Alþýðublaðið - 14.10.1926, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
j Á L1» ÝBIJB L AIIIB [
í kérnur út á hverjum virfcuni degi. I
i ■ ====== ===== [
í Afgreiðslá i Aibýðuhúsiriu við t
j Hverfisgötu 8 opin frá k!.9árd. >
í til kl. 7 síðd'. í
J Skrifsíofa á sama stað opin ki. ►
< 91 2—10’/-2 árd. og k'i. 8 — 9 siöd. f
í Simar: 988 (afgreiöslan) og 1294 ►
í (skrifstofan). í
Verðíag: Áskriftarverð kr. 1,00 á f
1 mánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15 l
J hver mm. eindálka. [
i Prentsmiðja: Aiþýðuprentsmiðjan í
| (í sama húsi, sömu sírnar). ;
Mesía menningarmálið.
Efling alpýðusamtakanna.
Ef gætt er vel að, í hverju
skilur mest á milli menningar-
auðugra og menningarsnauðra
þjóba nú á tímum, kemur í ljós,
að pað er ekki, þótt ýmsir haldi
svo, munui' á sogulegum rnenj-
um né á því, hversu yfirráða-
stéttin sé auðug og aðgreind frá
undirokuðu stéttinni, heldur hitt,
ab hjá menningarauðugum þjóð-
um eru alþýðusamtök, uerkalýds-
samtök, á miklu hærra stigi en
hjá hinum. Nú á íímum eru al-
þýðusamtök menningarskiSyrði.
Pau eru sá kraítur, sem lyftir
þjóðunum meira en nokkuð annað
andlega og efnalega.
Petía er auöskilið. Eins og nú
er lögum háttað, er enginn einn
maður þess megnugur að koma
nokkru verulegu til leiðar án til-
styrks annara, jafnvel ekki, þótt
hann hafi yfir talsverðum aubi
að ráða, sem þó er nú ahnent
talinn „afl þeirra hluía, sem gera
skal.“ Meira að segja auðmenn-
irair og auðfélögin sjá sér voða
búinn og niðurdrep án samtaka.
Má þá nærri geja, hvernig þeir
eru staddir, sem ekkert hafa ann-
að sér til styrktar i lífsbaráttunni
en eigin líkamsþrótt. Bót þeirra er
sú ein, að til er máttlir samtak-
anna, og ef harrs er neytt til
hins ítrasta, er hann öflugasta
stig mannlegs máttar. Samtökum
bundin heild tiltölulega fárra ein-
staklinga er margfalí máttugri en
þúsund einstaklingar hver út af
fyrir sig. Það eru dýrmæt menn-
ingársannindi, sem skáldið (E.
Bén.) segir:
„Svo magnast einn strengur við
seinasta þáttinn,
að tækt verður þúsund þáttanna
tak.“
Þab er þess vegna inikill vóði,
sem yfir þgirn vofir, sem annað-
hvort fyrir eigið hirðuleysi eða
vanþekkingu eða utanaðkomandi
blekkingar lendír ufan við þau
verklýðssamtök, sem hann heyrir
ti). Slíkur maður verður sem „reyr,
af vindi skekinn". Alls staðar og
ávalt verður hann að lúta í lægra
hakli. Þess vegna má enginn
verkámaður, sem ekki vill fyrir-
íara sér í þjóðfélagslegu tilliti,
Ieggjast undir höfuð að ganga í
aiþýðusamtök, það verkalýðsfélag,
sem honum stendur næst eftir at-
vinnu hans.
Enn er því miður svo ástatí hér
á landi, að margt fólk stendur ut-
an alþýðusamtakanna, og það er
að eins því.sjálfu verst. Af því
leiðir, að það eru aðrir, sem hafa
andstæða hagsmuni, sem ráða öilu
um hag þeirra, kaupi, vinnutírna,
atvinnutækifærum o. s. frv. Öllu
þessu eiga verkamenn sjálfir að
ráða. I verklýðsfélögum má rann-
saka þessi atriÖi og ákveða um
þau, og ef ekki er kostur manna
útan félaganna, verða andstæð-
ingar verkamanna, atvinnurekend-
ur, að beygja sig, og þeir hafa
gott af þvi. Þar sem öflug verk-
lýðsfélög eru, sem komið hafa
fram háu kaupi og stuttum vinnu-
ííma, hafa verklegar framfarir
orðið mestar, því að atvinnurek-
endur hafa neyðst til að bæta
vinnuskipulagiö til að auka ágóða
sinn, þegar ekki hefir Iengur ver-
ið unt að taka hann af því, sem
verkamönnunum bar að réttu lagi,
verðmætunum, sem þeir hafa
skapað méð vinnu sinni. Á slíkum
spora ó atvinnurekendur er /ik
þörf hér á landi. Einnig frá þessu
sjónarmiði er þjóðinni þörf á öfl-
ugum alþýðusamtökum sér til
menningarauka.
Efling alþýðusamtakanna er
mesta menningarmá! þjóðarinnar
nú á tímum. Án hánnar er öll
viðleitni tii aukinnar menningar
og sjálfstæðis fálm út í loftið.
Pað er sjálfstæðismál þjóðarinn-
ar í insta eðli sinu nú á tímum.
Með sundraðri alþýðu og mátt-
vana af samtakaleysi getur hver
ribbaldinn ráðið niðurlögum þjóð-
arinnar, hvað staffírugir sem
burgeisar hennar kunna að vera.
Þess vegna eiga állir menn að
neyía fyrsta tækifærisins, sem
býðst ti! þess að ganga í verk-
lýðsféiag. Eitt tækifærið er í
kvöld á „Dagsbrúnar“-íundi. Neyt-
ið þess sjálfra vkkar vegna, þjób-
ar ykkar vegna, menningar ykkar
og lífskjara vegna, verkamenn,
sem enn standið utan . samíak-
anna! Það er bezta og mesta
verkið, sem þið gelið unnið í dag.
AlðýðitflokfesfuBdnilBB
í gærltveMi.
íhaldið á undanhaldi.
Alþýðuflokksfundurinn í gær-
kveldi var afarfjölmennur. Þar
töluðu frambjóðendur á landkjörs-
listunum og kjörlistunum hér í
bænum aðrir en Jónas Kristjáns-
son, sern er fyrir norðan, og
Þórður á Kleppi, sem var veikur.
Auk frambjóðendanna töluðu Jón
Baldvinsson, Jón Þorláksson, Jón-
as Jónsson, Sigmður Jónasson og
Haraldur Guðmundsson o. fl. 1-
haidið var á undanhaldi Jón Öl-
afsson taldi sig „nánast íhalds-
mann“, en lézt fylla flokk þeiira
sakir ,frjálslyndis" þeirra(l). Jón
Þorláksson varð uppvís að því að
fara rangt með tölur til vmrnar
áfnámi tóbakseinkasölunnar, og
skakkaði milljónarfjórðungi. Jón
frá Yzta-Felli upplýsíi, að.J- ÞorL
sagði og rangt frá, er hann kvað
Tryggva Þórhallsson hafa afneit-
að í Döium vestur bandalagi við
Alþýðuflokkinn; hann hefði að
eins neitað skoðanaafslætti af
hálfu flokkanna hvors gagnvart
öðrum. Jón frá Yzta-Felli kvað
Jónas Kristjánsson hafa neitað að
koma suður vegna þess, að hann
jþyrfti hð! \ ^eia nyrðra til að
merkja kjöt. Um gengismálið var
nokkuð rætt, og játaði J. ÞorL,
að nú væri svo komið (vegna ó-
stjórnar ihaldsins), að í nánustu
framtíjð yrði ekki annað gert en
verja krónuna falli. Um afstöðu
sína til þess máls lýsti Jón frá
Yzta-Felli yfir því, að hann vildi
láta gera öflugar ráðstafanir til
vamar því, að krónan félli. Margt
fleira bar á góma, og verður nán-
ara vikið að því í næstu blöðum.
Spanskflugan
verður leikin i .kvöld.