Alþýðublaðið - 15.10.1926, Blaðsíða 2

2
; ALPÝBÍipiiJiBIB [
; kemur út á hvérjum virkum degi. »
3 ..—-—— : - -----►
} Aígresðsia í Alþýðuhiísinu við í
; Hverfisgötu 8 opin frá ki.. 9 ðra. ►
3 iil kl. 7 síðd. I
* Skrifstofe á áama stað opin ki. ►
3 9Vj—10r,2 árd. og kl. 8 — 9 síðd. {
3 Sirfiar: 988 (afgreiðslan) og 1294 ►
1 (skrifstoían). >
j Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,00 á »
3 mánuði. Augiýsingaverð i:r. 0,15 i
; hver mrn. eindálka. »
< Preatsmiðja: AJþýðuprentsmiðjan [
; (i sama húsi, sömu símar). j;
„Mcbl." hefir undan farið þrá-
stagast á géngismálinu, en eins
og vant er af fjarska-litlum skiln-
ingi. Pað hefir látið eins og þvi
máíi væri bezt borgið hjá íhalds-
flokknum og landsstjórn hans, en
raun ber þó öðru vitni.
Gengismálið horflr í stuítu máli
svo við: Atvinnurekstrarburgeisar
íandsins höfðu bakað þjóðinni
Sággengi rneð éstjörn sinni og
gjaldeyTisútflutningi að því, er
iiklegt er. ÖIl aiþýða beið voða-
tjón við þetía og eins innfiutn-
ingskaupmenn. Þegar góðærið
1924—25 var komið, krafðist AI-
þýðubiaðiö þess af háifu Aiþýðu-
flokksins, að krónan hækkaði aft-
ur á eðliiegan hátt. Þótt burgeis-
ar, stjórn þeirra pg bankar
spyrntu af aiefli á m.óti, varð
ekki varnað þess, að krónan
hækkaði nokkuð. Þávarö íhalds-
flokkurinn í vandræðum. Hags-
munir stórúígerðarmanna og út-
flytjenda af lággengi rákust á
bagsmuni innfiutningskaupmanna,
er léð höfðu flokknum fvlgi sitt.
Til þess að varna því, að kaup-
menn spryngju ut úr íhalds-
flokknum og gengju tii liðs við
Áiþýðuflokkinn, tóku íhaldsmenn
það ráð að hengja sig í gengis-
málinu aftan í Alþýðuflokkinn og
látast vera með gengishækkun.
Þetta voru þó ekki nema láta-
iæti. Á Alþýðuflokksfundinunr í
fyrra kvöld reyndi Jón Þorláks-
son að „slá sér upp‘‘ á gengismál-
inu og þakka íhaldsflokknum þá
gengishækkun, sem orðið hefði.
Frambjóðandi Aiþýðufiokksins,
Héðinn Vaidimarsson, benti hon-
um þá á það, að ef Jön Þorláks-
son hefði ekki verið orðinn fjár-
ALÞVÐUBLAÐIÐ
máiaráðnerra, þegar góðærið
kom, þá héfði krónan hækkað
sakir þess upp í guilgengi, en
Jón Þoriáksson hefði með 4 rnillj-
óna króna seðlaflóði sínu haustið
1924 felt krónuna og þannig
hindrað, að krónan hækkaði eins
og ella hefði orðið.
Þetta var þó ekki eina hindr-
un íhaldsins við hækkun krónunn-
ar. I deiiu Eggerts Claessens 4s-
Jandsbankastjóra v:ið íörmann
gengisnefndarinnar hér í blaðinu
í fyrra kom í ijós, að samþykt
hafði verið, að halda krónunni
niðri í fyrra sumár, en það mis-
tókst, eins og kunnugt er.
Þannig hefir Ihaldið verið í
gengismálinu í verkum sínum, og
þegar það gat ekki þrátt fyrir
þessa viðleitni sína þvert ofan í
orð sín hindrað hækkun krónunn-
ar, þá héfir kjarninn í íhalds-
flokknum, stórútgerðarmennirnir,
nú síðast stöðvað aðra aðalfram-
ieiðslu þjóðarinnar, fiskveiðarnar,
að mestu. Fyrir það bragð er nú
svo komið, að íhaldsstjórnin get-
ur nú sagt við kaupmennina og
alla þá, sem hag hefðu af hækk-
un krónunnar, að nú og í nán-
ustu framtíð verði ekki annað
gert í gengismálinu en að reyna
að hindra fali krónunnar. Stór-
útgerðarmennirnir hafa með eign-
arrábum gnum á framlejðsiutækj-
unum, auðvaldi sínu, komið fram
„stýfingu" í verki um sinn að
minsta kosti — í skjóii Jóns Þor-
iákssonar, sem að vísu er gamal!
lággengispostuii/en um hríð hefir
þózt vera með guilgengi í því
skyni að blekkja innfiutnings-
kaupmennina tii fylgis A’ið Ihalds-
flokkinn.
Á Alþýðuflokksfundinum í Báru-
búð í fyrra kvölcl sagði Jón Þor-
láksson til þess að sýna hagnað
ríkissjóðs af afnámi tóbakseinka-
sölunnar, að 1. júlí í ár hefði rík-
issjóður verið búinn að fá greidd-
ar tolltekjur af innfluttu tóbaki
frá áramótum kr. 775 000,00 eða
50 þús. kr. meira en þingið hefði
áætlað tolltekjumar og hagnað-
inn af einkasölunni alt árið.
Þessi tolltekjuupphæð (til L
iúlí) er röng/Það er sannanlegt,
að toilur greiddur í ríkissjóð 'fyr-
ir í. júlí þ. á. getur eigi nuoiiÖ
rneiru en í mesta lagi 500—550
þús. krónum, og er því rangiega
farið með þessar tölur af forsæt-
isráðhérra, svo að skakkar'h. u. b.
milliónarf jórðungi. Þessu til skýr-
ingar skal þess getið, að árið
1925, sem var veitiár, námu tekj-
urnar um 650 þús. krónum ait
árið. Hækkunin á tóbakstollinum
1. jan. 1926 nemur að meðaítali
h. u. b. 33o/o, og ætti allur tóbaks-
íojfcurinn 1926 því eigi að verða
meiri en um 800—90b þús. krónurt
ef innflutningur tóbaks verður lík-
ur bæði árin, en sízt mun ásíæða
að ætla, að hann verði meiri í
þessu kreppuári en í veltiárinu
1925.
Það kynni að geta átt sér staðT
að 1. júlí þ. á. hefði greiddur
tollur og ógreiddur tollur a/ tó-
baki í tollgeymslu samaniagí
numið alt að þeirri tölu, er for-
sætisráðherrann nefndi, þótí það
sé: ótrúiegt.
Við þetta má bæta, að lítið
kemur það máiinu við, hvort tekj-
urnar af tóbakseinkasölunni og
tollinum voru áætlaðar 725 000 fyr-
ir árið 1926. Þær urðu um hálft
tólfta hundrad púsunda 1925 og
hefbu fráleitt orðið miklu minni
í ár, en tollurinn þó þriðjungi
lægri.
Menn haía oft átt því að venj-
ast, að Jón Þorláksson færi ekkSi
með sem áreiðaniegastar tölur, en
að fjármáia- og forsætis-ráðherra
hermi rangt frá fjárhagstölum rík-
issjóðs á opinbérum fundum —
því hafa þó víst fæstir búist viði.
|}'m ðaginii 09 weq'imw,
. Næturlæknir
þr í nólt Níels P. Dungal, Thor--
valdSensstræti 4, sími 1580.
95 ára
er á rnorgun húsfrú , Hallbera
Svéinsdóttir, Frakkastíg 15; er hún,
sern vonlegt er, orðin farin að lík-
amskröftum, en hefir þó enn nokkra
sjón og heyrn. Aftur á móti hefir
hún ótrúlega rnikla sálarkrafta, er
greinagóð á gamla tímgnn, fylgist
með þeim, sem yfir stendur, og get-
ur enn sem fyrr glaðst með glöðum.
Gamauleik,
„Erfðaskrá Binu frænku“, sýnir
„Hringurinn“ í kvöld kl. 8 í Iðnó
i