Alþýðublaðið - 22.06.1926, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐie j
kenmr út a hverjum virkum rlegi. ►
Afgreiðsla í Alpýðuhúsinu við J
Ilverfisgötu 8 opin frá kl. 9 ctrd. j
til kl. 7 síðtl.
Skrifstofa á sama stað opin k). j
91 a—10 ' o árd. og kl. 8 — 9 síðd. £
Simar: 988 (afgreiðslan) og 1294 (
(skrifstofan).
V'erðlag: Áskriftarverð kr. 1,00 á j
mánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15 t
hver inm. eindálka. j
Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan í
(í sama húsi, sðmu siinar). j
taei&Dismálið
«a alþýðustéttarinnar.
Ræða Jóns Baldvinssonar al-
pingismanns við 2. umræðu
„stýfingár“-frumvarps Tryggva
Þórhallssonar á alpingi 1926.
(Nl.)
í urnræðum um gengismálið
hefir oft verið bent á Finnland
sem fyrirmynd. Þar hafa peningar
að sögn verið festir í 1 fo af upp-
runalegu verði. Það er náttúr-
lega ekki saman berandi að hekka
peninga úr 10 í 100 eða úr 80
í 100. En þessu má pö gefa gaum.
Af stýfingarmönnum hefir ver-
ið talað um þá feikna áhættu,
sem bankarnir taki á sig með
hækkun peninganna, og pað kann
náttúrlega vel að vera, að því
fylgi tap. í blaöi hv. þm. Stranda
(Tr. Þ.) hinn 7. nóv. s. I. er
gert að umtalsefni tap, sem
danski þjóðbankinn hefir orðið
fyrir vegnj gengishækkunar. Þetta
er svo notað til þess að koma
þeirri spurningu að, hvort ís-
fenzku bankarnir muni þola tap
af gengishækkun, og segir svo
í greininni:
Spurningin, sem valdhafar eiga
að svara, er þessi: Þola íslenzku
bankarnir ad taka ú sig í vidbót
töpin, í ár og sídar, í hiindrucum
púsunda og jafnvcl milljónum
króm, scm beinlínis stafa af
gengishœkkunimii?
Þetta er náltúrlega ekki álitlegt
fyrir bankana og sjálfsagt rétt-
ara fyrir þá að hallast að stýf-
ingunni, — ef það væri þá nokk-
uð áhættuminna.
Þessi grein, sem ég hér drap á,
viröist skriíuð af ritstjóranum
sjálfum, og var hún á 1. síðu í
A L ÖT Ð U E A t/
blaðinu. En á 2. síðu er grein
eftir aðstoðarritstjóra blaösins og
heitir hún „Fesling peninga i
Finnlandi". Upphaf þeirrar grein-
ar hljóðar svo:
Áður er frá því sagt, að í Finn-
landi hefir myntin um mörg ár
verið fallin og svikin eins og hír.
En síoustu þrjú árin hefir þjóð-
bankinn finski, oft með miklu
fjárláii, haldið markinu nokkurn
veginn stöðugu.
Já; þarna sér maður það. Á
1. síðu er sagt frá miklu tapi
banka viö að hækka gengið, en á
2. síðu er líka sagt frá „miklu
fjárláti“, sem finski þjóðbankinn
þyrfti að inna af hendi til þess
að halda peningum þeirra „nokk-
irtn veginn“ stöðugum í þrjú ár,
svo að myntin yrði hæf til stýf-
ingar.
Athugi menn nú þetta. Að
hækka gengið og koma því í gull-
virði, kostar bankana fjárútlát. En
það kostar líka mikil fjárútlát að
undirbúa stýiinguna. Fara þá
ekki rökin fyrir stýíingu að því, er
þessa hlið málsins snertir, að
verða nokkuð vafasöm?
Hv. þm. Stranda (Tr. Þ.) endaði
ræðu sína hérna á dögunum með
bæn, eins og góðum klerki sæmdi.
Hann bað verkamennina að fyr-
irgefa mér, af því að ég vissi ekki,
hvað ég gerði. Þetta var nú ósköp
fallega gert af honum. En skyklu
það nú ekki vera fleiri en ég,
sem ekki vita, hvað þeir eru að
gera, og þyrftu á fyrirgefningu
að halda? Ég er hálf-hræddur um
það. — Ég ætla nú ekki að enda
með því að stíga í stólinn eins og
hv. þm. Stranda (Tr. Þ.). Slíkt
mun ekki Ieyft óvígðum mönnum,
En mig langar til að segja hv.
þingmanni sögukorn, sem einu
sinni gerðist í kjördæmi hans.
Þar fóru einu sinni þrír menn
á rjúpnaveiðar, og var einn þeirra
útlendur. Bjó hann sig ekki nógu
vel ti! að þola íslenzkan vetrar-
kulda, og varð honum kalt á fót-
um. Kvartaði hann um það við
félaga sina. En þeir hafa sjálfsagt
verið nokkuð galsafengnir^ því að
þeir gáfu honum það ráð, sem
jpfnan heíir verið nefnt „skamm-
góður vermir“. Maðurinn leiddist
til að fylgja þessu ráði; honum
hlýnaði í svip, en sagan segir, að
h'.ii.i hafi prísað sig sælan að
komasl ókalinn heim. Mér finst
ráö hv. þm. Stranda (Tr. Þ.) í
gengismálinu eitthvað svipað
þestu. Hann vill með því ylja at-
vinnuvegunum, en gæti ekki farið
svo, að það slái að þeim á eftir?
Mér þykir vænt um, að hæstv.
fjJrh. (J. Þ.) virðist nú eindreginn
þeirrar skoðunar, að koma beri
íslenzku krónunni aftur í hið fyrra
gullgiidi. Vona ég, að áframhald
verði á þessari skoðun hans. En
ég get ekki haft algerlega óbifan-
lega trú á honum í þessum efn-
um, því að árið 1923 skildist mér
hann vera að predika mönnum
lággongi af miklum sannfæring-
arkrafti. Sagði hann þá m. a„
að með því. fengju menn afslátt
á framleiðslukostnaði á vörum
sínum. Kallaði hann lággengið
læknislyf fyrir sjúkt viðskiftalíf.
Það örvaði útflutning, en
minkaði innflutning o. s. frv.
Þessi skoðun hæstv. fjrh. (J. Þ.)
er nú orðin þriggja ára og því
úrelt; nú er hann orðinn eindreg-
inn fylgismaður hágengist — Ég
segi þetta ekki til að víta það,
að hæstv. ráðh. (J. Þ.) heíir skift
skoðun i þessu máli. En hann
hefir snúist einu sinni, og þá get-
ur maður ekki verið öruggur um,
að hann geri það ekki í annað
sinn. (M. 7\: Ætli það yrði ekki 3.
sinn!)
Ég mun greiða atkv. með dag-
skrá hv. meiri h!.. En ég hefi
þegar skýrt, að ég geri það af
nokkrum öðrunr ástæðum en í
nál. greinir.
Landsmálafimdur
á Akranesi.
Efslu mennirnir á 1-vndskjörslist-
unum öllum héldu fund á Akra-
hesi i gærkveltji og lýstu skoðun-
um sínum og stefnu. Auk þeirra
töluðu nokkrir héraðsbúa, Oddur
Sveinsson kennari, séra Þorsteinn
Briem, P. Ottesen o. fl. Mest ítök
meðal kjósenda virtust þar eiga
Alþýðuflokkurinn og svo ihalds-
flokkurinn meðal hinna efnaðri
kjósenda.
Aðvörun.
Verkakonur, sem ætla að ráða sig
lil síldarvinnu norður- á Siglufjörð
í sumar, eru alvarlega ámintar um
að ráða sig ekki fyrir íninna en 90
aura, sem er kauptaxti verkakvenna-
félagsins á Sigíufirði.