Alþýðublaðið - 30.06.1926, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Ulþýðublaðið
' kémur út á hverjnrn virkum degi.
Afgreiðsla í Alpýðuhúsinu við
; Hveríisgötú 8 opin irá kl. 9 árd.
til kl. 7 síðd.
; Skrifstofa á sarna stað opin kl.
i 91/;, —10'/2 árd. og kl. 8 — 9 síðd.
; Simar: 988 (afgreiðslan) og 1294
< (skriístofan).
; Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,00 á
J mánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15
; hver mm. eindálka.
< Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan
J (í sama húsi, sömu símar).
I
I
l
I
►
l
►
►
►
►
►
►
►
t
Pólitiskur vindhani.
Árið 1908 þóttist Jón Þorláksó
son vera framfaramaður. Þá lýsti|
hann stefnu íhaldsmanna, gerði|
þá að maurasáium og fépúkum,)
fjandsamlega allri ménningu og
framförum. Lýsingunni var að því
sinni beint að Guðmundi Hannes-
syni, sem nú er helzti málsvari
íhaldsins og vindhani eins og Jón.
1915 var Jón, þótt undarlegt sé
um hann, enn á sömu skoðun um
íhaldsmenn. 1924 gerðist liann
sjálfur íhaldsmaður og varð for-
rnaður íhaldsflokksins í landinu.
Virðist hann þá vera horfinn frá
þeirri stefnu, sem hann hafði áöur
liaft í landsmálum. Framfaranafn-
ið hefir þó líklega verið skin-
helgi hjá horium, því að fyrir
1921 reyndi hann þrisvar að koni-
ast inn á þing og þóttist þá vera
framfaramaður, en féll í öll skift-
in, en undir eins og hann var
orðinn þingmaður, snerist hann
þegar í ihaldsáttina. Var það að-
alsnúningur hans í stjórnmálun-
um. 1 einstökum málum hefir far-
ið eins fyrir Jóni um stefnufest-
una. Hann hefir snúist ár frá ári,
á engu ári hefir vérið unt að sjá
fyrir, hvort skoðun hans á ein-
hverju máli myndi endast til jafn-
lengdar næsta árs.
Jón Þorláksson var lággengis-
maður 1923 og taldi lággengi
„læknislyf“ fyrir viðskiftalífiÖ. Þá
skrifaði hann bökina sína um lág-
gengi. 1925 er hann orðinn hækk-
unarmaður. 1926 vill hann koma
krónunni uþp í gamla gullgildið;
en hvar hann verður að ári, veit
ekki nokkur lifandi sál og allra
sízt Jón Þorláksson sjálfur.
í bankamálinu virðist hann
heldur ekki hafa verið við eina
fjölina feldur. 1925 vildi hann
heimila að gera Landsbankann að
hlutabanka. Þá var bankamálið
tekið af honum og sett í milii-
þinganefnd. 1926 tók Jón við til-
lögum þeirrar nefndar og bar þær
fram sem stjórnarfrumvarp. Þá
var hann fallinn frá hlutabanka-
heimildinni og lét sér nægja að
mega breyta um bankastjórana.
Ekki hafði hann þó þrek til að
koma málinu gegn um þingið.
Brast þó ekki fylgi við það, ef
stjórnin hefði beitt, sér fyrir mál-
inu. Bíður það óútkljáð til stór-
skaða fyrir land og lýð. Jón mun
þurfa að taka sér einn snúning í
því enn þá.
Jón Þorláksson fór herferð unt
landið 1923 fyrir kosningarnar og
vildi láta leggja niður éinkasölur
ríkisins og alla landsverzlun —
nema áfengissöluna. Henni vikli
hann halda óskertri. Á þinginu
1924 átti hann kost á að sýna með
atkvæði sínu, hvort hann vildi af-
nema tóbakseinkasöluna; en þá
var hann ekki viðbúinn að fylgja
því, sem hann hafði talið lífs-
nauðsyn árið áður. 1925 var hann
búinn að jafna sig svo, að hann
undirbjó tillögu um afnám þeirrar
einkasölu og lét annan íhalds-
mann flytja tillögu: a, og þá barð-
ist hann sjálfur fyrir afnáminu
með þeim sannfæringarkrafti, sem
betri málstaður hefði verðskuld-
að. Er hann, þegar hér er komið
sögunni, hamrammur gegn allri
„einokun", sem hann svo kallar,
álíka og 1923. Hánn hafði að eins
farið í hálfhring 1924. 1926 er
hann ekkert orðinn hræddur við
einokun. Þá samþykkir hann síld-
arhringinn fyrir vin sinn, ólaf
Thórs, og einnig samþykti hann
þá ríkiseinkasölu á tilbúnum á-
burði. Jón Þorláksson er þannig
ekkí af grundvallaðri hjartans
sannfæringu á móti öllum einka-
sölum, heklur siglir hann í hvert
skifti beggja skauta byr, eins og
hann heldur að henti sér bezt í
þann og þann svipinn.
Flokksbræður Jóns Þorláksson-
ar lofa hann mjög fyrir dugnað,
skoðanafestu og einurð. Hér hefir
verið drepið á nokkur mál, þar
sem skoðanafesta(l) hans hefir
komið í ljós. Dugnaðiir hans hefir
á síðari árum verið mest í því
fólginn að rífa niður fyrri skoð-
anir hans. Einurð hefir Jón góða,
og lýsir það sér bezt í því, að
hann lætur nú bjóða sig fram
sem efsta mann á landskjörslista
með allar þær pólitísku synda-
poka-drápsklyfjar, sem á hann
hafa hlaðist síðan hann hóf fyrstu
hringferð sína í íslenzkum stjórn-
málum. v
Kaupdeila á Sigluflrði.
Verkakonur á Siglufirði, sem
hafa nú myndað með sér sterkan
félagsskap, hafa ekki getáð náð
samningum við síldarútvegsmenn
um vinnulaunin við kverkun síld-
ar. 15 aurar bera á milli. Félagið
hefir birt áskoranir til verka-
kvenna hér og á Vesturlandi um
að ráða sig ekki fyrir minna kaup
en þær ákveða, — enda væru það
svik við konur þar nyrðra að
gera slíkt. Ég vil því með línum
þessum aðvara allar stúlkur hér
um að láta enga útsendara hér
narra sig til að skrifa undir samn-
inga með lægra kaupi, því að það
gæti haft mjög alvarlegar afleið-
ingar í för með sér. Vil ég því
upplýsa kvenfólk um þær ráð-
stafanir, sem þegar eru gerðar
fyrir norðan.
Verkamannafélagið á Siglufirði
hefir þegar ákveðið að styðja kon-
urnar í deilunni og berjast hlið
við hlið með þeim. Má því búast
við, að ekki verði friðsamt fyrir
þær stúlkur að byrja vinnu, sem
ætla að ráðast aftan að þeim fyrir
norðan.
Bæjarstjórnin á Siglufirði hefir
aðvarað óráðið fólk urn að koma
ekki þangað í óvissu, og meiri
hluti hennar mun beint og óbeint
stuðla að samhehlni sigifirzku
kvennanna, og skoðar hverj.i
stúlku, sem óráðin kemur eða
með öðrum kauptaxta, sem óboð-
inn gest, sem einskis stuðnings
getur vænst, hvað sem fyrir kann
að koma. Það sem hér er skráð
er eftir heimildum frá stjórnanda
úr verkamannafélaginu og fleir-
um, sem til þekkja.
En hvað sem nú þessu líður,
þá getur engin sunnlenzk stúlka
verið þekt fyrir að drýgja þann
glæp að setja niður kaup fyrir
systrum sínum fyrir norðan og
þá um leið fyrir sér sjálfri. Eins
og málum horfir nú við, er hyggi-