Alþýðublaðið - 07.10.1926, Blaðsíða 2

2
ALÞ\’ÐUBLAÐIÐ
í&LIsYSIIJBLA-SIIH ]
| kemur út á hverjum virkum degi. <
I Afgreiðsla i Alþýðuhúsinu við <
| Hverhsgötu 8 opin írá kl. 9 árd. j
j til kl. 7 síðd. J
J Skrifstofa á sarna stað opin kl. t
J 9! 10! o árd. og kl. 8—9 síðd. <
| Simar: 988 (afgreiðslan) og 1294 <
j (skrifstofan). <
r Verðlag: ÁskriftarverO kr. 1,00 á J
] mánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15 <
t hver mm. eindálka. J
Prentsmiðja: Aiþýöuprentsmiðjan <
(í sama húsi, sömu símar). J
¥liniiitfniinn<.
Eitt af því, sem getur verið
verkafólki Uiugunarefni á at-
vinnuleysistímum, er vinnutíminn.
Svo framariega sem hver maður
afkastar því meira, sent hann
vinnur lengur, þá er auðsætt, að
vinnan, sem er takmörkuð, skift-
ist milli því færri manna, sem
vinnutíminn er lengri. Langur
vinnutími er því eitt af því, sem
styður að atvinnuleysi.
Vinnutími er í flestum alvinnu-
greinum hér á Jandi 10—12 stund-
ir og alt upp í 18 stundir á sólar-
hring. 1 eitthvað tveimur iðnaðar-
greinum, hjá prenturum og bók-
bindurum, er hann 8 stundir. Það
er nú orðið algengasti vinnutími
í öðrum löndum, og hefir það
aðallega áunnist 'fyrir baráttu
verkaiýðsfélaganna fyrir bættum
kjörum verkalýðsins. i ‘ ýmsum
gréinum er hann styttri, á laugar-
dögum að eins unninn hálfur dag-
urinn, og nú er komin fregn um,
að Ford bifreiðakóngur hafi á-
kveðið að láta að eins vinna
fimm (7—8 stunda) daga í verk-
smiðjum sínunr og telji það arð-
vænlegast.
Það fylgir framförum í verk-
legunr efnum, notkun vinnuvéla
og bættum vinnuaðferðum, að
framleiðsla á hverri vinnustund
verður æ meiri. Það fækkar enn
þeim verkamönnum, sem þarf til
að fullnægja framleiðsluþörf
fólksins, sem er takmörkuð af lít-
illi kaupgetu alls þorra rnanna
sakir lágs kaupgjalds og atvinnu-
skorts. Svo nijög kveður að þess-
ari breytingu sakir verklegra
framfara, að skýrslur sýria, að
samtímis því, sem framleiðsla í
iandbúnaði í Ameríku hefir auk-
ist um 22o/0, hefir verkafólki, sem
að framleiðslunni vann, fækkað
um 9%, af því að vinnutíminn
hefir ekki verið styttur í samræmi
við aukning framleiðslunnar á
hvern vinnutíma. Fólkið, sem út
undan verður, bætist í atvinnu-
lausra-hóiiinn, því að líkt er á-
statt í öörum atvinnugreinum.
Vinnutíminn er þanníg aivar-
legt umhugsunarefni, þegar fram-
farir í verklegum efnum eru aó
gerast, og þær eru nú á tím-
um alt af að gerast, einnig hér
á landi, og þær eiga að gerast,
en þær eiga líka að verða tii
þess að létta vinnunni af fóik-
inu. Það er hin heilbrigða hugsun
undir öllum verklegum framför-
um.
Það er mikið talað um „frelsj"
hér á landi, en — sennilega af
skiijanlegum ástæðum —rninna
hirt um aö skýra fyrir fólki, hvað
frelsi er. Úti urn löncl hefir hvar-
vetna rutt sér til rúrns sú skýring
á frelsi, sem G. Bernard Shaw
gaf einu sinni, er hann var spurð-
ur, hvað frelsi væri: „Frelsi er
tómstundir". Þarna er það. Frelsi
er tómstundir. Þræiar eiga sér
engar tómstundir. Þeir fá að eins
vinnuhlé til að hvíla sig til þess
að vera ekki ónýtir til vinnu.
Frjálst fólk getur ekki iátið sér
nægja það hlutskifti. Það þarf
auk hvíldartímanna tómstundir til
að njóta lífsins, njóta fegurðar
og yndis af náttúru, listum og
sarnneyti við aðra menn. Það
þarf tómstundir til þess að átta
sig á aðstöðu sinni í samfélaginu
við aðra menn og ráða ráðum
sínum til að sjá sér farboróa í
lífinu. Það þarf tómstundir til að
taka þátt í stjórn og starfsemi
þjóðfélagsins, sem það heyrir til,
og til aö gæta þess, að réttur
þess sé ekki fyrir' borð borinn
af þeirn, sem hafa tömstundir.
Frelsi er lífsskilyrði. Það er;
Tómstundir eru lífsskilyrði. Það
er ekkert líf aö vera bundinn í
þrældómi frá íæðingu til grafar.
Auk þess er það til skammar.
Þess gerist ekki þörf. Það er ekk-
ert vit í því, eins og góður rit-
höfundur hefir sagt, að villimað-
ur þurfi ekki að vinna fyrir sér
iengur en svo sem tvær stundir
á dag, en maöur af mentaþjóö,
sem hefir yfir að ráða hundrað-
falt betri tæki til að fullnægja
lífsþörfunum, skuii vera látinn
þurfa margfaít lengri tíma til
þess. Það getur ,ekki stafað af
öóru gn ólagi.
Það ólag þarf að laga. Verka-
lýðurinn þarf að taka vinnutímá-
málið til umræðu og úrlausnar
í félögum sínum og krefjast þess,
að vinnutimi sé ekki til jafnaðar
hafður lengri en í mentalöndum.
Það má ekki þola, að þjóð' í
„frjálsu landi" sé ófrjáls, -en það
er hún, ef verkafólkið heíir litl-
ar eða ekki aðrar tómstundir en
þær, sem skapast af atvinnuleysi,
enda eru það engar tómstundir,
því að þær eru fullar af áhyggj-
um og búksorg.
Krafa þjóðar í „frjálsu landi“
verður að vera sú, að hún fái
að vera frjáls .starfspjód, en það
getur hún ekki verið, ef almenn-
ur vinnutími er iengri en hjá
mentaþjööum. íslenzik aiþýða
verður því að leggja áherzlu á
að ná því marki, sem alþýða
annara landa hefir náð í frelsis-
málum sínum, en það er
átta stunda uinnudagur.
Usis ffiaffisBsa ©g| vegiun.
Næturlæknir
er í nótt Ölafur Gunnarsson,
Laugavegi 16, sírni 272.
Bæjarstjórnarfundur
er í dag. Á dagskrá eru 15 mál,
þar á meðal skýrsla „atvinnuleys-
isnefndarinnar", erindi viðvíkjandi
tillögum Jóns Öfeigssonar kennara
um framhaldsskóla í Reykjavík og
krafa frá skólanefndinni um, að
bæjarstjórnin geri nú þegar ráðstaf-
anir til að losa barnaskólann við
þann voða, sem stafar af nágrenni
lians við Litla-Klepp, og ósk frá
henni um, að borgarstjórinn geri
ráðstafanir til, að sjúklingarnir, sem
þar eru, verði fluttir þaðan sem
alira fyrst.
Óskólaskyld börn,
sem sótt hefir vejið um kenslu
fyrir i barnasjkólanmn hér að þessu
sinni, eru 492, samkvæmt skýrslu
skólastjórans frá 24. f. m. Hefir
skólanefndin samþykt að veita þeim
skólavist. Þar af fá 296 ókeypis
kenslu, /samkvæmt því, sem um tief-
ir verið sótt og fátækranefndin sam-
þykt.
Togari tekinn.
„Þór“ tók þýzkan togara í Garð-
Sjónum í gærmorgun og flutti hing-
að. Er málið í rannsókn. Togarinm
hafði lítinn afia.