Alþýðublaðið - 16.06.1926, Qupperneq 2

2
aleýðublaðid;
[alþýðublaðið
< kemur út á hverjum virkum degi.
< ===== =====
í Afgreiðsla í Alpýðuhúsinu við
| Hveriisgötu 8 opin frá kl. 9 árd.
< til kl. 7 siðd.
Skrifstofa á sama stað opin kl.
j 9V2—IOV2 árd. og kl. 8—9 síðd.
| Simar: 988 (afgreiðslan) og 1294
< (skrifstofan).
< Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,00 á
< mánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15
J hver mm. eindálka.
í Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan
J (í sama húsi, sömu símar).
A~listiim
mannréttindalistmn.
Alþýðuflokkurinn er eini ís-
lenzki stjórnmálaflokkurinn, sem
berst fyrir almennum mannrétt-
indum allra, — fyrir rétti hinna
snauðu, sem sviftir eru þeim með
svívirðilegri fátækralöggjöf og
settir eru á bekk með glæpamönn-
um, sökum heilsuleysis, ómegðar,
elli eða atvinnuieysis, og fyrir
rétti æskulýðsins, sem meinuð er
þátttaka í opinberum málum,
þeirra, sem sviftir eru atkvæðis-
rétti eftir að þeir hafa náð því
aldursmarki, sem almenn skyn-
semi hefir knúð löggjafana til að
viðurkenna nóg til flestra ábyrgð-
arstarfa. Jón Baldvinsson hefir
margsinnis flutt frumvörp á al-
þingi til að heimta réttinn handa
hinum fátæku. Meiri hluti þing-
mannanna hefir jafnan felt þau.
Jón Baldvinsson flutti á síðasta
þingi lagatillögu um almennan
kqsningarétt frá 21 árs aldri. Það
vildu hinir þingm. flestir ekki
heyra nefnt. Auðvaldsflokkarnir
ræna með heimskulegri lagasetn-
ingu landskjörrétti alla þá, sem
yngri eru en 35 ára. Alþýðuflokk-
urinn vill lækka aldursmarkið.
Allir þið, sem slíku misrétti er-
uð beittir! Minnist þess, hverjir
hafa reynt að ná sjálfsögðum rétt-
indum ykkur til handa. Reynið
hver um sig að auka fylgi A-list-
ans um tvö atkvæði fyrir hvert
það, sem ykkur er sjálfum mein-
að að greiða!
Lögfræðisprófi
luku nýlega hér yið báskólann:
Guðmundur Benediktsson með I.
einkunn., llff/g stigum, Tómas Guð-
mundsson með II. einkunn betri 95%
st. og Tómas Jðnsson með II einkunn
betri, 100% stigum.
Kvlkinyiadafiúsin.
Fyrir bæjarstjórninni liggja nú
tvær umsóknir um að fá ný leyfi
til kvikmyndasýninga hér í bæn-
um. Meiri hluti bæjarlaganefndar,
sem um þessi mál fjallar, legguf á
móti því, að fleiri leyfi verði
gefin til kvikmyndasýninga. Stef.
Jóh. Stefánsson og ég leggjum
aftur til, að annari umsókninni
verði sint, en höfum ekki tekið
afstöðu til hinnar vegna ónógra
upplýsinga. Þessi stefna okkar
jafnaðarmanna virðist lítt skilj-
anleg fyrir suma „borgara“ bæj-
arins, eins auðskilin og hún ætti
þó að vera. Er því rétt að skýra
nokkuð alt þetta kvikmyndamál.
Nú sem stendur hafa tvö kvik-
myndahús hér í bænum leyfi til
sýninga, Nýja Bíó og Gamla Bíó.
Leyfið handa Gamla Bíó er bund-
ið við nafn eiganda þess, hr. P.
Petersen, og fellur því að sjálf-
sögðu burtu, er hann hættir sjálf-
ur kvikmyndasýningum. Leyfið
handa Nýja Bíó er aftur á móti
gefið hlutafélagi því, sem á Nýja
Bíó, er því ópersónulegt og að
eins bundið við tilveru þessa
hlutafélags. Þó hefir Ieyfi þetta að
eins verið gefið til bráðabirgða
og með því fororði, að síðar yrðu
nánari skilyrði sett fyrir leyfinu.
Eins og stendur, er bæjarstjórnin
því skuldbundin til þess að leyía
hr. Petersen að sýna kvikmyndir á
sama hátt og verið hefir, en getur
sett Nýja Bíó skilyrði um rekst-
urinn, t. d. heimtað ihlutun um
verð aðgöngumiða, eftirlit með,
hvaða myndir eru sýndar, og
meira gjald í bæjarsjóð heldur
en það smáræði, sem goldið er.
Kvikmyndasýningar hér í bæn-
um eru áreiðanlega arðvænleg-
ur atvinnurekstur. Stjórn þeirra er
einföld, heimtar aðallega, að kvik-
myndahúsin nái í góð sambönd
erlendis um myndalán, því að
sala aðgöngumiða gengur svo að
segja af sjálfu sér, ef auglýst-
ar eru sæmilegar myndir. Það
myndi því vera heppilegt og arð-
vænlegt fyrir bæinn sjálfan að
taka að sér einn allar kvikmynda-
sýningar í bænum og létta að
nokkru leyti á útsvörum bæjar-
manna. Kvikmyndasýningar eru
'einnig mikilsverð menningartæki,
og ætti því meiri ástæða að vera
til, að hið opinbera tæki stjór*
þeirra- að sér eins og skólana og
sæi um, að kvikmyndirnar, sem
sýndar væru, kæmu að gagni og
væru list, en ekki, eins og oft
vill verða, lélegt eða jafnvel bein-
línis siðspillandi samsull. Við
jafnaðarmennirnir höfum því hva#
eftir annað lagt til, að bærinn
ákvæði að taka kvikmyndasýn-
ingarnar í sínar hendur. En til
þess er hægt að fara tvær leiðir.
Önnur er sú, að bæjarstjórn fái
lagaheimild til þess að taka leyf-
in eignarnámi gegn endurgjaldi
eftir rnati. Hin er seinfærari að
taka að sér kvikmyndaleyfi hr.
Petersens, er hann einhvern tíma
hættir kvikmyndasýningum, setja
nú þegar ákveðin skilyrði fyrir
kvikmyndaleyfi Nýja Bíós, t. d.
að bærinn geti eftir ákveðib
árabil tekið kvikmyndaleyfi þess
gegn því að kaupa kvikmynda-
húsið eftir mati, og loks, að bær-
inn taki að sér rekstur á nýju
kvikmyndahúsi, því að aðsóknin
að þeirn eldri er svo mikil, að
auðséð er, að fleiri geta borið
sig. Afstaða þessi er svo Ijós, sem
verða má. Við álítum ekki þörf á
því að hafa einstaklingarekstur
á kvikmyndasýningum, heldur séu
þær þvert á móti bezt fallnar txl
bæjarrekstrar bæði fjárhagslega
og menningarlega.
íhaldsflokkurinn í bæjarstjórn-
inni er, eins og vænta má, and-
stæður þessari stefnu. Fyrir hon-
um vakir það, að kvikmyndasýn-
ingar séu gróðavænlegar; því séu
þær sjálfsagðar til einstaklings-
rekstrar, en ekki bæjarrekstrar.
Við jafnaðarmenn getum því ekki
búist við því, að bæjarstjóm fá-
ist til að taka að sér kvikmynda-
sýningar næstu árin, eða þangað
til við náum meiri hluta bæjar-
stjórnar. En þá kemur spurning-
in, hvernig eigi að taka rnálinu,
eins og það er nú, meo einstak-
lingarekstri. Það virðist liggja í
augum uppi, að eigi jrjáls sam-
keppni að eiga sér stað um kvik-
myndasýningar næstu árin, þá
geti það ekki gengið, að einungis
tpö kvikmyndahús einstaklinga
hafi leyfi til kvikmyndasýninga.
Það er þá ekki frjáls samkeppni
heldur einkaréttur sérstakra ein-
staklinga á kvikmyndasýningum,
sem enginn hagnast á nema þeir
einir, sem leyfin hafa. Við vilj-