Alþýðublaðið - 06.05.1926, Side 2

Alþýðublaðið - 06.05.1926, Side 2
2 ' ALÞÝÐUBLAÐID i áLÞÝPUiLAÐIÐ < kemur út ú hverjum vi-rkum degi. J Afgreiðsla i Alþýðulmsinu við j Hveríisgötu 8 opin frá kl. 9 árd. i tii kl. 7 síðd. < Skriístofa á sama stað opin kl. í 9 ' o— 10’3 árd. og ki. 8 — 9 síðd. j Simar: 988 (afgreiðslan) og 1294 < (skrifstolan). j Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,00 á Ímánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15 hver mm. eindálka. < Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan | (i sama húsi, sömu símar). Koladeilan mikla. Meö námaverkfal.linu í Eng- lancli er hafinn sá leikur, er get- ur orðiö bæði ægilegur og afleið- ingaríkur. Að hér er alvara á ferð- rrni, sést be.zt á jrví, að hið mikla samúðarverkfall, er m. a. teppir allar samgöngur, koni svo fljótt. Brezkir verkamenn hafa að [tessti haft orð á sér fyrir að vera [rolin- móoir og rasa ekki fyrir ráð fram. Nú skilja peir, aö alvara er á ferð- um, og hiífa sér ekki. Þessi mikla deila kemur raunar engum á óvart. 1 ágústmánuði í fyrra lá við sjáift, að tii skarar skriöi. En þó varð vanciræðum af- stýrt í það sinn. Var málinu skot- ið á frest í bili, en sá frestur var útrunninn 1. maí í ár. Og nú er stormurinn skollinn á. Bráöabirgðasættir Jrær, er á komust í fyrra, gengu, eins og kunnugt er, út á það, að ríkið skyldi greiða námaeigendum íekjuhaliann, sem af rekstrinum hlytist. Það verður dýrt spaug fyrir gjaldþegna Bretlands. Tal- að er um, að ríkisstyrkur þessi fnri frnm úr 20 "millj. sterlings- purida á hinúm umsamda tíma. Jafnhliða þessum samningum var skipuð- nefrid tii að rannsaka þetta vandræðamál og- koma fram með tiliögur til endurbóta. Sú néfnd hefir nú lokiö störfum sín- um, en svo virðist, sem tillögur hennar hafi lítiö inni að halda annáð en þetta vel þekta óskaráð alira atvinnurekénda: að leng-ja Vinnutimann og lækka kaupið. Tað er að segja: Þegar einhver at- vinnugrein vegna úreltra vinnu- aðferða og óhæfs fyrirkomulags getui' ekki borgað sig lengur, þá á verkamönnum að svíða fyrir það. Þeir verða að borga brúsann. Það er borgaralegur hugsunar- háttur bæði í Englandi og annars staöar. En [teir tímar eru löngu liðnir, er verkamenn létu fara með sig eins og ómælandi dýr. Verkamenn á Englandi hafa iengi barist ■ fyrir þjóðnýtingu koianámanna. Á það hefir nefndin aö sjálfsögðu ekki getað fallist. Hins vegar eru frá hálfu verk- lýðssambandsins brezka komnar fram tillögur til viðreisnar iðnað- inum. Þessar tillögur ganga ekki einungis út á þjóðnýtingu nám- anna, heldur er þar jafnframt gert ráð fyrir, að fyrirkomulaginu verði breytt frá rótum, — atvinnu- grein [ressi bygö á öðrum grund- velli en nú á sér stað. Tillögur þessar hafa ekki verið teknar til greina, og svo er baráttan hafin, — þetta stríð, sem brezkum verka- mönnum hefir virzt óh akvæmilegt og sjáifsagt verður einhver sú harðasta kaupdeila, er sögur fara af. Ekki ér rétt að lita á þessa kola- deilu sem einstæðan viðburð. Hún verður að sjást í samhengi við at- vinnuiíf Breta yfirleitt. Hér er ekki að eins um að ræða nokkra aura meira eða minna á klukkustund. Bretland er, eins og allir vita, fyrst og fremst iðnaðarland, og kolaframleiðslan hefir lengi verið hyrningarsteinn undir atvinnulífi ríkisins. Síðan heimsstyrjöldinni lauk, hefir þessi atvinnugrein. átt næsta örðugt uppdráttar. Flestar námur hafa verið reknar með tapi. En um leið og námureksturinn er kominn á heljarþrömina, er alt at- vinnulíf Breta í kreppu. Þar dreg- ur hver annan á eftir sér, og kreppur og kaupdeiiur eru fyrir- sjáanlegar einnig í öðrum at- vinnugreinum. Fyrir brezkan iðnað eru fram- tíðarliorfurnar engan veginn glæsilegar sem stendur. Af hálfu verkamanna sjálfra hafa jafnvel heyrst raddir á möti tillögum verklýðssambandsins' um þjóð- nýtingu námanna. Hei’ir því verið haldið fram, að ef tillögum þess- um yröi fram fyjgt, [)á tækju verkanienn of mikla ábyrgð á framtið kolaiðnaðarins. En sú framtíð er alt annað en björt. Engin [íjóðnýting eða ríkisrekstur kemur að haldi til lengdar, ef markaðirnir bregðást. Og þannig er því farið. Sé litið á útflutning kola frá Bretlandi nú og fyrir stríðið, sést, að hann minkar óð- um. Að því er Frakkland, Holiand og' Suður-Ameríku snertir, stendur hann hér um bil í stað. En til Rússlands, Þýzkalands, italíu og Norðurlanda er hann svo mikiu minni nú en fyrr, að milljónurn smálesta nemur. Ástæðurnar eru margár. Rússar og Þjóðverjar geta ekki keypt og reyna því á aUar lundir að bjarga sér sjálfir. Auk þess ryöja ..hvílu koiin“ (raf- magnið) sér meira og meira til rúms á kostnað hinna svörtu. Þar tapast markaðir, sem aldrei verða aftur unnir. Sama er að segja méð tilliti til hinnaf sívax- andi oiíunotkunar í skipum í stað koia. (Frh.) Neðri deild. Rýmkun landhelginnar o. fl. Þingsál.till. P. Ott. um samn- ingaiiiraunir við Breta um rýmk- un landhelginnar var þar fyrst á dagskrá. Mintust ræðumenn á, að Bjarni Sæmundsson náttúru- i'ræöingur myndi geta iátið í té vísindalegar sannanir fyrir nauð- syn málsins vegna fiskveiðanna i framtiðinni. Jón Baldv. vakti at- hygli á, að óvíst sé, livort nóg væri aö semja við Englendinga eina, en þá gætí komið tii máte, að freista að hafa gagn af milli- göngu Þjóðabandalagsins. Ávinn- ingurinn væri mikill, ef samkomu- lag næöist, jafnvei þótt að eins væri um frioun helztu bátamiða, og |iegar vísiridaiegar sannanir væru lagðar fram fyrir nauðsyn- irini á friöuðum svæðum vegna ungfiskjarins, þá yrði það mál e. t. v. aúösóttara en samþykt á útfærslu landhelginnar alls staðar umhverfis landið. Þá benti hann á, að Englendingar hafa friðað siík svæði hjá sér fyrir veiðum sinna eigin togara, og ef íslend- ingar gerðu slíkt hið sama, myndi það sýna ö.örum þjóðum bezt, að h.ér sé áhugi á málinu. ÓJ. Th. vildi, að reynt væri að vinna fylgi útgeröarmannanna ensku við mái- ið, með þvi að sýna þeim fram á nauðsyn og gagnsemi friðun- ar, en J. Baldv. bjóst við, að auð-

x

Alþýðublaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.