Alþýðublaðið - 26.02.1920, Blaðsíða 1

Grelið tit af Alþýðuílokkiium.
1920 Fimtudaginn 26. febrúar 44. tölubl.
- ...
Epzba^gej? ©sasa þá.
Khöfn 24. febr.
E'rá Berlín er símað, að búisfc
sé við að Erzberger segi af sér
bráðlega, þar eð mótstöðumenn
haidi áfram að koma upp
Uíb hann svívirðingum.
tföofsiviRar RíóRir.
Khöfn 24. febr.
Mælt er að rússneska Sovjet-
^tjórnin (Leninsstjórnin) sé að
íeyna að framkalla samkepni með-
ál stórveldanna um rússneska
úiarkaðinn.
Bandamena í hár saman.
Khöfn 24. febr.
Frá París er símað, að við borð
Wggi að skifting þýzku skipanna
komi Bandamönnum í hár saman.
Englendingar og Ameríkumenn
heimta að Frakkar láti af hendi
300 þús. smálestir skipa.
Bolsivíkar taka Murmansk.
Khöfn 24. febr.
Frá Kristjaníu er símað, að
bolsivíkar haíi með snöggu áhlaupi
l;ekið hafnarbæinn Murmansk við
Mvítahaf.
Hamingjan er frelsið, og
^’elsið er — að þora.
Perikles.
Nýr banki?
Stofnendur heimta hiunnindi.
Sveinn Björnsson, Ólafur Proppé
og Sigurður Vigurklerkur flytja
frutnvarp til laga í þinginu, „um
heimild fyrir landsstjórnina til að
veita ýms hlunnindi fyrirhuguðum
nýjum banka í Reykjavík".
Vegna þess, að ekki verður
betur séð af ummælum Mgbls. og
Vísis um frumvarp þetta, en að
þau séu harðánægð með það, er
ekki úr vegi, að það sé athugað
dálítið nánar en þau virðast hafa
gert.
í fyrstu grein frumvarps þessa,
eru meðal annars þessir liðir:
„e. Bankinn er undanpeginn
öllum opinberum gjöldum og
sköttum, hverju najni sem nefn-
ast, þar á meðal til ríkissjóðs og
sveitarsjóðs eða annara stofnana.
f. Bækur bankans, ávísanir,
skuldbindingar, sem útgefast at
bankanum og í nafni hans, svo
og skuidbindingar, sem veita bank-
anum handveðsrétt, hlutabréf bank-
ans og framsöl þeirra, skulu und-
anþegin stimpilgjaldi.“ (Letur-
breyting hér.)
Þegar um nýja peningabúð1) er
að ræða er fyrst að líta á það,
hve mikil nauðsyn sé á, að henni
verði bætt við þær búðir, sem
hér eru fyrir. Hvort ekki væri
heppilegra að auka fjármagn Lands-
bankans með einhverjum ráðum.
Því verður ekki neitað, að eirrs
og nú er komið peníngaverzlun
hér á íandi, verður varla hjá því
kornist, að bæta hana á einhvern
hátt; en það verður varla gert
með því, að taka fé út úr bönk-
unum sem fyrir eru, eins og líka
greinilega kemur í ijós í „Grein-
i) Banki verður hér nefndur svo,
vegna þess, að í raun og veru er
hann ekkert annað en peningabúð,
þar sem peningar og peningaígildi
gengur kauþum og sölum. Höf.
argerð" flutningsmanna. Og allra
sízt Iagast hún á þann hátt, að
einstakir menn geri það að gróða-
fyrirtæki, — en enginn getur ef-
ast um að sú sé tilætlunin með
þessari nýju peningabúð, þegar
litið er á nöfn þeirra sem í fram-
kvæmdarnefndinni eru, svo sem:
Einar Arnórsson prófessor, Eggert
Claesen, Magnús dýralæknir o. fl.
grúðamenn. —
„Greinargerð" nefndarinnar mæl-
ir sjálf á móti því, að þessari
nýju peningabúð séu veitt, að
minsta kosti, þau hlunnindi sem
hér að ofan eru sett: allskonar
skattfrelsi. Ekki þarf annað en
að setja hér orðrétt þetta brot úr
„Greinargerðinni":
„En þegar þess er gætt, að ts-
landsbanki hefir nú þessi hlunn-
indí, enda þótt hann sé einstakra
manna eign, og Landsbankinn,
þá virðist engu vera fórnað, þótt
þessi hlunnindi séu veitt, því að
þótt þessir bankar réðu gfir þvi
fjármagni, sem hinn fyrirhugaði
ngji banki fœr til umráða, þá
mundu þeir hvorki gjalda aj þvi
skatta né stimpilgjald. Og auð-
vitað mundi nýjum banka verða
iorvelt, ef eigi ómögulegt, að starfa
við hiiðina á hinum bönkunum,
sem, auk seðlaútgáfuréttarins, njóta
fulls skattfrelsis, ef hann fengi
eigi þessi hlunnindi." (Leturbreyt-
ingar hér),
Séu þessi ummæli athuguð, þá
sézt fljótt, að ætlast er til, að
þíngmenn Iáti þessari nýju pen-
ingabúð í té umrædd hlunnindi,
vegna þess, að eins og nú standa
sakir sé laadinu það útlátalaust
og að það tapi engu í, þótt þriðja
peningabúðin sé opnuð hér í bæ
með sömu hlunnindum og hinar,
sem fyrir eru.
En tökum eftir því, að ekkert
er eðlilegra, en að stofnun ifkisins,
Landsbankma, hafi þessi hlunn-
indi einn. Því það væri að taka
úr öSrum vasanum og stinga f
hinn, að íáta hann greiða skatta.
Það er því gersamlega út í blá-