Alþýðublaðið - 13.04.1926, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐID
!ALÞÝÐUBLAÐIÐ
< kemur út á hverjum virkum degi.
4 — v ... ■ - ........... . ■
5 Afgreiðsla í Alpýðuhúsinu við
J Hverfisgötu 8 opin frá kl. 9 árd.
! til kl. 7 siðd.
< Skrifstofa á sama stað opin kl.
< 9V2—10 Va árd. og kl. 8—9 síðd.
J Simar: 988 (afgreiðslan) og 1294
| (skrifstofan).
J Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,00 á
5 mánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15
j hver rhm. eindálka.
j Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan
J (í sama húsi, sömu símar).
Vidvarpið.
Það þóttu stórlega merk tíðindi,
þegar jrað fréttist, að ítalskur
maður, að nafni Marconi, væri
búinn að finna upp aðferð til
jress að senda skeyti milli fjar-
iægra staða án pess, að práður
lægi á milli peirra. Það eru nú
eittbvað prjátíu ár, síðan petta
skeði, og enginn hafði pá hug-
mynd um, hve stórfeldum breyt-
ingum pessi uppfundning myndi
hrinda af stað.
Það leið ekkí iangt frá pví, að
loftskeytin voru fundin upp, pang-
að til farið var að gera tilraunir
með práðlaust firðtal (eða „loft-
tal“, eins og ætti að mega nefna
í samræmi við ,,loftskeyti“). Til-
raunir 'pessar tókust að lokum á-
gætlega, en ekki höfðu menn að
heldur pá hugmynd um, hve stór-
vægilegum breytingum práðlausi
fjartalinn myndi koma af stað,
pví að hann var ekki heppilegur
til pess að koma í stað venjulegs
talsíma.
Af pví að ætlast er til, að allir
skilji grein pessa, er nauðsynlegt
hér að skýra frá pví, að pegar
loftskeyti eru send út frá stöð,
j)á fara pau ekki í neina vissa átt,
helcliir í allar áttir, nákvæmlega
cins og bylgjurnar út frá steini,
sem kastað er í vatn. Alveg hið
sama er að segja um, pegar firð-
talað er. Firðtahð berst pá í allar
áttir, og af jrví stafar nafnið víd-
narp. Þegar viðvarpað er söng
frá Daventry-stöðinni í Englandi,
heyrist hann um alt pað land og
auk pess suður á Spán, austur í
Pólland og norður í Köldukinn
eða Grenivík á íslandi. En eiiís
,og dregur úr öldunum, sem mynd-
ast, pegar steini er kastað í vatn,
eftir því, sem h^ngirnir stækka,
eins dregur úr styrkleika víð-
varpsins eftir pví, sem fjarlægð-
in verður meiri frá víðvarpsstöð-
inni. Og eftir pvi, sem fjarlægðin
eykst, parf fullkomnara og full-
komnara móttökutæki til þess að
heyra jafn-vel. f Mið-Englandi
heyrist Daventry-stöðin ágætlega
á hin svo nefndu krystal-móttöku-
tæki, sem eru ódýr. En í Skot-
landi parf lampatæki, í Orkneyj-
um jafnvel tveggja lampa tæki,
í Færeyjum tveggja til priggja og
á fslandi þriggja til fjögurra
lampa tæki til pess að heyra jafn-
vel.
Ýmsir hér hafa komið sér upp
tækjum og hafa daglega (að
minsta kosti vetrarmánuðina)
heyrt mikinn og góðan söng, bæði
einsöng og kórsöng, ágætan hljóð-
færaslátt, ræður og fyrirlestra og
fréttir að auk.
En sá, sem ekki hefir hlustað
nokkrum sinnum á þetta, gerir
sér varla rétta hugmynd um, hve
mikilvægt atriði í lífi manna víð-
varpið er að verða, - gerir sér pað
ekld frekara í hugarlund en mað-
•ur í afskektri og talsímalausri af-
dalasveit gerir sér hugmynd um,
hve talsíminn hefir breytt lífi
manna hér í Reykjavík (t. d. bara
sporin öll, sem hann sparar okk-
ur). En þegar maður er farinn að
vita, á hvaða tímum áreiðanlega
má ganga að víðvarpstækinu og
heyra þar fagran söng, fyrirlestur
eða fréttir, fer manni að pykja
vænt um það, sennilega á sama
hátt og sagt er, að fullorðnii fólki ■
suður á Spáni, sém lærir að lesa,
þyki um bækurnar; hvort tveggja
opnar nýja heima.
Það er víst, að ef almenningur
á fslandi kynni ekki að lesa,
myndu allir samdóma um, að
stórfenglegt menningarspor væri
stigið með pví að kenna almenn-
ingi það. Að koma víðvarpsmál-
inu fyrir á réttan hátt er engu
minna menningaratriði fyrir is-
lenzku pjóðina, en það var fyrir
hana að læra lesturinn. Mun pað
skýrt nánara í næstu grein.
En hvernig í ósköpunum hefir
mönnum farið að detta í hug, að
hægt sé að samrýma pað að
koma lagi á petta stórmerka
menningaratriði og iáta það jafn-
framt vera fépúfu fyrir einstakra
manna félag?
Ólafur Fridriksson.
Alþingi.
Neðri deild.
Þar voru fyrst fjögur mál af-
greidd umræðulaust í gær, frv.
um líkbús og skipulagsfrv., bæði
til e. d., um skatt af lóðum og
húsurn í Siglufjarðarkaupstað til
2. umr. og allshn. og um undan-
pdgur frá fasteignaskattsgreiðslu í
Reykjavík (fyrir kirkjur o. fl.
byggingar) til 2. umr. og fjárhn.
Þá tók við frh. f járlagaumr., siðari
hlutinn. Mæltu pingmenn með til-
lögum sínum og nokkrir á móti
öðrum tillögum. Gekk svo til kl.
rúml. 7. Þá var umræðum frestað.
Efri deild.
Þar var frv. um afnám húsa-
leigulaganna vísað umræðulaust
til 2. umr. og allshn. og frv. um
kirkjugjöld í Prestsbakkasókn til
3. umr. Meiri hluti mentamn. e. d.,
Jóhannes og Ingibjörg, flytja frv.
um, að ríkið taki að sér kvenna-
skólaha í Reykjavík og á Blöndu-
ósi. Var það til 1. umr. par í gær,
og varð um það talsvert karp og
reipdráttur, líkt og um kvenna-
skólafrv. í fyrra, en pó greiddi
enginn atkv. á móti að vísa því
til 2. umr. og var svo gert. Hins
vegar varð ágreiningur um, í
hvaða nefnd pað færi. Vildi Einar,
að það færi í fjárhagsnefnd.
Mun hann hafa búist við, að þar
ætti það síður formælendur en í
flutningsnefndinni. Sú tillaga féll,
en pví var vísað aftur til menta-
málan. gegn atkv. Sig. Egg. og
Jónasar.
Ný frumvörp.
Strandferðaskip. — Stðriðja.
Nú hefir verið minst á kvenna-
skólafrumv. Það er flutt að ósk
stjórnarinnar (m. a.). — Sjálfstætt
frv. er nú komið frarn um, að
ríkið láti byggja stranclferðaskip,
4—5 hundruð smálestir að stærð,
með farpegarúmi fyrir 40—50
manns og 70—80 teningsmetra
kælirúmi. Hafi pað minst 40 sjó-
mílna vökuhraða og sé lagað til
smáhafnaferða. Á pað að geta tek-
ið til starfa eigi síðar en 1. okt.
1927. Flutningsmenn eru Sveinn
í Firði, Þorleifur, Ben. Sv. og H.
Stef. — Þá flytur fjárhn. n. d. frv.
til heimildarlaga handa atvinnu-;
málaráðh. til að veita h/f. „Dansk-