Ólavsøku-teiti - 29.07.1913, Blaðsíða 1

ÓLAVSØKU-TEITI
1913
Tá hin stóra auksjónin var.
Ein skemtisøga.
Teir høvdu nú givið tað upp fyri eitt
bad job, sum tað heitur á góðum mođernaðum
føroyskum niáli.
Gámli Skibsted, ið doyði á ungum aldri
var sakleysur, og hin ungi Skibsted, sonur
hansara, sum kanska ongantíð var føđđur —
eg kenni han íhvørtfall ikki — var líka so
meinaleysur sum pápin. Nei, tað var nakað
rotið einastaðni, og tey mutlaðu um at teir høvdu
haft tap uppá fiskin síðan 1857. Slíkt kann
æma ein mann.
So kom Hans í Kina og gamli Adolf —
teir báðar kenna tit øll — og tað tóktist sum
um tað fór at ganga betur. »Frískt blóð er
tað, ið skal gera tað« segði Kina við gamla Adolf.
Men nakað mátti gerast, og so bygđu teir fiska-
pakhúsi úti í Puntanum.
»Ikki hevði eg gjørt so«, segði Rasmus, hann
skal nú finnast at øllum. »Heldur hevði eg
bygt eitt fiskahús úti á Rundingi.* »Tað hava
tygum sku ikki forstand uppá«, helt Kina, og
um eftirmiddagin fortaldi hann Meinhardt,
hvat ið Rasmus hevði sagt. »Den Vigtigper*,
svaraði Meinhardt aftur, men sama summari
bygdu teir fiskahús úti á Rundingi. — Eg havi
sagt, at gamli Skibsted var sakleysur, og hvat
kundi hann gera til, at rotturnar kendi sær gott
høli í fiskahúsinum í Puntanum, og ótu fiskin
ið har inn kom, skjótari enn hann varsaltaður.
»Hattar mundi eg spáa«, segði Rasmus, »men
teir vilja ikki lurta eftir mær. Tá egvaryvur
í Svøríki fekst eg nógv við fisk, og teir hjá
Skibsted kundi gott haft spurt meg til ráðar.«
Kina plæddi at tosa við gamla Ađolf um
viðurskiftini, men Adolf var væl dulur tá, og
Adolfs einkja var gomul tá, so hvat skuldi hon
gera.
Tað er vandi í hvørjari vælferð, helt gamli
Adolf og ráddi til at sigla við smærri segluin.
»Tað kunnu vit skamgott«, helt gamli Clæmunt,
og so tóku teir seglini av Nummar X og settu
eitt 4-mannafara segl í staðin. »Fram kemur
hann, ið hóliga fer« helt Essa, hann brúkti nú
14 dagar at sigla frá Havnini norð til Kvalvíkar.
Meri tað gekk líka tvørligt. So var tað,
at Adolfs einkja fann Ziska. Hann førdi eitt
størri svTrig inn í forrætningslívið hjá Skibsted,
ella sum felagið nú kom at heita Skibsteds eftir-
fylgjarir ella fyri at brúka eitt fornari orð:
Skibsteds fylgisneyt. »Tað er massan, ið skal
gera tað«, segði Ziska, og tí stóð skjótt lýsing
í hvørjari føroyskari avis um, at tey ið keyptu
hjá Skibsted fingu avslag í prísi: 10, 15 og 20
procent.
Gamli Skibsted vendi sær í grøvuni, tá
hann læs hesa lýsingina, og gamli Adolf mutlaði
fyri sær sjálvum: »Fyrr var tað fiskurin, nú er tað
bæði fiskurin og krambavaran ið fellur okkum*.
»Hattar mundi eg altíðsiga», heltRasmus.
Teir sveittaðu hjá Skibsted í hesum minni-
ríku døgum. Tað vóru dagar tá teir seldu fyri
1 Kr. 86 oyr., slíkthøvdu teir ikld kent í mong
ár. »Eg haldi hettar ikki út« helt Kina, liann
var vandur við róligari dagar hjá gamla Skibsted.
Tað koniu nógvar ungar damur út at
keypa hjá Skibsted í hesum døgunum og Ziska
var ber sól, tó tað var hávetur. Hann fløytaði,
kendi verðina ljósa, kendi kærleikan nørast og
trívast undir hesum góðu viðurskiftum; men Kina
og gamli Adolf trænaðu burtur, alt sum út leið.
Ein dagin kom Meinhardt og fortaldi at nú
vildi gamli Adolfs einkja ikki meira. »Hon vii
ikki meira« helt Ziska bilsin. »Nei, hun vil
ikke mer« var aftursvarið.
Har stóðu teir allir og gløddi uppá hvønn
annan: Clæmint, Meinhardt, Ziska og Kina.
»Hun vil ikke« læt fleiri ferðir í Kina.
So bóru ávísirnar aftur boð um land:
»Stor Auktion hos A. W. Skibsteds Efterfølgere,
paa Grund af Handelsophævelse.« »Hatta mundi
eg altíð spáða« helt Rasmus tá ið hann læs
lýsingina.
Boðini um auktiónina komu eisini inn á
Strenđur. Jáke Petur frætti tað úti í handlinum
hjá Hans Jákupi, hann kvikur heim til konuna
og segði frá at nú skuldi Skibsted seljast.
Konan slóg hendirnar saman. »Misfata meg
ikki« helt Jákup Petur, »teir hava støðga, og
skulu nú halda auktion«. »So fer tú at fara«
helt konan. »Man nøkur erturin vera'til sølu?«
— tað er tað fyrsta Strandingurin spyr eftir.
Auktiónsdagurin kom, gott veður, sum tit
minnast. Tað loysti bátur úr livørjari vík, og
nógv lunnaslit var hendan vetramorgum. Har
var eins nógv av skjúrtum og brøkrum í hvør-
jum báti, tí eingin vilđi sita heima.
Auktiónin byrjaði. Gunnar læs við allari