Alþýðublaðið - 04.03.1920, Page 1

1920
Gangur málsins.
Frumvarp það um fjölgun þing-
JDanna í Reykjavík, sem lagfc var
íyrir Alþingi, varð við 2. umræðu
fyrir þeirri breytingu, eins og kunn-
Hgt er, að þingmannatalan var
íaerð úr 6 niður í 4. Aðeins 5
bingmenn greiddu frumvarpinu
óbreyttu atkvæði upp úr neðri
ðeild. Þótti mörgum sem þing-
öienn bæjarins hefðu lítt haft sig
í frammi við umræðurnar, þó þeir
að sjálfsögðu mæltu með því.
Sinkum var annar þingmaður
oæjarins, Jakob Möller, linur í
sókninni, og héldu sumir að það
’íaeri vegna þess, að frumvarpið
var komið frá stjórninni.
Þegar hér var komið málinu,
befði auðvitað verið eðlilegast, að
bingmennirnir sjálfir hefðu boðið
til borgarafundar, en einhverra
. bluta Yegna kom aldrei til þess.
i’egar auðséð varð um undirtektir
bingsins, hélt fulltrúaráð verka-
^ðsfélaganna fund, jafnskjótt og
samkomubanninu var létt af. Var
!>ar rætt um borgarafund, og voru
öienn í fyrstu vantrúaðir á það,
ð'ð nokkurt gagn yrði að honum.
Sa þegar menn athuguðu nánar
ölla málavexti, urðu menn á eitt
8áttir um það, að slíkur fundur
blyti að hafa áhrif, að minsta
kosti á þingmenn kjördæmisins.
Var nú einum af Alþýðuflokks-
baönnum falið að leita samkomu-
iags um borgarafund við Sjálf-
stjórn, og var það auðfengið, eins
°g hlaut að vera, þar sem þing-
öiannafjölgunin snerti alla bjós-
eödur bæjarins.
Fundurinn var haldinn, og boð-
^ á hann öllum þingmönnunum.
svo óheppilega — eða heppi-
!ega, fjoir þingmenn — tókst til,
einmitt sama kvöldið var þeim
boðið í leikhúsið. Og auð-
vitað möttu þeir það meira, en
Fimtudaginn 4. marz
að hlusta á mál reykvískra borg-
ara. Meira að segja fyrri þing-
maður Reykvíkinga, Sveinn Björns-
son, hundsaði fundinn. Síðari þing-
maðurinn, Jakob Möiler, kom á
fundinn, til þess að gera afsökun
sína á því, hve linlega þeir sam-
þingmennirnir, hann og Sveinn,
hefðu barist fyrir þessu máli á
þingi. Fanst mörgum það fremur
ósvífið, er hann talaði með vindil
uppi í sér. Kvað hann aðallega
vera þá orsök til linku þeirra, að
þeim hefði fundist orð þau, er þeir
mæltu með fjölguninni, sem ótöl-
uð, þar sem frumvarpið hefði
mætt svo mikilli mótspyrnu!
Hefðu þeir þvi ekki séð sér fært
að hafa nein áhrif á þingmenn,
er þeir hefðu iíka fundið upp sér-
staka tegund réttlætisins, er nefnd-
ist „hæfilegt réttlæti“! Veigamikl-
ar ástæður til þess að gefast upp,
eða er ekki svo?
Þegar sjáanlegt var, að fundur-
inn gæti sjálfur ekki náð tali af
þingmönnum, bar Ólafur Friðriks-
son upp tillögu, eða orðsendingu,
sem báðir flokkar í bænum höfðu
bomið sér saman um, og er mönn-
um kunnugt um innihald hennar,
og svo hitt, að nefnd var kosin
til þess að ná tali af þingmönn-
um. Þess skal getið, að á fund-
inum töluðu aðeins menn úr Al-
þýðuflobknum, nema J. Möller.
Nefndin, sem kosin var, hitti
stjórnarskrárnefndina í efri deild
að máli snemma morguns daginn
eftir, og fékk hana til þess að
færa þingmannatöluna upp um
einn. Gekk frumvarpið svo í gegn-
um efri deild með þessari breyt-
ingu og var samþykt til neðri
deildar affcur. Meðan málið var í
efri deild, starfaði sendinefndin
ósleitilega að því, að færa þing-
mönnum heim sanninn um rétt-
mæti þess, að Reykvíkingar ættu
í raun og veru skýlausan rétt á
6 þingmönnum, jafnvei þó kjós-
endur gætu í versta falli gengið
að því, að þeir yrðu aðeins 5.
Starf nefndarinnar lýsti sér bezfc í
50. tölubl.
Auglýsingar.
Auglýsingum í blaðið er fyrst
um sinn veitt móttaka hjá Ouð-
geir Jónssyni bókbindara, Lauga-
vegi 17 (bakhús). Sími 286 og á
afgreiðslunni á Laugavegi 18 b.
Auglýsingaverð í blaðinu kr,
1,50 cm. dálksbr.
því, að þegar málið kom aftur
fyrir í neðri deild, voru 13 þing-
menn því fylgjandi í raun og veru,
en ekki 5, eins og virtist við fyrri
meðferð málsins. Sýnir þetta hve
yfirvegun getur og hlýtur ætíð að
vera gagnleg þeim málum, sem
réttmæt eru. Fyrir einhvern mis-
skilning, að því er virtist, greiddi
einn þeirra þingmanna, sem lýst.
hafði sig fylgjandi frumvarpinu,
eins og það kom frá efri deild,
ekki atkvæði um þá breytingu, að
þingmenn Reykjavíkur skyldu vera
aðeins 4. Varð þetta til þess, að
breytingin varð samþykt með 13
atkv. gegn 12; hefði annars fallið
með jöfnum atkvæðum og frum-
varpið þá líklega verið samþykt
óbreytt, eins og það kom frá efrl
deild. Nú kom málið aftur fyrir
efri deild, en eins og menn vita,
fór þar svo að lokum, að tveggja
þingmanna fjölgunin var samþykt.
Hefði deildin gert breytingu aftur,
hefði málið komið fyrir sameinað
þing og frumvarpið líklega fallið
þar, því */* atkvæða þurfti til að
samþykkja það.
Það, sem aðallega einkennir
þetta mál, er það, hve þingmönn-
um kjördæmisins virtist í fyrstu
liggja það i léttu rúmi, einkum
Jakob Möller (því Sveinn Björns-
son hélt tvær góðar ræður, þegar
það kom í annað sinn til neðri
deildar), hvort málið næði fram
að ganga eða eigi. í öðru lagi er
sýnilegt, að með skynsamlegum
rökum var hægt að sannfæra hina
sanngjarnari þingmenn um Það,
hve fjarri það var öllu réfctlæti,
að láta Reykjavík aðeins fá tv®
þingmenn í viðbót. Það er því ó-