Alþýðublaðið - 17.07.1926, Page 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
| ALÞÝÐUBLAÐIÐ [
< komur út á hverjum virkum degi. >
} Afgreiðsla í Alþýðulnisinu við í
j Hverfísgötu 8 opin frá kl. 9 árd. t
) til kl. 7 síðd. í
j Skrifstofa á sama stað opin kl. |
} 91/2— lO’/a árd. og kl. 8 — 9 síðd. t
J Slmar: 988 (afgreiðslan) og 1294 ►
5 (skrifstofan). }
) Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,00 á {
J rnánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15 }
J hver min. eindálka. [
! Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan {
; (i sama húsi, sömu símar). [
Hússar og Þjóðverjar.
------ (Nl.)
II.
Hlutleysis-sáttmálinn.
Vitgrennri maður en utanríkis-
ráðherra Rússa hefði séð sér leik
á borði, er hér var komið sögunni,
enda var Tschitscherin ekki seinn
að grípa tækifærið. Jafnframt Jrví,
að hann markaði andstöðu sínn
gegn Þjóðabandalaginu skýrar en
nokkru sinni fyrr og fór um [raö
harðari orðum og ótvíræðari en
venja er til meðal stjórnmála-
manna, leitaði hann á ný hófanna
um samninga við Þjóðverja. Og
í þetta skifti varð honum vel á-
gengt. Stresemann, sem annars
hefir ekki sýnt neina atburða,-
stjórnkænsku á sínum pólitíska
feili, virtist nú hafa lært eigi all-
lít' ð. Augu hans höfðu opnast
fyrir þeim sannleika, að einmitt
samningar við Rússland myndu
styrkja hann í erjunum við vest-
urveldin. Hann hafði séð, að það
að standa uppi aleinn og vinurn
horfinn var ekki sigurvænlegt,
hvorki fyrir einstakling né þjóð,
og að í því efni var betra að
veifa röngu tré en engu. Myndi
því ráðlegast að taka við hinni
framréttu hendi frá Rússa hálfu.
Svo hófust samni.ngarnir og
gengu bæði fljótt og vel. Voru
þeir leiddir til lykta fyrir apríi-
lok í ár.
Hvað hefir nú sáttmáli þessi
inni að halda? Hann er mjög
stuttur og gagnorður, — að eins
í fjórum greinum. 1 2. og 3. grein
finnast þau ákvæði, er mestu máli
skifta.
1 2. grein er kveðið svo á, að
stjórnir beggja ríkjanna skuld-
bindi sig- til að leysa öll þau
vandamál, er snerta bæði ríkin,
á friðsamlegan hátt. Enn freniur,
komi það fyrir, að annað ríkið
verði fyrir árás úr einhverri átt,
skuldbindur h'tt sig til hlutleýsis,
meðan á deilunni stendur.
3. greinin ákveður, að verði
samtökum beitt gegn öðrum sarnn-
ingsaðilja með það fyrir augum
að hnekkja honum fjárhagslega,
skuldbindur hinn aðilinn sig til
að taka ekki þátt í þeim samtök-
uin.
Samningurinn er bygður á þeim
grundvelli, er lagður var 1922 i
Rapollo: gagnkvæm vinátta óg
hlutleysi rnilli ríkjanna. Þar er
um ekkert annað eða meira en
hlutleysi að ræða, eklfert hern-
aðarbandalag, hvorki til sóknar
né varnar. Ef ráðist er á annan
aðilja, hvort heldur hann er sótt-
ur með vopnum eða fjárhngsleg-
um samfökum er beitt, þá er hin-
um skylt að sitja hjá og hafast
ekki að. Aftur á inóti ef annar-
hvor aðilinn sjálfur heíur ófrið
gegn einhverju ríki, þá er hinn
laus allra mála.
Þannig er hann nú, þéssi sátt-
máli, er svo mikinn úlfaþyt hefir
vakið víðs vegar um heim. Hefir
hann verið talinn stofna friðin-
um í hættu, verið gerður aö
háskalegri árás á Þjóðabandalag-
ið .og þar fram éftir götunum.
Einkum hafa afturhaldsblöðin
frönsku verið æf: Þetta bandalag
á milii Berlínar og Moskva kemur
eins og kjaftshögg á allar þær
þjóðir, er að Þjóðabandalaginu
standa. Verði Þýzkalandi veitt
upptaka, stendur Þjóðabandalagið
algerlega magnlaust gagnvart
Rússlandi, getur ekkert að hafst
nema með samþykki Þýzkalands,
en það búið að binda sig fyrir
fram. Um leið og Þýzkaland
gengur inn í Þjóðabandalagið,
kemur Rússland með, falið að
baki jress, en sjálft grímuklætt
og ábyrgðarlaust.
Svona hefir hljóðið verið í
frönsku blöðunum. Ensk blöð
hafa og að nokkru leyti telcið í
sama strenginn. Er það nú ekki
einkennilegt, að þessi meinlausi
friðar- og hlutleysis-samningur
skuli valda slíku uppþoti? Ein-
hver óheilindi hljóta að búa þar
undir.
Litvinov, einn af fremstu stjórn-
málamönnum ráðstjórnarlýðveld-
annaf mun hafa komið nærri kýl-
inu eitt sinn í vor, er tilrætt varð
um þetta mál. Honuin fórust orð
eitthvað á þessa leið: Þegar spurt
er, hvort samningur þessi sé i
samræmi við hinn svonefnda Lo-
carno-anda, þá er svarið undir því
Komið, hveit markmiá það var, er
Locarno-samþyktin stefndi að. Ef
markmiðið var það eitt, að
tryggja friðinn* þá er alls ekki
um neitt ósamræmi að ræða, og
þá ætti þýzk-rússneski sáttmálinn
að vera öllum gleðiefni. Hafi aft-
ur á móti Locarno-samþyktin
stefnt að því að einangra Rúss-
land og koma ráðstjórninni fyrir
kattarnef, þá stríðir samningur-
inn í fylsta máta á móti andanum
frá Locarno.
En það, sem hér er sagt um Lo-
carno-samþyktina, á alveg eins
við sjálft Þjóðabandalagið, sem
ungað hefir út þessari samþykt.
Ef það er það, sem það þykist
vera, ef hlutverk þess og markmið
er að trygg.ja heimsfriðinn, — þá
verður alt þetta írafár út. af þýzk-
rússneska samningnum lítt skilj-
anlegt. Ölium friðarvinum ætti að
vera það gleðiefni, að työ ríki
geri friðar- Qg sátta-samning sin
á milli. Öðru máli er að gegna, ef
Þjóðabandalagið skyldi ekki vera
annað en klíka sigurvegaranna
og markmið þess á öðru hitinu
að tryggja — ekki heimsfrióinn,
heldur Versalafriðinn, en á hinu
leitinu að tryggja yfirráð auö-
valdsstéttanna í heiminum og
halda jafnaðarhreyfingunni í
skefjum, — þá fer alt að verða
skiljanlegra. Þá er það ekkert
annað en óróleg samvizka auð-
valdsins, sem talar fyrir munn
hinna reiðu blaðamanna. Og þá
myndi Bandalagið fáum harm-
dauði meðal alþýðustétta heims-
ins, þótt svo færi, að það liðaðist
sundur og lognaðist út af, eins
og margt bendir á, að það sé í
þann veginn að gera*
En gleðiefni er það fyrir verka-
lýðinn, að samningar hafa tekist
með Rússum og Þjóðverjum. Það
er engan veginn í þágu verka-
lýðsins, að Rússland verði ein-
angrað og ráðstjórninni hnekt.
Þrátt fyrir skoðanamun og margs
konar hleypidóma og innbyrðis
erjur hafa þó verkamenn um all-
an heim mænt til Rússlands sem
stjörnunnar í austri. Það hefir