Alþýðublaðið - 13.11.1926, Side 2

2
ALÞYÐUBLAÐIÐ
UiUÝÐUBLAÐIÐ :
I ienmr út h hverjmn virkum degi. •
) Afgreiðsla í Alpýðuitúsinu við :
| Hverfisgötu 8 opin frá kl. 9 árd. •
' lil kl. 7 síðd.
J Skriístofa á sama staö opin kl.
9l/a—lO'/a árd. og kl. 8-9 siðd.
j Shnar: 988 (afgreiðslan) og 1294 í
! (skrifstofan). • í
j Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,00 á >
í ntánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15 !
; hver nnn. eindálka [
Prentsmiðja: AlpýOuprentsnnðjan í
(i sama húsi, sömu símar).
Skipun
skólanefndaformanna.
Fyrir nokkrutn árum starfaði
milliþjnganefnd í mentamálum. í
henni voru Sigurður prófessor Sí-
vertsen og dr. Guðmundur Finn-
bogason. M. a. undirbjó hún
breytingu þá á barnafræðslulög-
unum, er loks var gerð á síðasta
alþingi eftir margra ára þing-
þvarg. Var þó ýmsu breytt frá
tillögum hennar og sumu til hins
verra.
Ein af tillögum nefndarinnar,
sem ýmsir skólamenn gerðu sér
vonir um að komið gæti að
gagni, ef sæmilega væri á hald-
ið, var sú, að fræðslumálastjórn-
in skipi formann skólanefndanna.
Var svo til ætlast, að fræðsiu-
málastjórinn réði mestu um val
þeirra og að hann myndi vanda
það, svþ sem framast væru föng
á. Nefndin lagði einnig til, að
formönnum skólanefnda yrði
greidd dálítil þóknun fyrir starf
sitt, 2 kr. á ári fyrir hvert barn
skólahéraðsins 8 -14 ára að aldri,
þó aldrei meira en 500 kr. Skyldi
helmingur greiddur úr ríkissjóði,
en annar helmingur úr sveitar-
eða bæjar-sjóði. Skyldi það .gert
til þess, að fátækir, áhugasamir
ménn gætu fremur varið tíma í
stariið, ef það væri ekki alveg
borgunarlaust. Pessi tillaga vár
þó fljótlega sniðin úr frumvarp-
inu þegar kom til kasta stjórnar-
innar. Hitt er nú orðið að lögum,
að fræðslumálastjórnin skipi
skólanefndaformenn til þriggja
ára í senn.
í áliti mentamálanefndar neðri
tíeildar á síðasta alþingi segir svo
þar um: „Er það án efa heppi-
lega ráðið, að fræðslumálastjórn-
%
in eigi fulltrúa í skólanefndun-
um. Oft hefir verið kvartað um,
og ekki að ástæðulausu, að skóia-
nefndarmenn væru meir valdir af
sparnaðarástæðum en af fræðslu-
málaáhuga. Hamlar þetta fyrir-
komulag móti því, þar sem slíkt
er að óttast, enda tryggir það
tetur en áður náið samband milli
skólanefnda og fræðslumálastjórn-
ar, en á því er mikil nauðsyn."
Þeir, ér svo rituðu á þinginu,
voru: Magnús Jónsson dósent, Ás-
geir Ásgeirsson, nú verandi
fræðslumálastjóri (sem var ritari
nefndarinnar), Sigurjón Jónsson,
Þórarinn Jónsson og Bernharð
Stefánsson.
Nú hefði mátt ætla, að skóla-
nefndarformennirnir yrðu valdir
eftir fræðslumálaáhuga og alt.
kapp lagt á að velja færustu
mennina á hverjum stað, svo að
ummæli mentamálanefndar neðri
deildar yrðu ekki látin sér til
skammar verða.
En hvað er svo orðið uppi á
teningnum?
1 „Lögbirtingablaðinu“ í Síðustu
viku auglýsir mentamálastjörnin
vglið. Og þá kemur í ljós, aÖ
nærri undantekningarlaust éru
þeir, er síðast voru formenn
skólanefnda eða fræðslunefnda,
skipaðir til að vera það áfram í
næstu þrjú ár, án tillits til jiess,
hvort völ er á hæfari mönnum
eða ekki á hverjum stað um sig.
Auðvitað hefði allvíða ekki orðið
breytt um til batnaðar; en þeir
nefndarmenn, sem mentamála-
nefnd neðri deildar segir, að meir
hafi verið valdir af öðru en
fræðslumálaáhuga, — því að auð-
vitað eiga þau umniæli jafnt við
formennina sem aðra nefndar-
menn , þeir eru án greiningar
yfirleytt skipaðir í starfið á ný,
til þess að líkindum að spara
mentamálastjörninni ómak við
nánari athugun á því, hverjir
myndu vera líklegastir til að léysa
starfiö svo af hendi, að góð
barnafræðsla sé bezt tryggð með
vali þeirra.
Sneyðist nú um uppeldisfróða
menn og skólafrömuði hér í
Reykjavík, ef Knútur Zimsen er
þeirra fremstur. Skyldi það vera
dugnaður hans við að koma bygg-
ingu barnaskólans nýja í verk,
sem mentamálastjórnin hefir haft
í huga, þegar hún tók hann fram
yfir alla uppeldisfróða skólamenn
í borginni og fól honum umboð
sitt í skólanefndinni ? Það væri
fróðlegt að heyra. Val K. Z. er þó
ekki eins dæmi. Til eru þau nöfn
önnur í skólanefndarformanna-
skránni, sem sízt eru áiitlegri
fyrir þeirra héruð. Og yfirleitt er
engin trygging fyrir því um mörg
þeirra, að þar sé um færasta
manninn að ræða í því héraði til
þess að hafa umsjón fræðslumála
þess á hendi.
Hvað hefði þá fræðslumála-
stjórnin átt að gera til þess að
afla sér nauðsynlegra upplýsingaí
Hún átti að biðja um umsagnir
allra þeirra, sem ástæða var til
að ætla, að hefðu áhuga á upp-
eldismálum og væru skólamálunt
kunnugir og hlyntir, um, hvern þeir
telclu hæfastan skólanefndarfor-
mann í því skölahéraði eða hér-
uðum, sem þeim var kunnugast
um, og siðan veldi fræðslumála-
stjórinn þá með hliðsjón af svör-
unum. Ef þessi aðferð hefði þótt
of umsvifamikil, þá lá beinast við.
að mentamálastjórnin óskaði þess,
að látin væri fará fram almenn
prófkosning eða meðmælakosning
formannsins í hverju skólahéraði,
um leið og aðrir nefndarmanna
voru kosnir, og væri svo að jafn-
aði farið eftir þeirn tillögum. Þaö
er síður en svo, að trygging sé
fyrir því, að almenningur óski
þess jafnan, að sá, sem einu sinni
hefir orðið skólanefndarformaður,
haldi því sæti stöðugt þaðan í
frá, eða að hann niyndi vafalitið
verða endurkosinn til þess, ef til
almennrar atkvæðagreiðslu kærni.
Hið eina, sem almenningi er
vitanlegl: að mentamálastjórn-
in hafi gert til að leita sér upplýs-
inga til að velja eftir, eru nei-
kvœðnr spurningar til hrepps-
neíndanna, hvort þær hefðu nokk-
uð sérstakt út á fyrr verandi
nefndarformenn að setja. Senni-
legt er, að þær hafi flestar svar-
að slíkri spurningu neitandi.
Margir hliðra sér hjá að bera
slíkar ásakanir upp fyrir menta-
málastjórninni, þótt ástæða væri
til, einkunt í sveitum —; og
jafnvel þött sá, er um var spurt,
hafi ekki farið illa með umboð
sitt, þá var engin trygging fyrir
því, að hann væri samt sem áður
hæfasti maðurinn.
Til valsins hefir verið kastað