Alþýðublaðið - 16.07.1926, Síða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
[alþýsiublaðið
| kemur út á hverjum virkum degi.
Afgreiðsla í Alpýðuliúsinu við
Hveriisgötu 8 opin frá kl, 9 árd.
til kl. 7 síðd.
Skrifstofa á sama stað opin kl.
91 '2 — lO’/a árd. og kl. 8—9 síðd.
Sintar: 988 (afgreiðslan) og 1294
(skrifstofan).
Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,00 á
mánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15
hver mm. eindálka.
Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan
(í sama húsi, sömu simar).
Viðtal til flokksbróður
vorn Stauning,
forsætisráðherra Dana.
Hann veitti oss viðtal í alþing-
íshúsinu í gær.
Það ætti nú að vera óþarfi að
lýsa Stauning; svo að segja hvert
mannsbarn í bænum pekkir nú
hinn tigulega, fallega rnann, en
því viljurn vér bæta við, að hið
óvenjulega þýða fas hans í um-
gengni við menn ieiðir athygi-
ina eins og enn betur að öllum
ytri vænleik mannsins.
Varla var Stauning forsætisráð-
herra kominn á land hér fyrr en
„Morgunbl.1' skálmaði upp í sendi-
sveitina dönsku til að nudda
sér upp við forsætisráðherrann
danska. '„Morgunblaðið" verður,
svo sem aikunna er, blátt áfram
gubhrætt, þegar {aað kemur auga
á útlending. Það er ekki lengra á
að minnast en þegar ameríska
skemtiskipið var hér á dögunum.
þá fiutti blaðið dálííinn útdrátt úr
bæjarskrá New York og nágrenn-
is með nöfnum helztu auðkýfinga
og maurapúka þaðan, sem á skip-
inu voru. Hefir íhaidinu vafalaust
þótt það „spennandi" klausa. Vér
erum þess fullvissir, að ef það
hefði ekki verið nema hinn ágæti
danski ilokksbróðir vor, Stauning
vindlagerðarmaður, sem hefði til
landsins komið, hefði blaðið ails
ekki verið fíkið í að heyra skoð-
anir hans. Það kitlar í því skrið-
dýrseðlið, að hann er danskur og
forsætisráðherra, og Stauning hef-
ir vafalaust brosað í hinn fallega
kamp, er hann sá framan í „for-
kláraða“ íhaldsásjónu ritstjórans.
„Af því að vér vitum, að for-
sætisráðherrann er mjög tíma-
bundinn, höfðum vér eiginfega
ekki ætlað að ónáða yður, en
af því að „Morgunbi.1- . . . sögð-
um vér.
Hér greip ráðherrann frarn i;
„Það er auðvitað mikið fallega
hugsað, en þér ónáðið satt að
segja aíls ekki. Mér er ijúft að
taka á móti blöðunum, — líkaand-
stæðingablöðunum. En það hljótið
þér að geta skilið, að mér er
alveg sérstakleg ánægja að því að
geta talað við málgagn flokks-
bræðra minna á fslandi, Ég hafði
satt að segja verið að búast við
heimsókn yðar fyrir löngu síöan."
„Hafið jtér, forsætisráðheira!
lesið viðtalið við yður, sem
„Morgunbi.“ birtir?“
„Já; það hefi ég reyndar, og
ég vil gjarna taka það fram, aö
fyrirsagnirnar, sent á einurn stað
virðast gefa orðum mínum nokk-
uð annan blre en ég ætlaðist tii,
eru auðvitað ekki eftir mig. Og
þó ummælin séu í öiiu verulegu
rétt eftir m.ér höfð, er tónninn i
einstöku ummælum á íslenzkunni
með annari áferð en ég ætlaðist
til.“
„Forsætisráðherrann á við ura-
mæjin um þá, sem iægst hafa
iaunin.“
„Kernur heim. Því miður reynist
þrátt fyrir harðvítugar tilraunir
af vorri hendi ógerningur í hili
að liðiinna ])eim, sem aumast hafa
kaupið, 'en þér megið vera fuil-
viss um, að við gerum alt, sem
við getum. Sökin hlýtur þar að
lenda á öðrum en oss.“
„Um það höfum vér reyndar
aldrei efast. En vér vildum biðja
forsætisráðherrann að segja oss,
hverju jafnaðarmannastjórnin
danska hefir áorkað til að leysa
dönsku þjóðina undan oki auð-
valdsskipulag'sins og búa fyrir-
komulagi jafnaðarmanna veg.“
„Já nú inegið þér ekki gleyma
því, að þó að vér förum með
stjórnina, höfurn vér hvorki meiri
hluta í þjóðþingi eða landsþingi.
1 þjóðþinginu styðja róttækir oss,
og erum vér og þeir sameinaðir í
meiri hluta þar, en í Landsþing-
inu náum vér ekki meiri hluta,
þó að þeir styðji oss. Að því er til
þess kemur að áorka einhverju,
veröur því olt að talui viljann og
strandaðar tilraunir fyrir verkið.
Alt of snögg breyting myndi og
vafalaust koma nokkuð aftan að
mönnum. Þjóðin verður smám
sarnan að grípa taumana; með
því móti þroskast hún, um leið
til að inna ný hlutverk af hendi.
Undirbúningurinn undir framtíð-
arskipulagið hlýtur því aðallega
að vera fólginn í undirbúnings-
löggjöf og í tilraunum til að gera
skipulagið ,sem er, sem allra al-
þýðlegast sumpart með lögum,
sumpart með þvi, hvernig skipað
er í embætti. Vér höfum t. d.
flutt frv. um rekstursráð, sem
að vísu voru feld, en hins vegar
vöktu þau upp raddir frá öðrum
en jafnaðarmönnum um það, að
setja bæri nefnd til að undirbúa
þessi lög. Tilgangurinn er sá, að
verkamennirnir í rekstursráð-
unum kynnist stjórn fyrirtækj-
anna, sem hefir afarmikla þýð-
ingu, þegar að þjóðnýtingunni
kemur. Neumann stiftamtmaður,
sem nú er staddur hér, er formað-
ur þeirrar nefndar. Hér má og
nefna lögleiðingu eítirlits með
bönkurn, ábyrgðaríelögum og
(jilutafélögum. Slíkar stofnanir
voru margar hverjar, meðan á
ófriðnum stóð, orðnar að hrein-
ustu spilavítum af Jökustu tegund,
þar sem forstjórarnir voru í alls
konar braski fyrir peninga stofn-
ananna. Þér kannist auðvitað við
Landm.bankamálið. Nú á að lög-
leiða nákvæmt ríkiseftiriit með því,
að reglul. sé lagt fyrir í varasjóði,
og að forstjórarnir hvorki braski
eða reki önnur viðskifti; það á
að koma skipulagi á útlán bank-
anna og reyna að skapa tryggg-
ingu fyrir því, að hægt sé að
ná út innstæðufénu. Með þéssu
lagi mun að lokum fara svo, að
danska þjóðin sér það einn góðan
veðurdag, að búið er að koma
hugmyndum jafnaðarmanna i verk
án þess, að hún hafi orðið vör
við breytinguna, meðan hún var
að gerast." .
„En sjálfsagt hefir stjörnin gert
eitthvað til að jafna lifskjör
fólksins og létta undir sérstaklega
með þeim, sem bágast eiga?“
„Vitaskuld höfum vér mikla að-
gæzlu á slíkum málum. En vér
verðum oft fyrir sárum vonbrigð-
um, af því að vér erum ekki í
meiri hluta. Alment höfum vér
reynt að vinna á móti fjárkrepp-
unni, sumpart með því að styrkja
atvinnulausa, sumpart með því að
koma í gegn framlengingu á at-