Alþýðublaðið - 15.04.1926, Blaðsíða 2

n
ALÞÝÐUBLAÐID
j ALPÝPOSLiiaiI® |
< kemur út á hverjum virkum degi. ►
« Afgreiðsla i Alþýðuhúsinu við í
J Hverfisgötu 8 opin frá kl. 9 árd. ;
i til kl. 7 síðd. I
; Skrifstofa á sama stað opin ki. ►
í 9Va— lOVa árd. og kl. 8—9 siðd. f
; Simar: 988 (afgreiðslan) og 1294 ►
< (skrifstofan).
< Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,00 á »
< mánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15 >
; hver mm. eindálka, ;
< Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan ^
< (í sama húsi, sömu símar).
Neðri deilð.
Fyrirspurnir Jons Baldvmssonar og
svör stjörnarmnar.
Þeir Jón Þorl. og M. G. komu
með svör sín í fyrra dag vi'ð fyrir-
spurnum Jóns Baidv.
1. Vextirnir í tslándsbanka. Jón
Þorl. þóttist ekki hafa getað feng-
ið stjórn hans til að lækka út-
iánsvextina í .sama mark og
Landsbankinn gerði. Jón Baldv.
benti honum á, að í þessu máli
þyrfti hann að láta meira kveða
að sér. Landsstjórnin ætti að geta
ráðið svo stórum dráttum í rekstri
bankans, eftir að hann hefir orðið
að íeita hjálpar ríkisins og meiri
hiuti bankastjóranna er stjórn-
skipaður.
2. Enska lánid. Jón Þori. kvaðst
hafa látið ofurlítið grenslast eftir
því, hvort hægt myndi að ná
kaupum á handhafaskuklabréfum,
sem ríkið hefir Iátið seija í kaup-
höilinni í Lundúnum. Taldi það
ekki hægt, nema með „frjálsum"
kaupum þar í kauphöllinni, sem
væri ógerlegt. Annað hafði stjórn-
in ekki gert í málinu. Jón Baldv.
benti honum á þá ieið, sem
danska stjórnin hefir farið, að
semja um breytingu á slíkum lán-
um. Þetta hefði henni tekist.
3. íslandsbankagullid. Jón Þorl.
skýrði frá, að ríkið hefði í haust
keypt 150 þús. doilara í gulli af
íslandsbanka. Hafði honum lög-
um samkvæmt Veriö greitt nafn-
verð þess, kr. 3,73 fyrir dollarann,
en bankástjórnin hefði krafist þá
verandi gengis, kr. 5,06 Vá fyrir
hvern dollar. Samkomulag hefði
orðið um, að bankinn léti gullið
af höndum gegn greiðslu nafn-
veros og að áskildum rétti til
málshöfðunar út af mismuninum,
um 200 þús. kr. Hafi bankastjórnin
látið höfða málið. Kvaðst hánn
að vísu ekki búast við, að bank-
inn ynni það, en áléit, að al-
þingi gæti lokað dómstóialeiðinni
fyrir honurn og íekið af honum
undanþáguna frá gullinnlausn
seðlanna. Jón Baldv. kvaðst hafa
spurt um þetta til að fá sannleik-
ann leiddan í ljós. Kvað hann
stjórnina ekki hafa átt að taka
við guilinu með neinurn eítirkaup-
um. Benti á, að um gullkaupin eru
lög, sem bankinn hefir viðurkent.
4. Tollmerking -á tóbaki. Lögin,
sem ákveða hana, gengu í gildi hú
um nýjárið, þegar einkasalan var
lögð niður. Jón Þorl. uppiýsti, að
hér í Reykjavík léti lögreglustjór-
inn menn, sem eru í þjónustu
hans, líma miðana á töbakið, og
að kostnaður við framkvæmd þess
hér í bænum hefði iyrstu þrjá
mánuði ársins numið liðugum 6
þús. kr. Gerði hann ráð fyrir, að
köstnaðurinn yrði 20 þús. kr. yfir
árið í Reykjavík einni. Jón Baldv.
rifjaði þá upp ummæJi sin og
fleiri manna í fyrra um, að ’slík
merking myndi reynast dýr. Þetta
væri nú greinilega komið í ljós.
Mikið hefði- verið gert úr kostnað-
inum við rekstur Landsverzlunar-
innar, en hann spurði þingmenn,
hvort þeim virtist ekki, að, fljótt
myndi verða að jafnast á við þann
kostnað, ef árlega færu 40—50
þús. kr. í íóbaksmerkinguna eina,
sem búast mætti við, samkv. þess-
um upplýsingum ráðherrans, að
yrði á öllu iandinu. Trygging góðs
eftirlits væri jafnframf miklu
mínni en áður og það miklu erfið-
ara en á meðan verzlunin var ein.
— Fyrst þóttist Jón Þorl. ekki vita
um framkvæmd merkingarinnar
utan Reykjavíkur, en síðar kann-
aðist hann við, að kaupmenn úti
um land önnuðust hana sjálfir.
Sýndi Jón Baldv. þá fram á, hve
ófullnægjandi slík aðferð vseri og
hefði heldur ekki við lög að styðj-
ast, og væri því óverjandi. Þaö
megi þó ekki minna vera, en að
tollpjónar lími miðana á.
5. Ullartollurinn og olíusamn-.
ingurinn. Um þetta mál hafði Jón
Þorl. látið digurbarkalegast, en
þar urðu hrakfarir hans mestar.
Þar hafði hann ekki annað til
brunns að bera en þá upplýsingu,
að olíusamningurinn var gerður
áður en ullartollurinn var lagður
• á, og svo klyfjar af „ef“-um og
tilgátum um toilstríð. Klemenz
upplýsti, að verzlunarfélag í Phi-
ladelphíu, sem samband ísl. sam-
vmnufélaga (S. I. S.) skiftir við,
gaf S. I. S. þær uþplýsingar, í
bréfi, að einasta ásíæðan til ullar-
tollsins hefði verið hræðsla um,
að íslenzkt fé kynni að hafa bland-
ast við Merinófé eða enskt fé,.
en ull af því fé væri í hærri toll-
flokknum. Þá er þær upplýsing-
að hefðu komið fram, hefði þá
verandi stjórn snúið sér til Magn-
úss Einarssonar dýralæknis, og
hann þá skrifað ítarl^ga skýrslu
um íslenzkt fé, og sýnt fram á,
með óhrekjandi rökum, að slík
kynblöndun hefði alls ekki átt sér
stað. Var skýrslan síðan send
vestur um haf. Væri dýralæknirinn
ekki í neinum vafa um, að þessi
skýrsla sín hafi orðið tií þess, að
toliurinn var afnumin, þó að tals-
verður dráttur hefði orðið á þeirri
lausn málsins, en slíkt væri al-
títt í stóru rikjunum, að töf yrði
á afgreiðsíu slíkra mála. KI. J.
kvað verzlunarfélagið, sem upp-
lýsingarnar gaf, vera mjög vand-
að, og ekki hefði það getað haft
hvöt til að segja skakt frá um'
ástæðuna fyrir tollinum. Það væri
og óhugsandi, að tollstjórn Banda-
ríkjanna hefði hafið tollstríð vegna
olíusamningsins. Sú ásökun væri
alt of þung, þegar hún væri ó-
rökstudd, og væri jafnvel hættu-
legt að koma fram með slíkar að-
dróttanir. Þá vildi Jón Þorl. ekki
Iáta skilja orð sín svo, að hann
hefði dróttað neinu að Bandaríkja-
stjórninni. — Klemenz skýrði frá
því, að tímaskekkja hefði kom-
ist inn í skýrslu danska sendiherr-
ans í Bandaríkjunum, og því hefði
hann ekki vitað annað, þar til
nú nýlega, en að ullartollurinn
hefði verið lagður á fyrri en gert
var. — Jón Baldv. sýndi fram á,
að svar J. Þorl. nú staðfesti alls
ekki orð hans áður, þegar þings-
ályktunartill. Jónasar var til umr.
í þinginu. Beinast lægi við að
álykta, að ókunnugleiki Banda-
ríkjasíjórnarinnar á íslenzku fé
hefði valdið því, að hærri tollur-
inn var lagður á íslenzku ullina.
6. Vtdvarpsreglugerdin. Hana
hafði Magn. Guðm. sett og bar
pví að svara fyrir þær gerðir.
Kom greinilega i Ijós í vöm hans;,