanir, ef
kaup verkalýðsins lækkaði ekki,
og blandaði hann þeim ummælum
inn í óskyld mál. Vítti Jón Baldv.
þau ummæli hans, svo sem mak-
■1
\